ΝΔ: Από τη Χαλκιδική πίσω στην ΕΡΕ

Μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων τα κόμματα της μνημονιακής συγκυβέρνησης γιόρτασαν τα τεσσαρακοστά γενέθλιά τους… Και τι γενέθλια… Το ΠΑΣΟΚ βιώνει τη φράση της πλήρους απαξίωσής του και οδεύει μοιρολατρικά προς το οριστικό του τέλος. Από τη δική της πλευρά η Νέα Δημοκρατία έχει μετατραπεί σε ένα ακροδεξιό μόρφωμα που αγωνίζεται με κάθε μέσον για να κρατηθεί στην εξουσία, αφού η απώλειά της θα σηματοδοτήσει την πλήρη κατάρρευσή της.

Το 1974 η ίδρυση και η ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ σε φορέα αλλαγής θεμελιώθηκε στον ριζοσπαστικό χαρακτήρα του, στη ρήξη με το προδικτατορικό πολιτικο-ιδεολογικό οικοδόμημα. Κι αυτόν τον χαρακτήρα του διατήρησε, σε μεγάλο βαθμό, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980.

Αντίθετα στη ΝΔ, ενώ υπήρξαν σημαντικές τομές σε σχέση με την προδικτατορική περίοδο και την ΕΡΕ, εντούτοις υπήρξε μια οργανική συνέχεια με τους μηχανισμούς που κυριάρχησαν μετεμφυλιακά και στη συνέχεια οδήγησαν στη δικτατορία.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επιδίωξε να αποποιηθεί αυτή τη σχέση με το παρελθόν. Η νομιμοποίηση του (διασπασμένου) ΚΚΕ, η (προσωρινή) αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, μια σειρά κρατικοποιήσεων, αποτέλεσαν τις κύριες προσπάθειες του Κ. Καραμανλή να «εξευρωπαΐσει» τη συντηρητική παράταξη. Στο συνέδριο της Χαλκιδικής μάλιστα επιχείρησε να θεμελιώσει τις αλλαγές αυτές στο ιδεολογικο-πολιτικό πρότυπο μιας σύγχρονης Κεντροδεξιάς με αστικο-φιλελεύθερο χαρακτήρα.

Όμως δύο κύριοι μηχανισμοί εξουσίας, οι Ένοπλες Δυνάμεις και ο κρατικός μηχανισμός, παρέμεναν υπό την πλήρη κυριαρχία της Δεξιάς. Ο αντεργατικός νόμος 330/76, οι μηχανισμοί καταστολής που βρίσκονταν σε διαρκή δράση, αλλά και η προσφυγή στις ψήφους των βουλευτών του πολιτικού κατάλοιπου της χούντας, της «Εθνικής Παράταξης», προκειμένου να διασφαλισθεί η εκλογή του Κ. Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας, αναδεικνύουν τα όρια του «εκσυγχρονισμού» και φιλελευθερισμού της δεκαετίας του 1970.

Η σκληρή Δεξιά, που εφώλευε καθ’ όλη αυτήν την περίοδο, κυριάρχησε μετά τη συντριβή της ΝΔ υπό τον Γ. Ράλλη στις ιστορικές εκλογές του Οκτωβρίου του 1981. Τόσο κατά την προεκλογική περίοδο όσο και αμέσως μετά τις εκλογές η επίθεση που εξαπολύθηκε από τη ΝΔ και τους μηχανισμούς της θύμισαν τις πρώτες μετεμφυλιακές ημέρες. Μέχρι και με κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων απειλούσε τότε η Δεξιά εάν ορκιζόταν ως πρωθυπουργός ο Α. Παπανδρέου.

Την επόμενη περίοδο, η ακραία δεξιά -σωτηρητική εκδοχή με πρωταγωνιστή τον Ευ. Αβέρωφ επικράτησε πλήρως σε πολιτικο-ιδεολογικό επίπεδο στη Νέα Δημοκρατία. Ένας «πυρήνας» μάλιστα από τους «μαθητές» του Ευ. Αβέρωφ κυριαρχεί στη σημερινή ΝΔ.

Οι ρίζες του νεοφιλελευθερισμού

Η ανάδειξη του Κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ στα μέσα της δεκαετίας του 1980 -με σκοπό να παίξει τον ρόλο του αντι-Ανδρέα- αποτέλεσε μια σημαντική τομή στις πολιτικο-ιδεολογικές αντιλήψεις της ΝΔ. Ο Κ. Μητσοτάκης δεν επεδίωξε μόνο την προσωπική του επάνοδο και το «ξέπλυμα» από την ιστορική κατηγορία του αρχι-αποστάτη αλλά έκφρασε σε μια πρώτη τους φάση τις αρχές του νεοφιλελεύθερου προτύπου: Αντι-κρατισμός, όχι φόρο στις επιχειρήσεις, ανταγωνισμός της αγοράς ως κυρίαρχη οικονομική διαδικασία. Το σύστημα των οικονομικών συμφερόντων βρήκε στο πρόσωπό του τον πιο γνήσιο εκφραστή και δυστυχώς η νομιμοποίησή του σε πολιτικό επίπεδο είχε και τη σφραγίδα του τότε ΣΥΝ, με την περίφημη συγκυβέρνηση του ’89.

