Η εξαθλίωση θα φέρει την επανάσταση

Ο γνωστός κωμικός ηθοποιός Χρήστος Βαλαβανίδης, που υποδύεται έναν ψυχοπαθή με εμμονή στη βωμολοχία, αποδεικνύεται στο τέλος ότι… αυτός είναι ο γιατρός για όλη την ομάδα του «group therapy». Αλλά ας μη χαλάσουμε το σασπένς της παράστασης. Η οποία μας μιλά για την αγάπη που δεν είναι βρώμικη και μας μαθαίνει ότι η κόλαση δεν είναι οι άλλοι, αλλά ο ίδιος μας ο εαυτός… Αναφέρεται και στις δύσκολες στιγμές που περνάμε ως χώρα, βιώνοντας μια εθνική κατήφεια καθώς η «πολιτισμένη Ευρώπη μας υπέκλεψε τα όνειρα».

// Η κρίση και ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας έχει κάνει τους καλύτερους πελάτες των νευρολόγων και των ψυχολόγων;
Οι ψυχώσεις, οι κρίσεις πανικού, οι εμμονές, το στρες, είναι μέσα στην καθημερινότητά μας λόγω των γρήγορων ρυθμών ζωής. Ρυθμοί εξαντλητικοί, απαιτητικοί. Αν προσθέσετε την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια για το μέλλον, το κοκτέιλ άγχους είναι δυναμίτης. Στην παράσταση εμείς δεν κοιτάμε να βρούμε ποια είναι η αιτία ή η παθολογία των σύγχρονων ψυχώσεων. Αυτό θα το κάνουν οι ψυχαναλυτές. Οι ηθοποιοί, το θέατρο, κάνουν κάτι άλλο. Προσεγγίζουν με αγάπη τον άνθρωπο που έχει μανία με την καθαριότητα και κυκλοφορεί με μαντιλάκια για τα μικρόβια, αυτόν που θα γυρίσει πίσω στο σπίτι ξανά για να ελέγξει αν έκλεισε την πόρτα, τη σόμπα, αυτόν που πανικοβάλλεται και νιώθει ότι δεν έχει αέρα, γιατί το μυαλό του παίζει, εξαιτίας του άγχους, ένα περίεργο παιχνίδι.

// Ποιο είναι το φάρμακο για όλα αυτά;
Το λέμε και στο έργο. Να μην είμαστε εγωπαθείς. Όταν θα πάψουμε να σκεφτόμαστε μόνο το πρόβλημά μας και θα σκεφτούμε και τους άλλους δίπλα μας, τότε θα έχουμε κάνει ένα βήμα. Όταν στην ομάδα θεραπείας η κοπέλα που επαναλάμβανε τις λέξεις λιποθύμησε, η κυρία που φοβόταν να πιάσει τον συνάνθρωπό της για να μην κολλήσει μικρόβια, μπροστά στο σοκ της κοπέλας, ξεπέρασε τον εαυτό της και την έπιασε για να μη χτυπήσει. Άρα, έκανε το βήμα.
Στο τέλος του έργου ο γιατρός λέει κάτι πολύ όμορφο. Η αγάπη δεν είναι ποτέ βρώμικη.

// Έχω δει την παράστασή σας δύο φορές, θα έρθω και τον χειμώνα ξανά γιατί κάθε σκηνή της, πέρα από το πολύ γέλιο, περιέχει και ένα μήνυμα. Τι σας λέει ο κόσμος στα καμαρίνια;
Προχθές με συγκίνησε πολύ ένας παπάς. Στη φράση μου «η αγάπη δεν είναι ποτέ βρώμικη» σηκώθηκε πάνω και άρχισε να χειροκροτεί με πάθος. Αμέσως σηκώθηκε και ο διπλανός του και ο μπροστινός και μετά σηκώθηκε όλο το θέατρο. Όλη η αίθουσα όρθια. Στο καμαρίνι μου είπε, παιδί μου, αυτή η κρίση έχει μεγεθύνει τα προβλήματα και την οδύνη στην προσωπική ζωή αλλά και την κοινωνική.

// Δηλαδή, πιστεύετε αυτό που έλεγε ο γάλλος φιλόσοφος Ζαν Πολ Σαρτρ, ότι η κόλαση είναι οι άλλοι;
Πιστεύω ότι η κόλαση δεν είναι οι άλλοι, αλλά είναι μέσα μας. Και αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Εμείς είμαστε οι εχθροί του εαυτού μας. Γι’ αυτό που ζούμε σήμερα φταίμε κατά πολύ και οι ίδιοι. Όχι, δεν πιστεύω «το μαζί τα φάγαμε» του Πάγκαλου, αλλά υπάρχει μια δόση αλήθειας όσον αφορά τη σπατάλη. Τα τελευταία 20 χρόνια περάσαμε από το «Τσοβόλα δώστα όλα» στις τρεις τηλεοράσεις μέσα στο σπίτι και στα δυο αυτοκίνητα. Και όλα αυτά τα είχαν οι άνθρωποι της εργατικής τάξης και όχι οι αστοί, τα παλιά τζάκια. Οι άνθρωποι του μεροκάματου.

