Χωρίς Μνημόνιο, λεφτά γιοκ!
Το τελεσίγραφο του Μ. Ντράγκι δεν αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία και άσκοπους πανηγυρισμούς. Για να αγοράσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τα ελληνικά (και τα κυπριακά) ομόλογα, πρέπει η χώρα μας να συνεχίσει να είναι σε αυστηρό πρόγραμμα επιτήρησης. Με απλά λόγια: Χωρίς νέο Μνημόνιο, λεφτά γιοκ! Κάτι που καταρρίπτει το «success story» της κυβέρνησης και τις αλλεπάλληλες πανηγυρικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά που… ετοιμάζεται να διώξει την «τρόικα» και το ΔΝΤ.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες οι δανειστές ασκούν έναν ακόμη σκληρό εκβιασμό έναντι της Ελλάδας και ως αντάλλαγμα για την αγορά των ομολόγων ζητούν από τις αρχές του 2015 να τεθεί σε εφαρμογή ένα νέο πρόγραμμα, το οποίο θα έχει αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους που θα πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα, και πακέτο διαρθρωτικών αλλαγών που θα συνεχιστούν σε βάθος δεκαετίας. Κι όλα αυτά θα ελέγχονται από ειδική ομάδα (Task Force) που θα συγκροτήσουν οι Βρυξέλλες.
Γεγονός που επιβεβαιώνει αυτό που από καιρό γνωρίζαμε, ότι οι δανειστές δεν σκοπεύουν να ξεσφίξουν τη θηλιά την οποία από το 2010 έχουν βάλει στον λαιμό της χώρας μας. Ότι πρόθεσή τους είναι να παραμείνουν εδώ και να ελέγχουν τις κυβερνήσεις, να δίνουν εντολές και να ζητούν μέτρα. Η αιτιολογία που προβάλλουν ότι αν σταματήσει ο αυστηρός έλεγχος θα χαλαρώσουν οι προσπάθειες και η χώρα μας θα γυρίσει στις παλιές… κακές συνήθειες είναι απλώς η πρόφαση. Επιπλέον θέλουν να διασφαλίσουν ότι δεν θα χάσουν τα λεφτά που θα δώσουν στις ελληνικές τράπεζες και δεν θα κινδυνεύσουν τα συμφέροντα των μετόχων.
Νέα δεσμά
Ένα νέο καθεστώς αυστηρής διεθνούς επιτήρησης μετά τη λήξη του Μνημονίου, που στην ουσία δεν θα διαφέρει από το σημερινό, είναι έτοιμη να δεχθεί η κυβέρνηση, όπως φαίνεται από τις πρώτες σχετικές συζητήσεις Χαρδούβελη «τρόικας», οι οποίες πέρασαν σε υψηλότερο επίπεδο την Παρασκευή, κατά την έκτακτη συνάντηση Σαμαρά με τον νέο πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Για τις ανάγκες της εφαρμογής του νέου οικονομικού προγράμματος, πληροφορίες αναφέρουν ότι:
* Η ελληνική πλευρά θα υποβάλει το νέο «εθνικό» πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην Κομισιόν, η οποία θα έχει τον τελευταίο λόγο για την έγκρισή του. Το πρόγραμμα θα ενσωματώσει τους πολύ αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους του Μνημονίου, με μικρές διαφοροποιήσεις, όπως και ένα νέο «πακέτο» διαρθρωτικών μέτρων, πολλά από τα οποία υπήρχαν και στο Μνημόνιο, αλλά δεν έχουν εφαρμοσθεί ή έχουν εφαρμοσθεί πλημμελώς. Το πρόγραμμα θα θυμίζει, όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές, τα Μνημόνια που εκπονεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς θα περιλαμβάνει όχι μόνο στόχους αλλά και ορόσημα εφαρμογής μέτρων.
* Σχετικά με τη μεθοδολογία της επιτήρησης, που είναι και το πιο «ευαίσθητο» πολιτικά θέμα, σαφές είναι ότι θα πρόκειται για ένα πολύ αυστηρότερο καθεστώς από τις τακτικές διαδικασίες εποπτείας των κρατών της Ευρωζώνης από την Κομισιόν. Ουσιαστικά, η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, που έχει αντλήσει ήδη τεχνογνωσία επιτήρησης από το ΔΝΤ, θα αντιγράψει σε μεγάλο βαθμό τις τεχνικές ελέγχου του Ταμείου. Ειδική Ομάδα Δράσης (Task Force) της Κομισιόν, που θα στελεχωθεί κυρίως με πρόσωπα που ήδη έχουν εμπειρία από ελέγχους στην Ελλάδα, σε στενή συνεργασία με την Ομάδα Ράιχενμπαχ, θα αναλάβει το «στενό μαρκάρισμα» της Αθήνας.
