Ανεβάζει την ένταση το Κρεμλίνο
Η αλήθεια όμως είναι ότι από τις πρώτες ημέρες της υπογραφής της «εκεχειρίας» στην Ανατολική Ουκρανία συνεχίστηκε, σε χαμηλότερη ίσως ένταση και σε συγκεκριμένες περιοχές, αλλά με σημαντικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές, η σύγκρουση. Με αποκορύφωμα τη μάχη για το, ισοπεδωμένο πλέον, αεροδρόμιο του Ντονέτσκ που καταφέρνει ακόμη να κρατά μια καταπονημένη μονάδα του ουκρανικού Στρατού.
Οι τελευταίες όμως ενισχύσεις που έστειλε το Κρεμλίνο στους αυτονομιστές προμηνύουν μεγαλύτερες και σημαντικότερες συγκρούσεις. Και μπορεί μεν οι πινακίδες των μέσων μεταφοράς και τα διακριτικά των στρατιωτών να ήταν καλυμμένα, αλλά ο όγκος της ρωσικής στρατιωτικής βοήθειας διασφάλιζε ότι θα γίνει, με βεβαιότητα, αντιληπτή από τους Δυτικούς. Και κατανοητή η σημασία της. Στρατεύματα, εξοπλισμός, πυροβολικό, τανκς και ρουκέτες διέσχισαν την Τετάρτη τα ρωσοουκρανικά σύνορα σε αριθμούς που κάνουν αδύνατη την όποια σκέψη για ανακατάληψη από το Κίεβο των εδαφών που έχουν στα χέρια τους οι αυτονομιστές. Μετά τις σχετικές ανακοινώσεις του ΝΑΤΟ η Μόσχα αρνήθηκε, για μία ακόμη φορά, τις κατηγορίες και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε τους παρατηρητές του ΟΑΣΕ για μεροληψία υπέρ του Κιέβου.
Ταυτόχρονα ο ρώσος υπουργός Άμυνας ανακοίνωσε ότι ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας θα κάνουν περιπολίες στον διεθνή εναέριο χώρο στην Αρκτική, τον Δυτικό Ατλαντικό, τον Ανατολικό Ειρηνικό, στην Καραϊβική και στον Κόλπο του Μεξικό, «περικυκλώνοντας» στην ουσία τις ΗΠΑ. Εξάλλου, από το ξέσπασμα της κρίσης, και ιδιαίτερα από την αρχή του φθινοπώρου, πλήθος είναι οι παραβιάσεις του εναερίου χώρου των κρατών της Βαλτικής, των σκανδιναβικών χωρών, του Καναδά και των ΗΠΑ, ακόμη και της Ιαπωνίας, από ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη, κι ας μην ξεχνάμε και το ρωσικό υποβρύχιο που για ημέρες κυνηγούσαν οι Σουηδοί στα στενά του αρχιπελάγους της Στοκχόλμης. Ακόμη και στα ανοικτά του Μπρίσμπεϊν, στη Νοτιοανατολική Αυστραλία όπου θα ξεκινήσει το Σάββατο η σύνοδος των G20, έστειλαν οι Ρώσοι τέσσερα πολεμικά πλοία να προϋπαντήσουν, πιθανά, τον Πρόεδρο Πούτιν που προσγειώθηκε στην αυστραλιανή πόλη το βράδυ της Παρασκευής.
Έγκυροι αναλυτές εκτιμούν ότι η Μόσχα απαντά στη γενικότερη κινητοποίηση του ΝΑΤΟ στη Βόρεια Ευρώπη θέλοντας να δείξει ανάλογο σθένος, αλλά αυτό δεν μειώνει τη σημασία του γεγονότος ότι τέτοιου είδους ρωσικές στρατιωτικές κινήσεις είχαν να γίνουν από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Το ρούβλι πέφτει, το Πεκίνο προ των πυλών
Μετά τον αποκλεισμό των ρωσικών τραπεζών από τη διεθνή χρηματοπιστωτική αγορά λόγω των δυτικών κυρώσεων και την απόφαση της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να αφήσει το ρούβλι να διολισθήσει, το ρωσικό νόμισμα πέφτει έναντι του δολαρίου με ρυθμό όχι ημερών, αλλά ωρών. Ταυτόχρονα η πτώση της τιμής του πετρελαίου, που διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν ότι προωθεί η Σαουδική Αραβία για να χτυπήσει τους αμερικανούς παραγωγούς, επιφέρει βαρύ πλήγμα στα έσοδα του ρωσικού κράτους (τόσο από τις πωλήσεις πετρελαίου όσο και από αυτές του φυσικού αερίου, η τιμή του οποίου είναι συνδεδεμένη με το πετρέλαιο) και στα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας. Και ναι μεν η απόφαση της κεντρικής τράπεζας δείχνει ότι η ρωσική πλευρά προετοιμάζεται για μακρύ οικονομικό «πόλεμο» και επιλέγει, αυτή τη στιγμή, να διαφυλάξει τα συναλλαγματικά της αποθέματα, αλλά μέσα στον επόμενο χρόνο ρωσικές εταιρείες και πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να αποπληρώσουν εξωτερικό χρέος ύψους 120 δισ. δολαρίων, γεγονός που θα δημιουργήσει τεράστιες πιέσεις.