// Και τώρα η εργατική τάξη πεινάει.
Μη σας πω και η αστική με τις περιουσίες από τους παππούδες…
Γίναμε σκλάβοι των δανείων που πήραμε. Εδώ υπάρχουν και πολιτικές ευθύνες γιατί κάποιοι μας πούλησαν το παραμύθι της ανάπτυξης και της φούσκας του χρηματιστηρίου. Αλήθεια, αυτοί οι πολιτικοί θα πληρώσουν το τίμημα; Οι τράπεζες πάντως δεν τον πλήρωσαν. Ακόμη και τα δάνεια που παίρνουμε από τους έξω, τα μισά πάνε σε αυτές. Και αυτές είναι ανελέητες. Θέλουν πίσω τα λεφτά που σου δάνεισαν και δεν τους νοιάζει αν αυτή τη δύσκολη περίοδο σε πετάνε στην εξαθλίωση, αν εσύ δεν έχεις να πληρώσεις τη ΔΕΗ, αν μείνεις άστεγος. Θα σου πάρουνε και το σπίτι. Να βγαίνω έξω από το θέατρο στις 12 τη νύχτα και να βλέπω ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια;

// Που οδηγούμαστε;
Είμαστε ένα καζάνι που βράζει. Δεν ακούτε τη χύτρα; Τον ήχο; Μαθηματικά οδηγούμαστε στην κοινωνική έκρηξη. Και η εξαθλίωση θα φέρει την επανάσταση και η επανάσταση ενέχει πολιτιστική καταστροφή και δεν ξέρει από τρόπους. Ο απελπισμένος δεν έχει σαβουάρ βιβρ, δεν θα φροντίζει να μην καταστραφεί στο διάβα του ένα νεοκλασικό κτίριο. Αν δεν αλλάξει η πολιτική της κυβέρνησης και φτωχοποιηθεί ακόμη περισσότερο ο ελληνικός λαός, θα φτάσουμε στο σημείο της Αργεντινής κατά την πρώτη της χρεοκοπία. Στην παράσταση έχουμε τρεις μουσικούς από την Αργεντινή, ζωντανή ορχήστρα και συζητάμε για την επιλεκτική χρεοκοπία της Αργεντινής σήμερα. Ζούνε άσχημες στιγμές. Η ζωντανή ορχήστρα είναι το νέο στοιχείο που βάλαμε στην παράσταση και κάθε βράδυ μετά το έργο χορεύουμε ταγκό, γινόμαστε όλοι ένα σε ένα ωραίο πάρτι, στο πιο όμορφο μπαλκόνι της Αθήνας, με θέα τον Ιερό Βράχο. Έλληνες και Αργεντίνοι.

// Ο πολιτισμός ξυπνάει τους λαούς;
Με το χέρι στην καρδιά, ναι. Αλλά δεν θέλουν πεφωτισμένους λαούς. Τους θέλουν αγράμματους και φοβισμένους. Ο άνθρωπος που σκέφτεται δεν φοβάται.

// Η Ευρώπη του πολιτισμού δεν θέλει πεφωτισμένους Έλληνες;
Οι πονηροί οικονομικοί παράγοντες βρήκαν την ευκαιρία και, πάνω στην κρίση, υπέκλεψαν το μέλλον της Ελλάδας.

// Και το μέλλον της Ευρώπης ποιο είναι;
Η διάλυση. Η Ενωμένη Ευρώπη είναι μια ουτοπία. Μα, τι σχέση έχει ο Αυστριακός με τον μεσόγειο Έλληνα; Τι σχέση έχει ο Σουηδός με τον γλεντζέ Ιταλό της Νάπολης; Ο Γερμανός τρώει μια φέτα καρπούζι και εμείς αγοράζουμε ένα ολόκληρο και το τρώμε με την παρέα. Δεν μου αρέσουν οι συγκρατημένοι άνθρωποι, οι ξενέρωτοι. Η ζωή είναι χαρά. Οι άνθρωποι δεν γεννηθήκαμε για να πονάμε μόνο, αλλά και για να τραγουδάμε. Πρέπει να είσαι μάστορας της ζωής. Να ξέρεις να τη ζεις. Είναι λυπηρή η απώλεια των νέων από τη χώρα μας. Τα νιάτα, με τη ζωντάνια τους, να φεύγουν μετανάστες και να διαπρέπουν ως ερευνητές σε άλλες χώρες; Αυτό είναι πολύ άσχημο. Έχει σπουδαία μυαλά η χώρα μας και οι έξω το έχουν αντιληφθεί.

// Ο φασισμός σας φοβίζει;
Όσο και η αναρχία. Το σύστημα γεννά και τον φασισμό και την αναρχία. Και το σύστημα έχει πάλι τους μηχανισμούς ώστε τους επαναστάτες, από γενιά του Πολυτεχνείου, να τους κάνει κατεστημένο, εξουσία. Υπάρχουν βέβαια και οι αφανείς ήρωες και οι ρομαντικοί που εξαφανίζονται.

// Ο Κώστας Σπυρόπουλος εξέπληξε τους πάντες ως σκηνοθέτης. Εσάς;
Με τον Κώστα είμαστε αδελφές ψυχές. Με εξέπληξε ευχάριστα για την καλλιτεχνική ευελιξία που έδωσε στον θίασο. Ένας προβεβλημένος ηθοποιός, για να μην κάνουμε τους σεμνούς, απέδειξε ότι έχει και άλλες σπάνιες ικανότητες.

// Απέχετε από την τηλεόραση, αν και παιδί της. Γιατί;
Η τηλεόραση βρίσκεται σε παρακμή. Στο σκοτάδι. Θέλετε να μιλήσουμε για τον άθλιο ρόλο των δελτίων ειδήσεων τον καιρό της κρίσης; Για τα πράσινα, τα μπλε, τα πολύχρωμα παπαγαλάκια, τα μικρά ή τα μεγάλα;