Κυβερνητικά σενάρια ήττας
Η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ επείγεται να «κλείσει» όλα τα «ανοικτά θέματα» -δηλαδή τις μνημονιακές της υποχρεώσεις- καθώς συνειδητοποιεί τώρα ότι ο πολιτικός χρόνος επιβίωσής της τελειώνει. Ακόμα κι αν εξαντλήσει τα έσχατα συνταγματικά όρια που προβλέπονται για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, το τελικό αποτέλεσμα έχει ήδη προδιαγραφεί.
Πρώτη διαπίστωση: Κάθε σοβαρή ανάλυση, κάθε «σενάριο» από τα πολλά που κυκλοφορούν -ή ενσπείρονται από τους κυβερνώντες- την περίοδο αυτή δεν μπορεί παρά να εκκινήσει από τη διαπίστωση ότι η ΝΔ θα ηττηθεί στις επόμενες εκλογές από τον ΣΥΡΙΖΑ και ότι το ΠΑΣΟΚ -ή το όποιο υποκατάστατό του- θα επιβιώσει οριακά (στην καλύτερη περίπτωση) σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Συνεπώς, η επανάληψη και «αναπαραγωγή» σε βάθος χρόνου του σημερινού κυβερνητικού-μνημονιακού σχήματος καθίσταται ανέφικτη.
Δεύτερη διαπίστωση: Η συνεχώς διευρυνόμενη πεποίθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ο νικητής των επόμενων εκλογών διαμορφώνει από τη μια πλευρά αντίρροπες τάσεις και από την άλλη διαλυτικές κινήσεις σε κομματικό και κοινοβουλευτικό επίπεδο.
Οι εταίροι της συγκυβέρνησης «ποντάρουν» στο στοιχείο του πολιτικού κυνισμού: Πιστεύουν ότι ο μαγικός αριθμός των 180 για την Προεδρία της Δημοκρατίας θα προκύψει έστω και «αρνητικά», δηλαδή από την επιθυμία των βουλευτών να αποφύγουν μια εκλογική αναμέτρηση που θα σημάνει την απώλεια της έδρας τους. Η εκτίμηση αυτή δεν αφορά μόνο τον χώρο των ανεξάρτητων -κεντροδεξιάς αντίληψης- βουλευτών που προέρχονται από τη ΝΔ, αλλά και τους ίδιους τους βουλευτές της ΝΔ, αφού εκεί «θα πέσουν κορμιά» με τη βέβαιη απώλεια άνω των 60, ίσως και των 70 εδρών.
Το ίδιο, βεβαίως, ισχύει και για τους βουλευτές της ΔΗΜΑΡ και του ΠΑΣΟΚ που επιβιώνουν σήμερα από τις «δυνάμεις αδρανείας» του παρελθόντος, έχοντας είτε σχεδόν εξαφανιστεί (ΔΗΜΑΡ), είτε συρρικνωθεί απελπιστικά στο επίπεδο της εκλογικής-κοινωνικής τους βάσης. Όμως όταν οι αναλύσεις και οι επιλογές ΝΔ-ΠΑΣΟΚ βασίζονται στην πολιτική χυδαιότητα, στην αναξιοπρέπεια, στον πολιτικό κυνισμό, ή στην εξαγορά ψήφων και συνειδήσεων, τότε μπορεί να αποδειχθούν καταστροφικές και να μετατραπούν σε «μπούμερανγκ» κατά των εμπνευστών τους. Γιατί όταν πολιτικά σχήματα, κόμματα, πολιτικά πρόσωπα «μετατοπίζονται» από τις αντιμνημονιακές θέσεις, τις οποίες υποστηρίζουν ερρωμένως εδώ και καιρό και καλούνται να υπογράψουν «δήλωση νομιμοφροσύνης» στον εκλεκτό υποψήφιο Πρόεδρο των μνημονιακών-κυβερνητικών συμφερόντων, τότε υπογράφουν κυριολεκτικά τον πολιτικό τους θάνατο. Ασφαλώς κάποιοι θα υποκύψουν… Άλλωστε οι υποσχέσεις, οι εκβιασμοί (ακόμα και ο ΣΔΟΕ «χρησιμοποιείται» για να «συνετίσει» κάποιους «αντιρρησίες συνείδησης»), οι απειλές δεν αποτελούν τακτικό αλλά στρατηγικό «εργαλείο» των μνημονιακών κυβερνήσεων που οδήγησε στον ευτελισμό των βουλευτών τους, οι οποίοι ψήφιζαν και ψηφίζουν με απειλές και εκβιασμούς. Όμως και σ’ αυτό το επίπεδο επιλογών ο αριθμός 180 φαντάζει απρόσιτος.
Τρίτη διαπίστωση: Πέρα και παράλληλα με το προφανές πολιτικό αδιέξοδο η συγκυβέρνηση αντιμετωπίζει το πλήρες οικονομικό αδιέξοδο.
