Καθεστώς αυστηρότερης επιτήρησης με το νέο Μνημόνιο!
Το «κοστούμι» επιτήρησης που φόρεσε το Eurogroup στον Γκίκα Χαρδούβελη, συντρίβοντας τις προσδοκίες για επαναφορά του ελέγχου της οικονομικής πολιτικής στην Αθήνα, είχε ήδη «ραφτεί» από την περασμένη εβδομάδα στο Euro Working Group, το συμβούλιο τεχνοκρατών που υποστηρίζει τη λειτουργία του Eurogroup. Τις ειλημμένες αποφάσεις των Ευρωπαίων είχε επιχειρήσει να αλλάξει ο κ. Χαρδούβελης στη συνάντησή του με τον γερμανό ομόλογό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, χωρίς το παραμικρό αποτέλεσμα, όπως φάνηκε στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών.
Η έκκληση της ελληνικής πλευράς να δοθεί ένα ειδικό σχήμα προληπτικής χρηματοδοτικής υποστήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, χωρίς όμως να συμφωνηθεί εφαρμογή ενός νέου προγράμματος επιτήρησης, έπεσε στο κενό. Δεν έγινε καν δεκτό το αίτημα απομάκρυνσης του ΔΝΤ από την ομάδα επιτήρησης, παρότι η κυβέρνηση έδινε ιδιαίτερο πολιτικό βάρος σε αυτό το θέμα. Η πολιτική γραμμή που κυριάρχησε στο Eurogroup ήταν ότι αυτό που προέχει δεν είναι να διευκολυνθεί πολιτικά η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, αλλά να «δεθεί» η Ελλάδα όσο πιο σφιχτά γίνεται, ώστε να μην έχει πολλά περιθώρια ελιγμών μια αυριανή «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση.
Πράγματι, το νέο καθεστώς δανεισμού-εποπτείας, όπως έχει σχεδιασθεί στις Βρυξέλλες, είναι αυστηρότερο και από το ισχύον καθεστώς του Μνημονίου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιες ρυθμίσεις είχαν προταθεί στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, για την ασφαλή έξοδό τους από τα δικά τους προγράμματα, αλλά και οι δύο κυβερνήσεις τις απέρριψαν. Ειδικότερα:
* Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, προβλέπεται ένα μεικτό σχήμα από την αγορά ομολόγων, αλλά και από τον μηχανισμό Enhanced Conditions Credit Line (ECCL) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ο οποίος θα λειτουργεί συμπληρωματικά, σε κάθε περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση θα κρίνει ότι δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την αγορά, ή ότι το κόστος δανεισμού είναι ασύμφορο. Σύμφωνα με πληροφορίες, προτείνεται το ύψος της προληπτικής χρηματοδοτικής γραμμής να φθάσει τα 18 δισ. ευρώ, ώστε να καλύπτει δυνητικά όλες τις ελληνικές δανειακές ανάγκες του 2015. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα επαρκέσουν τα 11,4 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τα οποία πάντως η Ελλάδα θα επιστρέψει στον ΕΜΣ, για να αξιοποιηθούν για το νέο πρόγραμμα.
– Η έγκριση προληπτικής χρηματοδοτικής γραμμής συμφωνήθηκε ότι θα γίνει με βάση τους ήδη ισχύοντες όρους του κανονισμού του ΕΜΣ και όχι με κάποιο ευνοϊκότερο πλαίσιο, ειδικά για την Ελλάδα, όπως ζητούσε η κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπογραφεί ένα Memorandum of Understanding (MoU), δηλαδή ένα Μνημόνιο που θα περιλαμβάνει αναλυτικές δεσμεύσεις της Ελλάδας για την οικονομική πολιτική. Σε μια προσπάθεια να απαλύνει τις εντυπώσεις, ο κ. Χαρδούβελης ισχυρίσθηκε ότι το νέο πρόγραμμα θα είναι καλύτερο από το Μνημόνιο γιατί θα περιλαμβάνει μόνο 10-15 μεγάλες μεταρρυθμίσεις και όχι εκατοντάδες προαπαιτούμενες δράσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, όμως, το νέο Μνημόνιο θα είναι ένα πολύ «βαρύ» πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, καθώς κάτω από 10-15 γενικά κεφάλαια θα κρύβονται πολλές και σημαντικές παρεμβάσεις, χονδρικά δηλαδή όλα όσα δεν έγιναν τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Σημειωτέον ότι η επιτήρηση θα γίνεται σε τριμηνιαία βάση, με εκθέσεις της «τρόικας» (Κομισιόν, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ΔΝΤ) προς το συμβούλιο του ΕΜΣ, δηλαδή στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης. Καλά πληροφορημένες πηγές τονίζουν στο «Π» ότι, ανεξάρτητα αν το ΔΝΤ θα θεωρηθεί ότι κάθεται στη θέση του συνοδηγού ή στο πίσω κάθισμα, ο ρόλος του Ταμείου θα είναι καίριος στη διαδικασία επιτήρησης, καθώς οι Ευρωπαίοι του αναγνωρίζουν το προβάδισμα στη σχετική τεχνογνωσία.