Με τον Κ. Μητσοτάκη στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ, που σήμερα κυριαρχεί, επιδίωξε να επιβάλλει τους στόχους της, αλλά απέτυχε.

Μετά τη σύντομη παρένθεση του Μ. Έβερτ, η ΝΔ επεδίωξε να επαναπροσεγγίσει τον φιλελεύθερο-αστικό πολιτικο-ιδεολογικό της πυρήνα αναδεικνύοντας ως αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή. Η ΝΔ της δεκαετίας του 2000 επιχείρησε να μετατοπισθεί προς την Κεντροδεξιά, αφού κινδύνευε να περιθωριοποιηθεί από τη νεοφιλελεύθερη-εκσυγχρονιστική «επίθεση» του Κ. Σημίτη, ο οποίος θεώρησε τον χώρο της Κεντροδεξιάς ως προνομιακό του χώρο. Η «απολάκτιση» του Γ. Καρατζαφέρη από τη ΝΔ σηματοδότησε την επιδίωξη αυτή του Κ. Καραμανλή.

Ο Κ. Καραμανλής έχασε νωρίς τη μάχη όταν η απόπειρά του να συγκρουσθεί με τη διαπλοκή απέτυχε, αφού υπονομεύθηκε από κορυφαία στελέχη της ίδιας της παράταξής του. Η, στην ουσία, αποχώρηση του Κ. Καραμανλή από την εξουσία το 2009 οδήγησε και τυπικά στο τέλος του εγχειρήματος.

Ο Αντ. Σαμαράς αναδείχθηκε ως αρχηγός λιγότερο για τα «προσόντα» και τις «αρχές» του και περισσότερο ως απάντηση σε ένα αποτυχημένο πολιτικό προσωπικό που οδήγησε τη Νέα Δημοκρατία σε μια ιστορικού χαρακτήρα ήττα.

Πολιτική και κοινωνική Ακροδεξιά

Σε ολόκληρη σχεδόν τη μεταπολιτευτική περίοδο η Νέα Δημοκρατία είχε ισχυρά στηρίγματα στη μεσαία τάξη, στα ελεύθερα επαγγέλματα, στον αγροτικό κόσμο. Ακόμα και σε λαϊκά στρώματα είχε κατά καιρούς αξιοσημείωτες προσβάσεις.

Σήμερα το κοινωνικο-πολιτικό θεμέλιό της έχει καταρρεύσει. Η αποδυνάμωση και διάλυση μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης των μικρομεσαίων και των ελεύθερων επαγγελματιών έχει συρρικνώσει την εκλογική-κοινωνική της βάση σε έναν πυρήνα κάτω του 15%. Η ακροδεξιά ιδεολογία πάντα ενυπήρχε στη ΝΔ, όμως καλυπτόταν από τις αστικές-φιλελεύθερες αρχές της παράταξης.

Ποιο είναι το σημερινό της γνώρισμα υπό την ηγεσία του Αντ. Σαμαρά;

Το γεγονός ότι η ΠΟΛΙΤΙΚΟ-ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ της αποτελούν τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος.

Η προσφυγή της σημερινής ηγετικής ομάδας της ΝΔ σε ακροδεξιές -εμφυλιοπολεμικού χαρακτήρα- κραυγές, η οργανική σύνδεση και σχέση της με το νεοναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής αποτελούν τους αναγκαίους όρους για να επιβάλει τις νεοφιλελεύθερες αντικοινωνικές της πολιτικές. Και αντίστροφα: Οι νεοφιλελεύθερες αυτές πολιτικές δεν μπορούν να «νομιμοποιηθούν» παρά μόνο με την απαξίωση και τον ευτελισμό των δημοκρατικών θεσμών, με την απο-ιδεολογικοποίηση των κομμάτων, με την απόρριψη των κοινωνικών και ανθρωπιστικών αξιών. Η ακροδεξιά αντίληψη και πρακτική έρχεται να «καλύψει» αυτό το «κενό». Η σημερινή ΝΔ και η ακροδεξιά ηγετική της ομάδα αποτελούν την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ και έκφραση της οργανικής ζεύξης μεταξύ της ακροδεξιάς νεοφασίζουσας αντίληψης και των αντι-κοινωνικών απόψεων και πρακτικών του νεοφιλελεύθερου ολετήρα.

Η αρμονική αυτή ζεύξη εκφράζεται και επίσημα και θεσμικά σήμερα στη ΝΔ. Γνωστοί θαυμαστές της χούντας και της κάθε λογής -εγχώριας και διεθνούς- Ακροδεξιάς εκφράζουν τη ΝΔ στο Κοινοβούλιο, στους υπουργικούς θώκους, στα ΜΜΕ…

«Αυτή η δραχμή είναι δική σου, μην αφήσεις τον Παπανδρέου να σου την πάρει», βροντοφώναζε ο τότε αρχηγός της ΕΡΕ Π. Κανελλόπουλος, τις παραμονές των εκλογών του 1964 που οδήγησαν στη νίκη της Ένωσης Κέντρου με 53%.

Σήμερα ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ (και όχι βέβαια ο «διασκεδαστής» Άδ. Γεωργιάδης) απειλούν με τη φυγή των τραπεζικών καταθέσεων.

Οι καιροί άλλαξαν… όμως το ακροδεξιό «γονίδιο» ανήκει στο DNA της παράταξης.