Αναζητώντας τον Ελληνισμό σε μέρες κρίσης, για να μην ξεχνάμε, μέρες που είναι
Συγχωρέστε μου μια προσωπική εξομολόγηση. Ο πατέρας μου, ο δάσκαλος, βρέθηκε νεαρός πολεμιστής στα βουνά της Ηπείρου το 1940. Είχε την τύχη να επιζήσει του πολέμου, αφού έλαβε μέρος σε σκληρές μάχες που τον οδήγησαν στην Κορυτσά. Όσα χρόνια έζησε, απέφευγε να μας δώσει συγκεκριμένες πληροφορίες για τη δράση και τους αγώνες του. Όταν πέθανε, βρήκα σ’ ένα ντουλάπι του σπιτιού, που κρατούσε κλειδωμένο, με πολλά σημαντικά και ενδιαφέροντα αναμνηστικά της ζωής του και του πολέμου, τη στολή του αιματοβαμμένη, την εξάρτηση, υπηρεσιακά έγγραφα, διαμνημονεύσεις, γράμματα κ.λπ. Τα άπλωσα πάνω στο γραφείο μου και διαβάζοντάς τα, σιγά σιγά, δίχως να το καταλάβω, βρέθηκα χρόνια ολάκερα πίσω, αφού βρήκα και εφημερίδες του πολέμου μαζί και μια εφημερίδα «Νέα Ελλάς», της 10ης Νοεμβρίου 1940, που έγραφε: «Η ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΩΝ».
Τα μετόπισθεν στον αγώνα: Η διαμαρτυρία των ελλήνων διανοουμένων. «Είναι δύο εβδομάδες τώρα που ένα τελεσίγραφο μοναδικό στα διπλωματικά χρονικά των Αθηνών για το περιεχόμενον, την ώρα και τον τρόπο που το παρουσίασεν η Ιταλία, κάλεσε την Ελλάδα να της παραδώση τα εδάφη της, να αρνηθή την ελευθερία της και να κατασπιλώση την τιμή της. Οι Έλληνες δώσαμε στην ιταμή αυτή αξίωσι της φασιστικής βίας, την απάντησι που επέβαλαν τριών χιλιάδων ετών παραδόσεις, χαραγμένες βαθειά στην ψυχή μας, αλλά και γραμμένες στην τελευταία γωνιά της ιερής γης με το αίμα των μεγαλυτέρων ηρώων της ανθρωπίνης ιστορίας. Και αυτή τη στιγμή κοντά στο ρεύμα του Θυάμιδος και στις χιονισμένες πλαγιές της Πίνδου και των Μακεδονικών βουνών πολεμούμε, τις περισσότερες φορές με τη λόγχη, αποφασισμένοι να νικήσουμε ή να αποθάνουμε μέχρις ενός.
Σ’ αυτό τον άνισο σκληρότατο αλλά πεισματώδη αγώνα, που κάνει τον λυσσασμένο επιδρομέα να ξεσπάζη κατά των γυναικών, των γερόντων και των παιδιών, να καίη, να σκοτώνη, να ακρωτηριάζη, να διαμελίζη τους πληθυσμούς στις ανοχύρωτες και άμαχες πόλεις μας και στα ειρηνικά χωριά μας, έχουμε το αίσθημα ότι δεν υπερασπιζόμαστε δική μας μόνον υπόθεσι: Ότι αγωνιζόμεθα για την σωτηρία όλων εκείνων των Υψηλών αξιών που αποτελούν τον πνευματικό και ηθικό πολιτισμό, την πολύτιμη παρακαταθήκη που κληροδότησαν στην ανθρωπότητα οι δοξασμένοι πρόγονοι και που σήμερα βλέπουμε να απειλούνται από το κύμα της βαρβαρότητος και της βίας. Ακριβώς αυτό το αίσθημα εμπνέει το θάρρος σε μας τους Έλληνες διανοουμένους, τους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, ν’ απευθυνθούμε στους αδελφούς μας όλου του Κόσμου για να ζητήσουμε όχι την υλική αλλά την ηθική βοήθειά τους. Ζητούμε την εισφορά των ψυχών, την επανάστασι των συνειδήσεων, το κήρυγμα, την άμεση επίδρασι, παντού όπου είναι δυνατόν, την άγρυπνη παρακολούθησι και την ενέργεια για ένα καινούργιο πνευματικό Μαραθώνα που θα απαλλάξη τα δυναστευόμενα Έθνη από τη φοβέρα της πιο μαύρης σκλαβιάς που γνώρισε ως τώρα ο κόσμος.
Κωστής Παλαμάς, Σπύρος Μελάς, Άγγελος Σικελιανός, Γεώργιος Δροσίνης, Σωτήρης Σκίπης, Δημήτριος Μητρόπουλος, Κ. Δημητριάδης, Νικόλαος Βέης, Κ. Παρθένης, Ιωάννης Γρυπάρης, Γιάννης Βλαχογιάννης, Στρατής Μυριβήλης, Κώστας Ουράνης, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς, Αρίστος Καμπάνης.»
Ένας πεθαμένος δάσκαλος, ο πατέρας μου, γύρευε να μιλήσει για το σήμερα, σκέφτηκα, και συγχωρείστε με γι’ αυτή την απρέπεια. Η φωνή των διανοουμένων του ʼ40, που βρήκα στο αρχείο του πατέρα μου, είναι τόσο επίκαιρη σήμερα, που πονάμε πάλι. Είναι σαν να τον ακούω: Ο τόπος μας είναι γεμάτος από αδιάκοπες δοκιμασίες και επειδή πιστεύουμε πως δεν ζούμε τυχαία σ’ αυτόν τον αιματοβαμμένο τόπο και σ’ αυτή την εποχή, αισθανόμαστε τη δύναμή του και μας γεμίζει ευθύνη. Πρέπει να ζήσουμε πρώτα απʼ όλα κι αυτό μας έκανε να κάνουμε με το στόμα σφιγμένο τόσες θυσίες. Η ευθύνη του Έλληνα μπροστά στην Ιστορία του είναι τεράστια. Έχουμε χρέος, σε καιρούς δύσκολους, αντίστοιχους του 1940, σε καιρούς διανοητικής αγκύλωσης, υπονόμευσης της γλώσσας μας και διαφθοράς, να σταθούμε όρθιοι, αφού περπατούμε πια στην κόψη του ξυραφιού. Η δημοσιονομική κρίση, αλλά και σοβούσα κοινωνική αναταραχή και ανωμαλία, απεκάλυψε πλήρως την επιτακτική ανάγκη για την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος. Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού και αυτό γίνεται με κανόνες που το Σύνταγμα επιβάλλει. Έτσι η σημερινή κρίση επιβάλλει την προσαρμογή του Συντάγματός μας για τη θωράκιση της Ελληνικής Πολιτείας στην καινούργια πραγματικότητα. Μαζί με τη δοκιμασία που περνάμε, ο Παλαμάς, όμως, προφητεύει την αναγέννηση της πατρίδας:
«Κι αν πέσαμε σε πέσιμο πρωτάκουστο
και σε γκρεμό κατρακυλήσαμε,
που πιο βαθύ καμιά φυλή δεν είδε ως τώρα,
είναι γιατί με των καιρών το πλήρωμα,
όμοια βαθύ έν’ ανέβασμα να μέλλεται
προς τα ύψη ουρανοφόρα».
ΑΝΤΩΝΗΣ Π. ΑΡΓΥΡΟΣ