Ακυβέρνητη και αβοήθητη η Κύπρος την πιο δύσκολη στιγμή
Αν και για πολλούς -καχύποπτους κυρίως- στην Άγκυρα η ασθένεια του Ν. Αναστασιάδη θεωρήθηκε ότι εντάσσεται στον πολιτικό σχεδιασμό των Ελληνοκυπρίων, η πραγματικότητα είναι ότι ο Πρόεδρος της Κύπρου αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, το οποίο δεν μπορεί να περιμένει.
Η επείγουσα μετάβαση του κ. Αναστασιάδη στη Νέα Υόρκη ανατρέπει μια σειρά σχεδιασμών της Λευκωσίας και συγχρόνως παγώνει υποχρεωτικά τις πιέσεις σημαντικών διεθνών παραγόντων για επανάληψη των συνομιλιών χωρίς να έχουν εκπληρωθεί πλήρως οι όροι που έχει θέσει η Λευκωσία. Απόντος του Ν. Αναστασιάδη δεν μπορεί να τεθεί θέμα επανάληψης των συνομιλιών.
Συγχρόνως όμως ο κ. Αναστασιάδης είναι υποχρεωμένος να ακυρώσει δύο πολύ σημαντικά ταξίδια στο εξωτερικό. Το πρώτο στο Ισραήλ, όπου θα συναντιόταν στις 2 Δεκεμβρίου με τον Μπ. Νετανιάχου, και το δεύτερο στη Μόσχα, κατόπιν πρόσκλησης του Βλ. Πούτιν, που θα επιβεβαίωνε ουσιαστικά την επανέναρξη των ρωσοκυπριακών σχέσεων μετά τη σκληρή δοκιμασία του «κουρέματος» των καταθέσεων, πολλές εκ των οποίων όχι απλώς ήταν ρωσικές, αλλά ανήκαν και σε ανθρώπους του περιβάλλοντος του Κρεμλίνου.
Όμως ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι για δεύτερη φορά ο Ν. Αναστασιάδης θα είναι απών από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 18-19 Δεκεμβρίου, όπου επρόκειτο να θέσει ο ίδιος το θέμα των τουρκικών προκλήσεων στους ευρωπαίους ομολόγους του δηλώνοντας ότι όσο συνεχίζονται οι έμπρακτες αυτές αμφισβητήσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου δεν είναι δυνατόν να επαναληφθούν οι δικοινοτικές συνομιλίες, ούτε όμως μπορούν να ανοίξουν κεφάλαια στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας. Μια προσπάθεια που κάθε άλλο παρά εύκολη θα ήταν, καθώς ήδη η Βρετανία, ως επικεφαλής ομάδας χωρών, έχει αρχίσει τις παρασκηνιακές και δημόσιες παρεμβάσεις προκειμένου να ληφθεί απόφαση για «ξεπάγωμα» τουλάχιστον δύο κεφαλαίων.
Στη Σύνοδο Κορυφής θα εκπροσωπήσει τον κ. Αναστασιάδη και πάλι ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς, ο οποίος όμως θα έχει άλλο μπελά στο κεφάλι του, καθώς θα πρέπει να πείσει τους ομόλογους του για το θέμα του χρέους και της πολιτικής απόφασης που θα πρέπει να ληφθεί ώστε να μη μείνει -λίγο πριν από την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας- με μια παράταση του Μνημονίου και χωρίς συγκεκριμένη δέσμευση για ρύθμιση του χρέους.
Μέσα σε αυτό το όχι και τόσο ευχάριστο κλίμα που διαμορφώνεται, ο Β. Βενιζέλος επρόκειτο χθες να πάει στην Άγκυρα για να συναντηθεί με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μια συνάντηση στην οποία εκ των πραγμάτων κυριαρχεί το Κυπριακό.