Με κάποιο συμβολικό τρόπο η Θεσσαλονίκη και οι εξαγγελίες πρωθυπουργών αποτέλεσαν την πολιτική αφετηρία της πτώσης τους. Το 2003 ο Κ. Σημίτης εξήγγειλε από την Έκθεση Θεσσαλονίκης το περίφημο «κοινωνικό πακέτο», προκειμένου να διασωθεί. Εις μάτην. Με τις δημοσκοπήσεις του Δεκεμβρίου του 2003 (όπου η ΝΔ προηγείτο κατά 7%) αποφασίστηκε η «απομάκρυνσή» του και η αντικατάστασή του από τον Γ. Παπανδρέου.
Στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε και η πορεία πτώσης του Κ. Καραμανλή. Όταν δεν διαφοροποιήθηκε ριζικά από τη ρήση Βουλγαράκη περί «νομίμου και ηθικού» στην περίφημη συνέντευξη με τους δημοσιογράφους. Φέτος στη Θεσσαλονίκη η ομιλία του Αντ. Σαμαρά δεν απαιτεί ούτε ερμηνείες ούτε προφητείες. Η «μεγάλη αφήγηση» με το περίφημο «success story», την «ανατέλουσα» ανάπτυξη, το τέλος των Μνημονίων και την αποχώρηση της «τρόικας», δεν μπορεί πια να επιτελέσει ούτε τον φτηνό προπαγανδιστικό της ρόλο.
Αντί γι’ αυτό, ο ΕΝΦΙΑ εξελίσσεται σε καίριο πολιτικό πλήγμα για την κυβέρνηση, που επιτείνει την κατάσταση πανικού και απόγνωσης των κυβερνητικών βουλευτών. Η ΝΔ βάλλει ευθέως κατά της μεσαίας τάξης, κατά των βασικών κοινωνικών της ερεισμάτων και αποθεμελιώνει το ιστορικό πολιτικοϊδεολογικό της οικοδόμημα, αυτό της φιλελεύθερης-αστικής δημοκρατικής αντίληψης.
Όσο για το μείζον πρόβλημα της «διευθέτησης» του χρέους, η συγκυβέρνηση ελπίζει, στην καλύτερη περίπτωση, να πάρει ένα πολιτικό αντίδωρο, δηλαδή μια «διαβεβαίωση» για τη δήθεν βιωσιμότητα του χρέους μέσω χρονικών παρατάσεων και οριακής μείωσης των επιτοκίων. Στην πραγματικότητα οι δανειστές δεν θέλουν να «διαπραγματευθούν» με μια παραπαίουσα κυβερνητική εξουσία και πιθανώς να «ετοιμάζονται» για τη διάδοχη κατάσταση.
Τέταρτη διαπίστωση: Η αδυναμία συγκέντρωσης 180 ψήφων για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και η διενέργεια εκλογών στις αρχές του 2015 δεν οδηγεί σε μια εναλλαγή του πολιτικού σκηνικού, αλλά στη ριζική ανατροπή του. Η ακραία πόλωση της εκλογικής αναμέτρησης θα οδηγήσει σε «εξαφάνιση» των μικρών κομμάτων και είναι πιθανόν η επόμενη Βουλή να είναι τετρακομματική.
Πρώτη και άμεση συνέπεια: Η στρατηγικού χαρακτήρα ήττα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ (ή της μεταμφίεσής του) θα οδηγήσει στην απομάκρυνση των Αντ. Σαμαρά και Ε. Βενιζέλου. Οι δύο αρχηγοί των κομμάτων της συγκυβέρνησης γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν έχουν απολέσει μόνο την εμπιστοσύνη της κοινωνικής-εκλογικής τους βάσης, αλλά αμφισβητούνται ευθέως στο εσωτερικό των κομμάτων τους. Γι’ αυτό και τα «σενάρια», που εκπονούνται στα επιτελεία τους, αποβλέπουν όχι στην αποτροπή της ήττας αλλά στον περιορισμό του εύρους της, προκειμένου να επιβιώσουν προσωπικά και να μπορούν να προβάλλουν το «επιχείρημα» ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποτελέσει μια «σύντομη παρένθεση». Αυτό και μόνο το γεγονός οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το «δίδυμο» Σαμαρά-Βενιζέλου και τα μνημονιακά συμφέροντα θα δώσουν λυσσαλέα μάχη, θα μεταχειριστούν «όλα τα μέσα», προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα.
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στους επόμενους λίγους μήνες, κλείνει ο πρώτος κύκλος της ιστορικής τραγωδίας, της καταστροφής, που βιώνει η χώρα και ο λαός μας. Από δω και πέρα κανένας δεν δικαιούται να μη γνωρίζει ή να «παραγνωρίζει», κανένας δεν δικαιούται να επικαλείται τον φόβο, να υποκύπτει στην τρομοκράτηση και στους εκβιασμούς. Η επιβίωση, η ελευθερία, η αξιοπρέπειά μας, η δυνατότητα της πατρίδας μας να ανακτήσει την κυριαρχία της εξαρτώνται από τη δική μας συνείδηση και πράξη. Και κανένα κόμμα, καμιά κοινοβουλευτική πλειοψηφία δεν μπορούν να αναλάβουν «κατ’ ανάθεση» αυτό το ιστορικό βάρος.