Αμετακίνητη η Άγκυρα από τις θέσεις της

Πολλά γράφτηκαν και περισσότερα ειπώθηκαν για τα διαμειφθέντα στην παραπάνω σύνοδο, η οποία, σημειωτέον, διεξήχθη υπό τη σκιά των συνεχιζόμενων γνωστών παραβιάσεων και αμφισβητήσεων των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και ενώ το «Μπαρμπαρός» συνέχιζε -και συνεχίζει- να παραβιάζει κατά κατάφωρο τρόπο και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Τα κυριότερα συμπεράσματα που, κατά την άποψή μας, μπορούν να εξαχθούν από την ελληνοτουρκική αυτή σύνοδο, μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Α. Ήταν εμφανής η προσπάθεια και των δύο πλευρών να μη λάβει η παρούσα κρίση υπέρμετρες διαστάσεις. Αυτό ήταν και το μόνο σημείο που θα μπορούσε να μην ενταχθεί στον αρνητικό απολογισμό της συνόδου.

Τα τουρκικά εξάλλου ΜΜΕ και οι σχετικές δηλώσεις των τούρκων επισήμων εκινούντο στο πλαίσιο προβολής της βούλησης να εκτονωθεί η κρίση.

Σε αυτό, βέβαια, συνετέλεσε το γεγονός ότι κατά τη σύνοδο καλύφθηκαν ανώδυνα θέματα «χαμηλής πολιτικής», όπως αυτά της οικονομικής συνεργασίας, συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας (σε σχέση με αγωγούς φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού), του τουρισμού, της παράνομης μετανάστευσης κ.λπ., που δεν παρουσιάζουν ακανθώδεις παραμέτρους.

Β. Το κύριο, όμως, συμπέρασμα που νομίζουμε ότι παραμένει είναι ότι οι τουρκικές θέσεις ουδόλως μετεβλήθησαν, ο δε τούρκος πρωθυπουργός επωφελήθηκε της ευκαιρίας να επαναπροβάλει τις γνωστές αδιάλλακτες απόψεις και θέσεις της Άγκυρας.

Συγκεκριμένα:

– Όσον αφορά το θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, η ελληνική πλευρά αναφέρθηκε στην ανάγκη να γίνει σεβαστό το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ στην κοινή δήλωση αναφέρθηκε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διατηρήσουν τη δυναμική στις διερευνητικές επαφές.

Η ουσία όμως είναι ότι ουδεμία πρόοδος επετεύχθη.

– Ως προς το θέμα των τριμερών συνεργασιών της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, παρά το γεγονός ότι επίσημα η Ελλάδα έχει δηλώσει ότι η συνεργασία αυτή εναντίον ουδενός κράτους στρέφεται, η τουρκική πλευρά τόνισε ότι εφόσον τίθεται θέμα αποκλεισμού της Τουρκίας κάθε προσπάθεια περιφερειακής συνεργασίας δεν θα ήταν αποδεκτή.

– Όσον αφορά τη συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδος – Αιγύπτου, σε περίπτωση που αυτή υπογραφεί και στο μέτρο που επηρεάζει ή περιορίζει την, κατά την άποψη του κ. Νταβούτογλου, «τουρκική» ΑΟΖ, η χώρα του δεν θα την αποδεχθεί και θα τη θεωρήσει ως μη γενόμενη.

Ήταν, δε, ιδιαίτερα αποκαλυπτικός, όταν ετόνισε ότι «ουδεμία οριοθέτηση στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να γίνει χωρίς την Τουρκία».

Εξίσου χαρακτηριστική η δήλωσή του ότι «κανείς να μην περιμένει πως η Τουρκία θα περιοριστεί στον κόλπο της Αττάλειας. Έχουμε τη μακρύτερη ακτή στην Ανατολική Μεσόγειο. Κανένας δεν πρέπει να περιμένει ότι η Τουρκία θα περιοριστεί στον κόλπο της Αττάλειας».

Και φυσικά επανέλαβε την τουρκική θέση ότι η Ανατολική Μεσόγειος και το Αιγαίο είναι διαφορετικές περιπτώσεις. Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ότι σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» της 6ης τρέχοντος και απαντώντας σε σχετική ερώτηση: «Βλέπετε τις συζητήσεις με την Ελλάδα για τις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο ως ενιαία οριοθέτηση ή ως χωριστές διαδικασίες;», απάντησε: «Είναι δύο διαφορετικές περιπτώσεις. Από άποψη γεωγραφίας και τοπογραφίας. Το Αιγαίο είναι πολύ περίπλοκο λόγω των νησιών, σε αντίθεση με την Ανατολική Μεσόγειο όπου υπάρχει μόνο ένα νησί και μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτό. Η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να λυθεί εύκολα, αν έχει λυθεί το Κυπριακό».

