Η απομόνωση της Ρωσίας από τη Δύση, βλαπτική για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα
Ως γνωστόν, ο παλαίμαχος πολιτικός και αγωνιστής και σύμβολο της αντίστασης –και όχι μόνο κατά των Ναζί– Μανώλης Γλέζος απηύθυνε μια συναισθηματικού περιεχομένου έκκληση προς τον πρόεδρο Πούτιν, να μην εφαρμοστούν τα μέτρα κατά των ελληνικών εξαγωγών. Δεν είναι ακριβώς γνωστό τι απήχηση είχε στη Μόσχα η έκκληση του σεβαστού Μανώλη Γλέζου, ο οποίος ασφαλώς γνωρίζει καλά ότι οι διπλωματικές σχέσεις διέπονται περισσότερο από συμφέροντα και πολύ λίγο –ή ελάχιστα– από συναισθηματισμούς. Όμως η προσωπικότητα του αποστολέα έχει τη σημασία της. Μπορούσε η Ελλάδα να διαφοροποιηθεί ή ακόμη και να μπλοκάρει την απόφαση για τις κυρώσεις; Το δεύτερο είναι σχεδόν αδιανόητο λόγω των δυσμενών συνεπειών που θα είχε στις σχέσεις με τους κοινοτικούς εταίρους αλλά και τους υπερατλαντικούς συμμάχους. Ωστόσο, η χώρα μας θα μπορούσε και επιβαλλόταν να εκφράσει τους προβληματισμούς της, τόσο σε σχέση με τις οικονομικές επιπτώσεις σε βάρος της ελληνικής οικονομίας όσο και γενικότερα στο πολιτικό και γεωπολιτικό πλέγμα των σχέσεων της Ρωσίας με τη Δύση.
Στη διεθνή διπλωματική πρακτική δεν είναι ασυνήθιστη η έκφραση επιφυλάξεων με τη μορφή αστερίσκων (footnote), πρακτική που αρκετά συχνά εφάρμοζε η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Αν το υπουργείο Εξωτερικών είχε ενεργήσει σε αυτό το πνεύμα, πιθανόν η έκκληση του Μανώλη Γλέζου να είχε καλύτερη ανταπόκριση. Η αντιπαράθεση της Δύσης και ειδικότερα των ΗΠΑ με τη Ρωσία δεν είναι τυχαία. Οι ΗΠΑ, συνεπικουρούμενες από ορισμένες βορειο-ευρωπαϊκές χώρες, πρώην μέλη του συμφώνου της Βαρσοβίας, που διακατέχονται από φοβικά σύνδρομα έναντι της Μόσχας, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τη Ρωσία όπως και την Σοβιετική Ένωση. Οι πρόσφατες επιτυχίες της ρωσικής διπλωματίας στο Συριακό και αλλού φαίνεται να ανησύχησαν ορισμένους κύκλους στην Ουάσινγκτον ότι η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν ανακτά το παγκόσμιο γόητρο της. Γενεσιουργό αιτία ή, μάλλον, αφορμή για την αντιπαράθεση απετέλεσε η ουκρανική κρίση, η οποία έχει έντονη γεωπολιτική οσμή. Ήδη από το 2004, ο γνωστός προεδρικός σύμβουλος των ΗΠΑ για θέματα ασφάλειας, καθηγητής Ζ. Μπρεζίνσκι, στο βιβλίο του «Δευτέρα ευκαιρία» (second chance) έγραφε: «Αν η Τουρκία και η Ουκρανία πεισθούν ότι ο δρόμος προς την Ευρώπη έχει κλείσει γιʼ αυτές, η μεν πρώτη μπορεί να διολισθήσει προς την ανήσυχη και θρησκευτικώς σε διαρκή αναστάτωση Μέση Ανατολή, η δε δεύτερη (Ουκρανία) θα εξάψει τις όποιες αυτοκρατορικές φιλοδοξίες έχουν απομείνει στη Ρωσία»! Είναι ρεαλιστική η πολιτική των ΗΠΑ και κατʼ επέκτασιν της Ευρώπης έναντι της Μόσχας; Μετριοπαθώς θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως μυωπική (shortsighted).
Η Ρωσία δεν παύει να είναι μια ευρωπαϊκή χώρα με εδάφη που εκτείνονται και πέραν των Ουραλίων. Γεωπολιτικά και πολιτισμικά λειτουργεί ως ανάχωμα (buffer zone) για τον δυτικό κόσμο έναντι της Ασίας και του Ισλάμ. Μια απομονωμένη από τη Δύση Ρωσία θα καταστεί πιο ευάλωτη στις πιέσεις των τουρκογενών και ισλαμικών πληθυσμών εντός της ρωσικής επικράτειας στον Καύκασο και εκτός αυτού. Ειδικότερα για την Ελλάδα, μια απομονωμένη Ρωσία θα αναβάθμιζε αυτόματα τον ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης-προστάτιδας των ισλαμικών λαών του Καυκάσου αλλά και των μουσουλμανικών πληθυσμών στα Βαλκάνια. Ιστορικά, όσες φορές η Ρωσία βρέθηκε αποδυναμωμένη, οι συνέπειες ήταν βλαπτικές για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό. Τον 14ο-15ο αιώνα, εξασθενημένος ο ρωσικός λαός από τους συνεχείς πολέμους με τους Τατάρους, Χαζάρους κ.ά., δεν μπόρεσε να συνδράμει τη Βυζαντινή αυτοκρατορία ώστε να αντισταθεί στους οθωμανούς Τούρκους. Στη σύγχρονη εποχή, με τον απομονωτισμό και δογματικό διεθνισμό των μπολσεβίκων του Λένιν, το 1917, η διαδικασία κατάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφέθηκε αποκλειστικά στις δυτικές δυνάμεις, γεγονός που απέβη σε βάρος της Ελλάδας και του Ελληνισμού. Πλέον, πρόσφατα, η αποδυναμωμένη Ρωσία του Γέλτσιν λειτούργησε αρνητικά για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, με επακόλουθο τη δημιουργία του κράτους των Σκοπίων και την de facto απόσπαση του Κοσόβου από τη Σερβία. Εξελίξεις όχι θετικές για τα ελληνικά συμφέροντα.