Μπουνιά στην ημιμάθεια είναι ο πολιτισμός

// Με μια κωμωδία ηθών, με τον επίκαιρο τίτλο «Πρότυπος οίκος ανοχής» και με μια πλειάδα δημοφιλών ηθοποιών ανοίγετε την αυλαία σε λίγες μέρες στο «Θέατρο Ακάδημος». Με σκοπό τι;

Όπως καταλαβαίνετε, ο τίτλος είναι συμβολικός. Γιατί αυτό που ζούμε σήμερα στην Ελλάδα είναι ένας πρότυπος οίκος ανοχής και μάλιστα με ξένα αφεντικά. Ένας αστυνομικός του τμήματος ηθών μένει στον ίδιο όροφο με μια «ψυχολόγο», η οποία όμως είναι πόρνη. Στο τέλος του έργου πολλοί θα αναρωτηθούν αν η πόρνη είναι αυτή που κάνει κακό στην κοινωνία -γιατί στο κάτω κάτω, αν σε κάποιον προκαλεί βλάβη η ιερόδουλη είναι στην ψυχή της- ή αν αυτοί που μας εκπορνεύουν είναι οι διοικούντες. Αυτή που ξεπουλά το σώμα της μας πειράζει ή οι υποκριτές του συστήματος; Αυτό το ερώτημα αιωρείται από αρχαιοτάτων χρόνων. Η παράσταση αυτή σηματοδοτεί την επιστροφή μου στην κωμωδία μετά από μια περιπλάνηση σε θεατρικές σκηνές τέχνης όπως το «Τρένο στο Ρουφ», των «Αγγέλων Βήμα», τον «Τεχνοχώρο στο Γκάζι», με διθυραμβικές κριτικές στο εναλλακτικό θέατρο. Μάλιστα, το έργο που έγραψα «Η γηραιά ηθοποιός χάνει τον έλεγχο» μεταφράστηκε στα αγγλικά και στα γαλλικά και μου έδωσε μεγάλη χαρά.

// Το καλοκαίρι επιχειρήσατε και κάτι που δεν τολμά πλέον ούτε το Εθνικό Θέατρο…

Ναι. Πήγα στους ομογενείς μας την παράσταση «Είδα τον Χάρη με τα μάτια μου» και τα κατάφερα. Στην Αυστραλία είχε να πάει ελληνικός θίασος τριάντα χρόνια, αλλά και στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Μας αγκάλιασαν με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό. Τα έξοδα ήταν υπέρογκα και στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αλλά για μένα αυτός ήταν στόχος ζωής. Μου το ζητούσαν τόσα χρόνια να πάω να τους δω, από το «Καφέ της Χαράς» και από το «Κωνσταντίνου και Ελένης». Οι Έλληνες της διασποράς είναι σκληρά εργαζόμενοι, πολύ υψηλά φορολογούμενοι, αλλά έχουν μια ομπρέλα που λέγεται δουλειά και ασφάλεια. Και πάνω απ’ όλα αγαπούν την έννοια της πατρίδας.

// Πως βλέπετε τον Έλληνα σήμερα;

Ζούμε σε μια κανιβαλική εποχή που έχει δημιουργήσει στον Έλληνα μεγάλα ψυχολογικά προβλήματα, παρότι έχουμε καταπληκτικό κλίμα, ένα υπέροχο φως και μας χαρακτηρίζει ως λαό μια εξωστρέφεια. Αλλά αυτό που ζούμε είναι ένας οικονομικός πόλεμος με 1.5000.000 άνεργους. Και 50.000 άνθρωποι να βρίσκουν εργασία τον χρόνο, μ’ αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης θέλουμε 28 χρόνια για να βρουν δουλειά όλοι. Ο άνεργος δεν έχει αξιοπρέπεια. Γι’ αυτό και κάποιοι αυτοκτονούν. Αυτή η μεγάλη πειθαρχία που θέλει να μας επιβάλλει η «τρόικα» δεν έχει σχέση με την κουλτούρα μας ούτε και με τη φιλοσοφία και τον πολιτισμό μας. Τα νεύρα των Ελλήνων έχουν εξασθενήσει. Πλέον είναι λιγότερα τα τροχαία από τα άτομα που πάνε στο νοσοκομείο με κρίσεις πανικού. Μας έχουν αρρωστήσει. Να μου λείπει αυτή Ευρώπη που με κάνει δυστυχισμένο και ανασφαλή.

Ντρέπομαι και θλίβομαι για όσους μας έφεραν ως εδώ και δημιούργησαν στον Έλληνα, που ήταν έξω καρδιά άνθρωπος, θυμό, οργή, πίεση. Το χειρότερο για μένα δεν είναι ότι του αποστράγγισαν την τσέπη, αλλά την ψυχή!

// Τι είναι ο πολιτισμός, κύριε Ρώμα;

Μπουνιά στην ημιμάθεια. Και δυστυχώς η Ελλάδα είναι το βασίλειο της ημιμάθειας λόγω έλλειψης παιδείας. Ζούμε μια πολιτιστική χρεοκοπία. Αλλά πλέον το οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι συμπολίτες μας είναι μεγαλύτερο από αυτό της πολιτιστικής κρίσης. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να επιβιώσουν, με προβλήματα βασικά. Για μένα, σε αυτήν την ανθρωπιστική κρίση, τα προβλήματα στον πολιτισμό είναι πολυτέλεια.