– Ο κ. Νταβούτογλου, όμως, είπε και κάτι άλλο. Σε συνέντευξή του αναφέρθηκε στην αναζήτηση φόρμουλας που θα επέτρεπε την απόσυρση του «Μπαρμπαρός» από την ΑΟΖ της Κύπρου, ταυτόχρονα με την υιοθέτηση πλαισίου που θα διασφάλιζε συγκεκριμένο ρόλο στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και πριν από τη λύση του Κυπριακού.

Τα παραπάνω προκάλεσαν, όπως ήταν φυσικό, μεγάλη αντίδραση στη Λευκωσία, η οποία απορρίπτει την αναφερθείσα, από τον κ. Νταβούτογλου, φόρμουλα ως αδιανόητη.

Ο προεδρεύων, μάλιστα, της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Γιαννάκης Ομήρου τόνισε σχετικά ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει απόλυτη κυριαρχία και «δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή οποιαδήποτε κηδεμονία των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».

Επιγραμματικά, πρέπει να συγκρατήσουμε ότι κατά τη διάρκεια της συνόδου του 3ου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ναι μεν διεφάνη η βούληση των δύο μερών όπως η κρίση μη λάβει περαιτέρω διαστάσεις, ουδεμία όμως υποχώρηση ή αλλαγή σημειώθηκε στις γνωστές τουρκικές θέσεις.

Ως προς τον χρόνο συγκλήσεως του Συμβουλίου, δεν νομίζουμε ότι ήταν ο ενδεδειγμένος. Συνεπώς συμφωνούμε με όσους άσκησαν κριτική κατά της αποφάσεως να συγκληθεί το Συμβούλιο ενόσω το «Μπαρμπαρός» συνέχιζε τις παράνομες δραστηριότητές του στις θαλάσσιες ζώνες αποκλειστικής κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που πυροδότησε τη γνωστή κρίση.

Oι σύνοδοι συνεργασίας μεταξύ των κρατών και χρήσιμες και απαραίτητες είναι. Ουδείς αντιλέγει σε αυτό. Παρέχουν την ευκαιρία στα κράτη όχι μόνο να ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις -πολλές φορές κενές περιεχομένου, είναι αλήθεια-, αλλά κυρίως για να βρίσκουν εποικοδομητικούς τρόπους συνεργασίας.

Στην προκειμένη περίπτωση διερωτώμαστε ποιο ήταν το συγκεκριμένο αποτέλεσμα που προέκυψε. Η έκφραση ευχολογίων, και μάλιστα με ανέξοδο τρόπο, όσες ελπίδες και αν δημιουργεί, δεν αποτελεί σοβαρό υπόβαθρο ειλικρινούς συνεργασίας μεταξύ των κρατών. Και μάλιστα όταν ύστερα από λίγο οι σχετικές ελπίδες διαψεύδονται. Για του λόγου το αληθές, λίγα 24ωρα μετά το πέρας των εργασιών της συνόδου, ο τούρκος Πρόεδρος κ. Ερντογάν προέβη σε δηλώσεις -που δικαίως προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Λευκωσίας- ότι η χώρα του θα κατασκευάσει πλατφόρμα που θα διενεργήσει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

ΥΓ.: Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές αναφέρεται ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Τσαβούσογλου πρότεινε στον κ. Βενιζέλο να μεταβούν μαζί στην Κύπρο, προκειμένου να επισκεφθούν τον Πρόεδρο κ. Αναστασιάδη, όταν ο τελευταίος επιστρέψει από τη Νέα Υόρκη μετά την εγχείριση στην οποία υπεβλήθη εκεί. Η πρόταση έγινε κατά τη διάρκεια της συνάντησης των δύο υπουργών στη Θεσσαλονίκη, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΟΣΕΠ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου). Προφανώς, η επίσκεψη αποβλέπει στην έκφραση ευχών για την ταχεία ανάρρωση του κύπριου Προέδρου. Χειρονομία, αυτή καθ’ εαυτή, θετική. Εφόσον βέβαια δεν υποκρύπτεται κάποια σκοπιμότητα εκ μέρους της τουρκικής πλευράς. Διερωτώμαστε, όμως, κατά την προτεινόμενη αυτή επίσκεψη, το «Μπαρμπαρός» θα συνεχίζει τις παράνομες δραστηριότητές του;