Πρόεδρος από τα «περισσεύματα» ή από τις αξίες της πολιτικής;
Στη διαδρομή του θεσμού τα πρόσωπα και οι διαδικασίες ενίοτε σημάδευαν την πορεία και προδιέγραφαν τις εξελίξεις. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, κυρίως στη μεταπολιτευτική περίοδο της πολιτικής ζωής του τόπου, η επιλογή του Προέδρου γινόταν με γνώμονα το κομματικό όφελος και ως εκ τούτου αποτελούσε «λύση ανάγκης» από τον εκάστοτε πρωθυπουργό. Τα χρόνια που προηγήθηκαν, με τη συνδρομή του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του, ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας περιορίστηκε. Ασφαλώς υπήρχαν και περίοδοι που λειτούργησε σε βάρος της έννοιας του θεσμού.
Δυστυχώς οι εξελίξεις προδιαγράφουν ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην προσεχή εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Δύο στοιχεία δείχνουν την κατεύθυνση στην οποία οδεύει η εκλογή. Το πρώτο αφορά την παρέλαση ονομάτων που κάθε άλλο παρά συνάδουν με τις κυβερνητικές εξαγγελίες περί αναβάθμισης του θεσμού. Το δεύτερο την απαξία μεθόδων και πρακτικών που μετέρχονται κυβέρνηση και αντιπολίτευση προκειμένου να εκβιάσουν τους βουλευτές. Και τα δύο στοιχεία αποτυπώνουν το κλίμα και προδικάζουν το αποτέλεσμα. Μια απ’ τα ίδια και φυσικά περαιτέρω περιθωριοποίηση του θεσμού.
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση πορεύεται με κριτήρια που θεωρεί ότι βραχυπρόθεσμα θα της εξασφαλίσουν την παραμονή της στην εξουσία. Όπως είναι σαφές ότι η αξιωματική αντιπολίτευση εκμεταλλεύεται τη συγκυρία προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Η ρητορική που χρησιμοποιούν δεν αλλάζει την ουσία. Και η ουσία είναι ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και η αξιωματική αντιπολίτευση δεν λειτουργούν με ευθύνη και δεν είναι συνεπείς έναντι του ελληνικού λαού. Διαφορετικά θα συναινούσαν στο αυτονόητο. Σ’ ένα πρόσωπο που εμπνέει την κοινωνία, προβάλλει τα ιδανικά και τις αξίες που θα βγάλουν την Ελλάδα μπροστά και βεβαίως δεν θα προέρχεται απ’ το «καλάθι».
Τα ονόματα που παρελαύνουν, αποκαλύπτουν τη δυσαρμονία του πολιτικού συστήματος με την κοινωνία. Διότι όταν κάθε φορά η κορυφαία στιγμή της Δημοκρατίας μετατρέπεται σε ανατολίτικο παζάρι που καταλήγει σε αποτυχημένες επιλογές, προσβάλλοντας τη νοημοσύνη των πολιτών που βλέπουν να επιβραβεύονται οι αποτυχημένοι, τότε δεν πρέπει να απορούμε για τις αποστάσεις που ολοένα και διευρύνονται ανάμεσα στην κοινωνία και την πολιτική.
Το γεγονός ότι η συνταγματική αναθεώρηση του 1984 στέρησε εξουσίες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μετατρέποντας τον ρόλο του από ρυθμιστικό σε συμβολικό, δεν αποτελεί δικαιολογία. Οι επιλογές παροπλισμένων πολιτικών δεν αποτελούν ευθύνη των παροπλισμένων, αλλά εκείνων που τους επέλεξαν από τα «λοιπά». Συνεπώς, η επιλογή από τα «αζήτητα» -όπως διαφαίνεται ότι θα γίνει και τώρα- αποτελεί κορυφαία ευθύνη κυρίως του πρωθυπουργού. Άλλωστε η ιστορία του θεσμού, τα τελευταία 40 χρόνια, απέδειξε ότι οι «παροπλισμένοι» επιβεβαιώνουν την παρουσία τους όταν φθάνει η στιγμή της εναλλαγής των κομμάτων στην κυβέρνηση.
Σε κάθε περίπτωση τα ονόματα «συνταξιούχων» που κυκλοφορούν, αποτελούν διερευνητικές σκέψεις προκειμένου να αποτιμηθούν οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης.
Ενδεχομένως θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα εάν ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης διέθεταν την έμπνευση, το όραμα, τη μεγαλοψυχία, αλλά και την οξυδέρκεια ώστε να δουν το συμφέρον τους, να συναινέσουν σε μάχιμους πολιτικούς που θα προσέδιδαν κύρος στον θεσμό και διεθνή ακτινοβολία στην Ελλάδα. Ίσως κάτι τέτοιο να ήταν η ευκαιρία για το πολιτικό σύστημα να ανακτήσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Με ένα πρόσωπο με κοινωνική αποδοχή, που θα έχει διαδρομή στην κοινωνία και θα προέρχεται από αυτή και εντέλει θα έχει κριθεί απ’ τους πολίτες μέσα από αυτή τη διαδρομή. Φοβόμαστε ότι τα ονόματα που ακούγονται δεν συνάδουν με τις επιθυμίες της κοινωνίας και τις ανάγκες των καιρών.
Συνολικά το πολιτικό σύστημα θα δοκιμαστεί από την επιλογή του αρχηγού του κράτους. Πέραν της θεσμικής διάστασης, μετράει το πρόσωπο που θα επιλεγεί να προέρχεται από τις αξίες της πολιτικής και όχι από τα «περισσεύματα».
Ένας πολίτης που αγωνιά για το αύριο αυτού του τόπου