Βέβαια δεν σας κρύβω ότι θαυμάζω τις οικογένειες που ζουν και με ένα κομμάτι ψωμί, αλλά έχουν μεταξύ τους αγάπη και αξίες.

Αυτές οι οικογένειες έχουν ηθικό ακμαιότατο και χαμογελούν.

// Πιστεύετε ότι θα γίνει κάποια κοινωνική έκρηξη;

Όταν δεν θα έχουμε να χάσουμε πλέον τίποτα. Αυτοί που οραματίστηκαν την Ενωμένη Ευρώπη την άφησαν να αυτοκαταστραφεί. Η μεσαία τάξη ήταν η βάση της δημοκρατίας. Η μεσαία τάξη εργαζόταν σκληρά για αξιοπρεπή διαβίωση. Η Ευρώπη σήμερα μου θυμίζει μια άσπλαχνη ήπειρο. Διχασμένη. Μοιράζει τους λαούς της σε ευημερούντες και εξαθλιωμένους. Το χειρότερο είναι ότι πάνε να μας χειραγωγήσουν με τον φόβο. Αλλά και οι σκλάβοι κάποτε εξεγείρονται.

Ίσως βγει μέσα απ’ όλο αυτό που ζούμε μια επαναστατική φιγούρα να μας ξυπνήσει. Να διώξουμε τους μπαρμπάδες. Οι σκεπτόμενοι άνθρωποι έχουν προοπτική. Αλήθεια δεν υπάρχουν υγιείς επιχειρήσεις στην Ελλάδα; Ποιες είναι αυτές; Πόσες; Τριακόσιες; Ε, δεν μπορούν να προσλάβουν έναν άνεργο; Η ζωή μας έχει γίνει ένα «Δελφινάριο». Επιθεώρηση! Και μακάρι να ήταν το επιτυχημένο «Δελφινάριο» του Μάρκου Σεφερλή, για να μην παρεξηγηθώ.

// Τι είναι η τέχνη;

Η τέχνη είναι λύτρωση. Σε κάνει να σκέφτεσαι, σου οξύνει το πνεύμα. Σε ετοιμάζει για αλλαγές.

// Η ελληνική μυθοπλασία ανθεί ξανά. Θετικό αυτό…

Μακάρι να έχουν δουλειά οι συνάδελφοι. Και πρέπει να καλλιεργηθεί ακόμη περισσότερο. Μέσα από τις κωμωδίες βγαίνουν οι χαρακτήρες των ανθρώπων.

Ο τσιγκούνης, ο καλόκαρδος, ο φιλότιμος, ο μισάνθρωπος, ο περίεργος, ο κομπλεξικός, ο γυναικάς, ο ψεύτης. Αυτές είναι πραγματικές φιγούρες. Όπως στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο. Ατόφιο, αυθεντικό ταλέντο από τον Σταυρίδη, τον Αυλωνίτη, τον Φωτόπουλο. Υπήρχε μια αθωότητα. Όπως και στο «Καφέ της Χαράς», θέλω να πιστεύω. Στα ριάλιτι δεν βλέπεις αληθινούς ανθρώπους. Αλλά άτομα που ξεσκίζουν τις σάρκες τους. Ό,τι χειρότερο. Αυτήν την τηλεόραση δεν θέλω να την ξέρω.

Είδα μια εκπομπή όπου μια παρουσιάστρια δεν κάλεσε, λέει, τη μαμά της στον γάμο και δεν άντεξα τη σαρκοβόρα διάθεση, την κατινιά. Το θέμα μου έβγαλε μεγάλη πίκρα. Άλλαξα το κανάλι. Για μένα η ωραιότερη εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης είναι του Φώτη Σεργουλόπουλου και της Μαρίας Μπακοδήμου. Σαν παιδική χαρά. Τα παιδιά αυτά δεν πουλάνε νούμερα με τον εύκολο τρόπο. Κάθονται και σκέφτονται πώς θα κάνουν τον κόσμο να ευθυμήσει.

// Είστε αισιόδοξος παρ’ όλα τα προβλήματα;

Έτσι λειτουργώ πάντα στη ζωή μου. Με αισιοδοξία. Είτε στα προσωπικά προβλήματα είτε στα συνολικά της κοινωνίας. Συμβαίνουν και καλά πράγματα στη ζωή. Πιστεύω στο πολυμήχανο μυαλό του Έλληνα. Η κρίση μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά και να γραφτούν πολύ ωραία θεατρικά έργα. Δεν υπάρχουν μόνο σκουπίδια. Αρκεί να ψάξεις.

Η κωμωδία, η επιθεώρηση -μην υποτιμάτε τα δύο αυτά είδη- μπορούν να προβληματίσουν τον άνθρωπο. Στο καμαρίνι μου, όπου έρχονται οι φίλοι που με παρακολουθούν, μου λένε «σας ευχαριστούμε που μας κάνατε να γελάσουμε». Αλλά δεν ήταν ένα ανώδυνο γέλιο. Υπάρχει πάντα ένα μήνυμα. Γιατί και η ζωή δεν είναι ανώδυνη. Λίγες είναι οι ροζ στιγμές, οι ευχάριστες που με κόπο κερδίζονται και όλο το άλλο ταξίδι είναι μεγάλος αγώνας!