Το νέο σχήμα είναι σαφώς πιο αυστηρό και επικίνδυνο για τις ελληνικές κυβερνήσεις από το σχήμα επιτήρησης που εφαρμόσθηκε ως τώρα. Και αυτό γιατί η Ελλάδα θα εφαρμόζει το πρόγραμμα του νέου Μνημονίου εκτεθειμένη στην αγορά ομόλογων: Σε κάθε περίπτωση προστριβών με τους θεσμικούς πιστωτές, για την εφαρμογή του προγράμματος, η αγορά ομολόγων αμέσως θα προεξοφλεί πιθανή διακοπή της προληπτικής χρηματοδότησης και αμέσως το spread θα εκτινάσσεται στα ύψη. Αυτήν την πίεση των αγορών, που θα δημιουργεί και σοβαρή αναστάτωση στην πραγματική οικονομία εντός συνόρων, η κυβέρνηση θα είναι δύσκολο να την αντέξει για μεγάλη περίοδο, οπότε θα υποχρεώνεται να συνθηκολογεί με την «τρόικα».
Χρέος; Ποιο χρέος;
Τα… κορόιδα κάνουν τώρα οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα, σχετικά με το θέμα του χρέους και την υλοποίηση των αποφάσεων του Eurogroup τον Νοέμβριο του 2012. Σύμφωνα με όσα δήλωναν ανωνύμως στο Reuters, το ελληνικό χρέος είναι πλέον βιώσιμο και δεν χρειάζονται άλλα μέτρα για την ελάφρυνσή του.
Από ελληνικής κυβερνητικής πλευράς, η απάντηση που δινόταν σε αυτούς τους ισχυρισμούς ήταν δηλωτική της αμηχανίας της Αθήνας, που συνεχώς υποστηρίζει τους τελευταίους μήνες ότι το χρέος έχει καταστεί βιώσιμο. Οι ελαφρύνσεις, έλεγαν έλληνες αξιωματούχοι, πρέπει να γίνουν ως επιβράβευση της δύσκολης προσπάθειας που έγινε για την έξοδο από την κρίση.
Σε τέτοιες διαπραγματεύσεις, όμως, οι πιστωτές κάνουν διευκολύνσεις μόνο όταν πιέζονται και όχι απλώς για να… προσφέρουν δώρα. Δυστυχώς, η κυβέρνηση εγκατέλειψε το στόχο της ελάφρυνσης του χρέους, έστω και με ημίμετρα, ρίχνοντας όλο το βάρος στην απεμπλοκή από το Μνημόνιο. Έφθασε στο σημείο, μάλιστα, να «κάψει» ακόμη και την πρωτοβουλία του ΔΝΤ για μια ειδική διάσκεψη για το χρέος, χάνοντας και τον τελευταίο σοβαρό μοχλό πίεσης στους Ευρωπαίους που είχε.
Έτσι, τώρα η επικρατέστερη εκτίμηση που γίνεται αναφέρει ότι οι Ευρωπαίοι θα κάνουν το ελάχιστο δυνατό, σε αυτήν τη φάση, για το ζήτημα του χρέους, κρατώντας αυτό το χαρτί προς διαπραγμάτευση με την επόμενη ελληνική κυβέρνηση…