Στόχος είναι το νέο καθεστώς να είναι όσο πιο κοντά γίνεται στο γνωστό μοντέλο της μνημονιακής περιόδου, αλλά ταυτόχρονα να δοθεί η εντύπωση στην ελληνική κοινή γνώμη ότι η κυβέρνηση ανακτά την ελευθερία της στην άσκηση οικονομικής πολιτικής και συνεργάζεται πλέον μόνο με τους ευρωπαίους εταίρους, χωρίς την εμπλοκή των «κακών» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι το νέο σχήμα πρέπει να είναι αρκούντως αυστηρό για να εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη της αγοράς ομολόγων αλλά και για να ξεπερασθούν οι ενστάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που ξεκαθάρισε διά στόματος Μάριο Ντράγκι ότι «λεφτά δεν υπάρχουν» για τις ελληνικές τράπεζες αν η Ελλάδα δεν συνεχίσει να εφαρμόζει ένα «ευρωπαϊκό πρόγραμμα».
Στην αγορά ομολόγων, από την οποία η κυβέρνηση περιμένει να χρηματοδοτηθεί μετά τη λήξη του προγράμματος χρηματοδότησης από την Ευρώπη και τον πρόωρο τερματισμό του προγράμματος δανεισμού από το ΔΝΤ, επικρατεί η πεποίθηση ότι τα ελληνικά ομόλογα θα είναι τίτλοι πολύ υψηλού κινδύνου αν σταματήσει η Ελλάδα να εφαρμόζει πρόγραμμα με αυστηρή διεθνή επιτήρηση. Επιπλέον, εκτιμούν ότι η ελάφρυνση χρέους που θα αποφασισθεί θα είναι άνευ σημασίας, άρα το ρίσκο των ελληνικών τίτλων αυξάνεται ακόμη περισσότερο. Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι τυχαίο ότι οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων εκτινάχθηκαν κοντά στο 7%, επίπεδο που καθιστά απαγορευτική τη χρηματοδότηση της Ελλάδας από την αγορά (η Πορτογαλία δανείζεται με 3% στη δεκαετία).
Η Ευρωτράπεζα, στην οποία στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό για τη ρευστότητά τους οι ελληνικές τράπεζες, ξεκαθαρίζει ότι μετά τη λήξη του Μνημονίου και αν δεν τεθεί σε ισχύ νέο πρόγραμμα, θα σταματήσει να αγοράζει τίτλους και καλυμμένα ομόλογα των ελληνικών τραπεζών αλλά και να τους δανείζει δεκάδες δισ. ευρώ με ενέχυρο τίτλους του Δημοσίου ή τραπεζικά ομόλογα με κρατική εγγύηση.
Αυτό θα σήμαινε ότι για μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδο (μέχρι να αναβαθμισθούν τα ομόλογα σε κατηγορία ΒΒΒ από τους διεθνείς οίκους) οι τράπεζες θα καλούνταν να χρηματοδοτηθούν με τον πολύ ακριβό μηχανισμό έκτακτης παροχής ρευστότητας από την Τράπεζα της Ελλάδος, κάτι που δεν θα είχε συνέπειες μόνο στην κερδοφορία τους αλλά και στην παροχή ρευστότητας στην οικονομία.
Υπό την ασφυκτική πίεση, λοιπόν, των βασικών χρηματοδοτών της χώρας και των τραπεζών (αγορά ομολόγων και ΕΚΤ), η κυβέρνηση φαίνεται ότι θα υποχρεωθεί να δεχθεί ένα καθεστώς διεθνούς επιτήρησης, πολύ αυστηρότερο από όσο θα επιθυμούσε. Και είναι πλέον πολύ αμφίβολο αν και σε ποιον βαθμό θα μπορέσει να «πουλήσει» προεκλογικά στους ψηφοφόρους το… «σκίσιμο του Μνημονίου», όταν όλοι θα έχουν αντιληφθεί ότι το νέο πρόγραμμα δεν θα απέχει πολύ από τα Mνημόνια του παρελθόντος…