Στρατηγική του Κρεμλίνου είναι ο αναπροσανατολισμός των ενεργειακών εξαγωγών της χώρας προς την, αδηφάγα για ενέργεια, κινεζική αγορά. Μετά την πρώτη σημαντική συμφωνία για πωλήσεις φυσικού αερίου ύψους 400 δισ. δολαρίων (και την κατασκευή του αγωγού που θα το μεταφέρει από τη Σιβηρία στο Χαρμπίν), που υπογράφηκε πριν από μερικούς μήνες, την προηγούμενη Κυριακή Ρωσία και Κίνα υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για μια δεύτερη οδό εξαγωγών από τη Δυτική Σιβηρία προς τις δυτικές κινεζικές επαρχίες. Αν η τριακονταετής αυτή συμφωνία ευοδωθεί η Ρωσία θα πουλά στην Κίνα 30 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου τον χρόνο ξεκινώντας από το 2018, το οποίο μέχρι το 2020 θα ανέβει σε 68 δισ. κυβικών μέτρων, το 1/5 δηλαδή των ετήσιων αναγκών των Κινέζων σε φυσικό αέριο. Επιπλέον οι δύο χώρες συμφώνησαν οι μεταξύ τους ενεργειακές συναλλαγές να τιμολογούνται στο κινεζικό νόμισμα και όχι με δολάρια. Διεθνείς αναλυτές όμως επισημαίνουν ότι η συμφωνία αυτή δεν έχει ακόμη υπογραφεί, όπως και ότι για την κατάληξη της πρώτης συμφωνίας προηγήθηκε μια δεκαετία διαπραγματεύσεων. Επίσης η ρωσική πλευρά έκανε σημαντικές υποχωρήσεις στο ζήτημα της τιμής, υποχωρήσεις που θα πρέπει να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες τώρα δεδομένης της χαμηλής τιμής του πετρελαίου διεθνώς. Τέλος, μπορεί στη σημερινή συγκυρία για τον Πρόεδρο Πούτιν το Πεκίνο να προσφέρει μια σημαντική εναλλακτική για να μειώσει την αλληλεξάρτηση της Ρωσίας με τη Δυτική Ευρώπη, όμως το Πεκίνο επεκτείνει την επιρροή του στην Κεντρική Ασία με σταθερό ρυθμό. Με το δεδομένο ότι η Μόσχα θεωρεί ότι στην περιοχή διατηρεί ιστορικά δικαιώματα, δεν θα αργήσει η ημέρα που οι δύο δυνάμεις θα συγκρουστούν.
Η αμηχανία και η απροθυμία της Δύσης
Στην Ευρώπη την ίδια στιγμή η συζήτηση επικεντρώνεται στο αν θα υπάρξουν σημαντικότερες κυρώσεις κατά της Μόσχας ή όχι. Παρότι έξι χώρες πιέζουν για εντατικοποίηση δεν αναμένεται να ληφθεί απόφαση μέχρι τη σύνοδο των ηγετών των κρατών-μελών της ΕΕ στις 18 και 19 Δεκεμβρίου, εκτός αν υπάρξει αναπάντεχη και σημαντική κλιμάκωση στο μέτωπο της Ανατολικής Ουκρανίας. Το δεδομένο είναι ότι οι Γερμανοί, όπως η καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε ήδη, διαφωνούν ανοικτά με το ενδεχόμενο αυτό.
Δεδομένο είναι επίσης ότι το σημαντικότερο κόστος για τις κυρώσεις κατά της Μόσχας το πληρώνει η Ευρώπη, καθώς το εμπόριο ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία είναι κατά πολύ μικρότερο. Όμως το Κρεμλίνο την τελευταία δεκαετία κλιμακώνει μια στρατηγική όπου κινείται κατά το δοκούν αγνοώντας περιφρονητικά τον διεθνή παράγοντα. Μετά τον δεύτερο πόλεμο στην Τσετσενία ήρθε η εισβολή στη Γεωργία το 2008 και η κατοχή της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, η εισβολή στην Κριμαία το καλοκαίρι και η προσάρτησή της και τώρα ο πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία. Όπως ο φινλανδός Πρόεδρος πρόσφατα τόνισε, με τη διαχρονική εμπειρία που έχει αποκομίσει η χώρα του, στη ρωσική πλευρά πρέπει να δείχνεις ότι είσαι ισχυρός και εννοείς όσα λες. Η Δύση αντίθετα, ιδιαίτερα στην ουκρανική περίπτωση, πέφτει σε συνεχείς παλινωδίες και άτακτες υποχωρήσεις. Είναι καιρός, στην Ουάσινγκτον και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να αποφασίσουν: Είτε η ανεξαρτησία και η ακεραιότητα της Ουκρανίας είναι αρκετά σημαντικές για να συγκρουστούν με το Κρεμλίνο και να στηρίξουν πραγματικά το Κίεβο είτε θα πρέπει να αναγνωρίσουν τα ρωσικά «δικαιώματα» και τη ρωσική επιρροή στη χώρα. Και αυτό σημαίνει ομοσπονδιοποίηση, αναγνώριση αυτονομίας στα ανατολικά, αναγνώριση της ρωσικής γλώσσας και θεσμική κατοχύρωση της ουδετερότητας της Ουκρανίας. Πριν οι 4.000 νεκροί γίνουν πολύ περισσότεροι και η Ουκρανία οδηγηθεί στον, πραγματικό, διαμελισμό.