Όπως συμβαίνει συνήθως με την Άγκυρα (κάτι που μάλλον μόνο το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν αντιλαμβάνεται), μόλις ανακοινώθηκε το πρόγραμμα της επίσκεψης Βενιζέλου στην Άγκυρα και του Αχμ. Νταβούτογλου στην Αθήνα, η Τουρκία, δημοσίως και σε όλα τα επίπεδα, φρόντισε να προκαθορίσει το πλαίσιο της ατζέντας αυτών των συναντήσεων. Και όλα αυτά υπό την αμήχανη σιωπή της Αθήνας…
Η Τουρκία έχει διαμηνύσει ότι όσο συνεχίζουν τις έρευνες οι Ελληνοκύπριοι, η Τουρκία, σε συνεργασία με τους Τουρκοκύπριους, θα συνεχίζει τις δικές της έρευνες στην ΑΟΖ όλου του νησιού. Με αυτό τον τρόπο η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται, ξεκάθαρα πλέον, πως ο φυσικός πλούτος σε όλη την ΑΟΖ της Κύπρου ανήκει ισότιμα και στις δύο κοινότητες και εάν η λύση καθυστερεί τότε θα πρέπει είτε να υπάρξει κοινή εταιρεία της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» και της «Ελληνοκυπριακής Διοίκησης» για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων (πρόταση Τσαβούσογλου) είτε να δημιουργηθεί «κοινή επιτροπή» για τους υδρογονάνθρακες (πρόταση Νταβούτογλου).
Η Τουρκία στη νέα αυτή επιχειρηματολογία έχει αφαιρέσει την απαίτηση για διακοπή των ερευνών, καθώς γνωρίζει ότι οι μεγάλοι πετρελαϊκοί κολοσσοί που έχουν κερδίσει τους διαγωνισμούς για έρευνες και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου σε συγκεκριμένα οικόπεδα δεν πρόκειται να σταματήσουν. Και σε αυτή την περίπτωση θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για την Τουρκία να απειλήσει ή να υπονομεύσει εγκαταστάσεις εταιρειών όπως η NOBLE ENERGY, DELEK, ENI, KOGAS, TOTAL κ.λπ.
Για αυτό επιλέγει την πιο «ρεαλιστική» επιλογή, την άσκηση πίεσης με κάθε τρόπο ώστε να κερδίσει και η ίδια «μέρισμα» από το φυσικό αέριο της Κύπρου αρχικά, αλλά και του Ισραήλ και του Λιβάνου αργότερα.
Όμως ο κ. Νταβούτογλου, λίγο πριν έρθει στην Αθήνα και ετοιμάζοντας την υποδοχή του Β. Βενιζέλου, με απειλητικό ύφος προειδοποίησε ότι η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι δεν θα αποκλεισθούν από την Ανατολική Μεσόγειο, για την οποία έχει λόγο και η Τουρκία, και ότι θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη.
Αυτή ήταν η πιο σαφής αντίδραση της Άγκυρας τόσο στις έρευνες της Κυπριακής Δημοκρατίας στην κυπριακή ΑΟΖ όσο και στις τριμερείς της Κύπρου και της Ελλάδας με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Όμως η Άγκυρα τρόμαξε κι από μια άλλη εξέλιξη, αυτήν της κατ’ αρχάς συμφωνίας της Κύπρου με την Αίγυπτο για εξαγωγή φυσικού αερίου. Η επιλογή της διάθεσης φυσικού αερίου στο πρώτο στάδιο της εκμετάλλευσής του από το κοίτασμα «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο μέσω αγωγού, με σκοπό την κάλυψη και των ενεργειακών αναγκών της Αιγύπτου αλλά και την επανεξαγωγή από τους δύο υπολειτουργούντες τώρα σταθμούς LNG στις ακτές της Αιγύπτου, στερεί ντε φάκτο από την Τουρκία μια σημαντική ποσότητα φυσικού αερίου που θα μπορούσε να καταστήσει βιώσιμο έναν αγωγό από την Ανατολική Μεσόγειο προς το έδαφός της, έστω και μετά τη λύση του Κυπριακού.
Εφόσον μάλιστα και το Ισραήλ στραφεί, αρχικά τουλάχιστον, στην εξαγωγή φυσικού αερίου προς την Ιορδανία και την Αίγυπτο, τότε η Τουρκία θα έχει απολέσει την προοπτική κατασκευής αγωγού προς το έδαφός της, το μοναδικό όχημα που θα τη βοηθούσε να μη μείνει πίσω στο ενεργειακό παιγνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς φαίνεται να είναι η μοναδική χώρα της περιοχής που δεν διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος