Το 2014 δεν είναι 2004: Τα όπλα της Λευκωσίας στη διαχείριση του αδιεξόδου στο Κυπριακό
Δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία σε Αθήνα και Λευκωσία ότι οι Τουρκοκύπριοι, με την καθοδήγηση της Άγκυρας, δεν επιθυμούν την επίτευξη συμφωνίας σε βασικές πτυχές του Κυπριακού, αλλά, αντιθέτως, με ακραίες και διχοτομικές θέσεις, θέλουν να επιβάλλουν διαπραγματευτικό κεκτημένο το οποίο θα είναι πολύ πιο προωθημένο από τα όσα απέρριψαν οι Ελληνοκύπριοι στο δημοψήφισμα του 2004 καταψηφίζοντας το Σχέδιο Ανάν.
Από την τουρκική πλευρά μάλιστα δεν κρύβεται η προσδοκία ότι με την εκλογή του Τ. Ερντογάν στη θέση του Προέδρου, ο τούρκος ηγέτης θα μπορέσει να φέρει Αθήνα και Λευκωσία μπροστά σε νέα διπλωματικά τετελεσμένα.
Βεβαίως αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει από το 2004 και ενώ ο διεθνής παράγοντας επιμένει και προωθεί την επίλυση του Κυπριακού, υπάρχει όμως μεγαλύτερη κατανόηση για τις ελληνοκυπριακές θέσεις και φυσικά ενδιαφέρον για την αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης της Κύπρου έστω και με άλυτο το κυπριακό πρόβλημα…
Στο ΝΑΤΟ, εφόσον η κυπριακή κυβέρνηση το αποφασίσει, μπορεί να φέρει σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση την Άγκυρα, εάν ενεργοποιήσει την αίτησή της για ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, που θεωρείται δεδομένο ότι θα υποχρεώσει την Τουρκία να προβάλλει βέτο…
Η ΕΕ, η οποία είναι ιδιαίτερα αποθαρρυμένη από την Τουρκία και τις επιδόσεις της στην εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, από την όλο και πιο έντονη αυταρχικότητα της κυβέρνησης Ερντογάν και τα σοβαρά προβλήματα δημοκρατίας που αντιμετωπίζει η χώρα, βρίσκεται όλο και πιο κοντά στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία πιστώνεται εκτός των άλλων μια πολύ καλή συμπεριφορά ως μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, αλλά και τον στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ γεωπολιτικό ρόλο της…
Στις Βρυξέλες ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της Τουρκίας κατανοούν ότι οι προτάσεις του κ. Έρογλου για τις μόνιμες παρεκκλίσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο θα δημιουργήσουν ένα έκτρωμα σε σχέση με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, αλλά και τις προβλέψεις βασικών Ευρωπαϊκών Συνθηκών.
Η απαίτηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να υιοθετηθούν οι παρεκκλίσεις ως πρωτογενές δίκαιο αποτελεί σοβαρότατη εκτροπή για την Ευρώπη και δύσκολα θα μπορούσε, ακόμη κι αν γινόταν αποδεκτή, να σταθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς η αποδοχή της θα άνοιγε τον δρόμο για το «ξεχείλωμα» της Ευρώπης και όχι την περαιτέρω ολοκλήρωσή της.
Ζητήματα που έχουν εγερθεί, όπως εκείνο της διπλής εκπροσώπησης στα κοινοτικά όργανα και της χωριστής Κεντρικής Τράπεζας, είναι προφανές ότι προκαλούν ανατριχίλα στις Βρυξέλλες καθώς θα είχαν διαλυτικές συνέπειες στην ίδια τη λειτουργία της ΕΕ.
Αθήνα και Λευκωσία, στην προσπάθεια διαχωρισμού της κατάστασης, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα έχουν τη στήριξη του νέου προέδρου της Κομισιόν Ζ. Κ. Γιούνκερ αλλά και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, όπως της Γερμανίας, που είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικές έως εχθρικές προς τον Τ. Ερντογάν.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν σημειώσει με ιδιαίτερη ανησυχία τη σκληρή ισλαμική ατζέντα που ξεδιπλώνει ο κ. Ερντογάν, την προσπάθειά του μέσω των τούρκων μεταναστών να εμφανιστεί ως «προστάτης» των μουσουλμάνων στις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και το ξέσπασμα αντισημιτισμού του τούρκου ηγέτη με αφορμή και προκάλυμμα τη δολοφονική στρατιωτική επιχείρηση των Ισραηλινών εναντίον της Χαμάς στη Γάζα.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον θα διεξαχθούν το επόμενο διάστημα οι συνομιλίες για το Κυπριακό, με το ενδιαφέρον όλων των πλευρών να είναι στραμμένο κυρίως στην ενεργειακή διάσταση, μια και η διαδικασία εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της περιοχής έχει πάρει καταιγιστικό χαρακτήρα.
Οριστική ρήξη Τουρκίας – Ισραήλ
Ο νέος σημαντικός παράγοντας στο κεφάλαιο αυτό είναι η οριστική ρήξη, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, των σχέσεων της Τουρκίας με το Τελ Αβίβ, που ουσιαστικά ακυρώνει τα σχέδια για εξαγωγή του φυσικού αερίου του Ισραήλ (και της Κύπρου) με αγωγό προς την Τουρκία.
Αυτή η εξέλιξη μειώνει την πίεση προς τη Λευκωσία για άμεση επίλυση του Κυπριακού προκειμένου να διευκολυνθεί η αποκατάσταση των σχέσεων Άγκυρας – Τελ Αβίβ και προσφέρει στην Κύπρο την ευκαιρία επίσπευσης νέων ερευνών και ανάδειξης των δικών της προτάσεων για εξαγωγή του φυσικού αερίου, όχι μόνο από την κυπριακή ΑΟΖ αλλά και από τα ισραηλινά κοιτάσματα.
Κάθε άλλο παρά άσχετη με τις εξελίξεις είναι η υπογραφή MOU μεταξύ της Κύπρου και της ιταλοκορεάτικης κοινοπραξίας ENI / KOGAS η οποία επισπεύδει την έναρξη διερευνητικών γεωτρήσεων στο τεμάχιο «Ονασαγόρας» στο οικόπεδο 9 της κυπριακής ΑΟΖ.
Η ιταλική Eni είναι διαχειριστής των τεμαχίων 2, 3 και 9 της κυπριακής ΑΟΖ, με ποσοστό συμμετοχής 80%.
Η κορεάτικη KOGAS είναι εταίρος στα τεμάχια 2, 3 και 9 της κυπριακής ΑΟΖ, με ποσοστό συμμετοχής 20%.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το MOU προβλέπει ότι προτεραιότητα για την εκμετάλλευση των πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου που θα εντοπίσει η κοινοπραξία, θα έχει ο χερσαίος σταθμός LNG που αποτελεί στρατηγικό στόχο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος