Ανατομία του δημόσιου χρέους
Είναι πρωτοφανής στα χρονικά η υπονόμευση του προϋπολογισμού από τον ίδιο τον υπουργό που τον συνέταξε. Παρά ταύτα, οι κυβερνητικοί βουλευτές ψήφισαν σύμφωνα με το συμφέρον τους και τα προνόμιά τους, και δεν έλαβαν καθόλου υπόψη, ούτε καν επεδίωξαν, την ποιοτική αναβάθμιση του κρατικού προϋπολογισμού. Έτσι, προσωπικά φρονούμε ότι κάθε κριτική εκ μέρους μας είναι εντελώς περιττή. Η μεταχείριση των ελλήνων πολιτών δεν θα εξαρτηθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Θα εξαρτηθεί από τα μέτρα που η «τρόικα» θα προτείνει και η κυβέρνηση θα τα κάνει δεκτά. Αυτή είναι, δυστυχώς, η πραγματικότητα των τελευταίων 5 ετών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο τελειώνουμε με το θέμα του προϋπολογισμού του 2015.
Οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος στο παρελθόν είχαν αναγγείλει ότι κατά το φετινό φθινόπωρο επρόκειτο να δοθεί λύση στο ακανθώδες θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους. Αυτή, άλλωστε, ήταν και η απόφαση της ηγεσίας της Ευρωζώνης. Και ως προϋπόθεση για τη σχετική συζήτηση και λύση του προβλήματος είχε τεθεί η θετική αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τους ελεγκτές της «τρόικας». Και επειδή υπάρχει μια μεγάλη καθυστέρηση στην αξιολόγηση, αναγκαστικά ανεβλήθη η συζήτηση στο Eurogroup για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Όπως είναι γνωστό, στις 31/12/2013, το συνολικό δημόσιο χρέος έφτανε τα 322,11 δισ. ευρώ. Και αν προσθέσουμε και το χρέος των τραπεζών, που τελικά και αυτό θα το επιβαρυνθεί ο έλληνας φορολογούμενος, φτάνουμε στα 400 δισ. ευρώ περίπου. Εάν αναλογιστούμε ότι το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές το 2013 έκλεισε στα 182 δισ. ευρώ, τότε βλέπουμε ότι το συνολικό χρέος Δημοσίου και τραπεζών υπερβαίνει το 200% του ΑΕΠ. Όσον αφορά σε ποιους και πόσα οφείλουμε τα 322,11 δισ. ευρώ σημειώνουμε:
α) EFSF (Ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης)
χρέος 134,4 δισ. ευρώ.
β) Διμερή δάνεια με τα κράτη-μέλη
(1ου Μνημονίου) 52,9 δισ. ευρώ.
γ) ΕΚΤ και στις εθνικές τράπεζες των
κρατών-μελών 36,9 δισ. ευρώ.
δ) ΔΝΤ 27,0 δισ. ευρώ.
ε) Έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου 15,0 δισ. ευρώ.
στ) Νέα ομόλογα μετά το «κούρεμα» (PSI) 30,0 δισ. ευρώ.
ζ) Ομόλογα που αρνήθηκαν ένταξη στο «κούρεμα»
(PSI) 3,5 δισ. ευρώ.
η) Άλλες υποχρεώσεις από δάνεια 22,4 δισ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο τμήμα του χρέους μας βρίσκεται στα χέρια της Ευρωζώνης και ιδιώτες επενδυτές είναι ελάχιστοι. Επομένως η λύση πρέπει να αναζητηθεί στη βάση της αλληλεγγύης που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των κρατών-μελών της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, δηλαδή της Ευρωζώνης. Και για να είμαστε ρεαλιστές, η όποια λύση δοθεί θα ξεκινάει από τη Γερμανία, η οποία ουσιαστικά κατευθύνει τη συμπεριφορά της Ευρωζώνης. Η δική μας διαπραγματευτική ομάδα είναι χρήσιμο να προλειάνει το έδαφος, με μια προσέγγιση με τη Γερμανία. Η στιγμή είναι ευνοϊκή, καθώς οι εξαγωγές της Γερμανίας στον ευρωζωνικό Νότο, και φυσικά και στη χώρα μας, έχουν καμφθεί σε σημαντικό ποσοστό. Και η γερμανική οικονομία άρχισε να συρρικνώνεται καθώς οι εξαγωγές της ήταν το κυριότερο αναπτυξιακό της εργαλείο.
Οι εξελίξεις της εβδομάδας που πέρασε μετατόπισαν το ενδιαφέρον για τις αποφάσεις τις σχετικές με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Η ελληνική κυβέρνηση και η ηγεσία της Ευρωζώνης έλαβαν αποφάσεις που δημιούργησαν μια ρευστότητα στο πολιτικό ελληνικό σκηνικό. Δύο απροσδόκητα γεγονότα φαίνεται ότι θα φέρουν βασικές αλλαγές στη χώρα μας. Η επίσπευση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και η παράταση της μνημονιακής επιτήρησης επί δίμηνο φαίνονται να συνδέονται πολύ στενά μεταξύ τους. Και επιπλέον, αποτελούν και μια παραχώρηση από την Ευρωζώνη στον Σαμαρά. Εάν δεν γινόταν η επί δίμηνο παράταση των Μνημονίων, ο Σαμαράς ήταν υποχρεωμένος να θέσει σε εφαρμογή τα αντιλαϊκά μέτρα που απαιτούσε η «τρόικα» και είχε δεχθεί την εφαρμογή τους η κυβέρνηση η δική μας (μέχρι τις 31/12/2014). Τώρα, με την άνεση της δίμηνης παράτασης, εφόσον παραμείνει η σημερινή κυβέρνηση, αυτά τα μέτρα θα νομοθετηθούν και θα εφαρμοστούν τμηματικά. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση προκάλεσε την παράταση της επιτήρησης επί δίμηνο. Και τώρα θ’ αρχίσει να ζητά παράταση για πολλούς μήνες. Και ο σκοπός είναι να μην επέλθει γενική κατάρρευση του σημερινού κυβερνητικού σχήματος. Με την κατάσταση που δημιουργήθηκε οι κ. Σαμαράς-Βενιζέλος αποφάσισαν την επίσπευση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Και τούτο γιατί φοβήθηκαν ότι εάν προηγηθεί η νομοθέτηση των νέων μέτρων, το πιθανότερο ήταν να μειωθεί η κοινοβουλευτική δύναμη των δύο συγκυβερνώντων κομμάτων. Τώρα η κυβέρνηση απέκτησε άνεση για την εφαρμογή των νέων σκληρών αντιλαϊκών μέτρων. Και οι δανειστές μας έχουν την άνεση να μαγειρέψουν όπως τους συμφέρει την έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας. Και η έκθεση αυτή θα είναι το βασικό κριτήριο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η λύση του προβλήματος της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Φυσικά, λαμβανομένης υπόψη της όποιας θέσης που θα υποστηρίξει η κ. Μέρκελ.
Όλα αυτά που συνέβησαν τις τελευταίες μέρες δείχνουν ότι βρισκόμαστε σε μια δυναμική εξέλιξη του πολιτικού προβλήματος.