Στρατηγική καμένης γης στη Γάζα

Κατάρρευση που αναμενόταν από πολλούς καθώς η συμφωνία προέβλεπε ότι ο ισραηλινός στρατός θα παρέμενε στη Γάζα και θα συνέχιζε τις επιχειρήσεις του για την ανακάλυψη και καταστροφή των τούνελ της Χαμάς. Παρότι οι επικεφαλής της ισλαμιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης παρουσιάζουν την αιχμαλωσία του ισραηλινού στρατιώτη ως νίκη και προσδοκούν να τον χρησιμοποιήσουν (όπως έχει συμβεί στο παρελθόν) ως ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί, η ισραηλινή πλευρά αναμένεται να αντιδράσει με κάθε διαθέσιμο τρόπο και να εντατικοποιήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Με αυτή τη νέα κλιμάκωση σε αδιέξοδο φαίνεται, προς το παρόν, να οδηγούνται οι προσπάθειες του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών για συμφωνία εκεχειρίας και λύση της σύγκρουσης.

Εν τω μεταξύ τη διεθνή κατακραυγή έχει προκαλέσει η επίθεση του ισραηλινού στρατού σε σχολείο του ΟΗΕ στη Γάζα που φιλοξενούσε χιλιάδες εκτοπισμένους Παλαιστινίους όπου πέθαναν δεκάδες άμαχοι την ώρα που ακόμη κοιμούνταν καθώς και μέλη του προσωπικού ασφαλείας. Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Μπαν Κι Μουν καταδίκασε την «εξοργιστική», όπως τη χαρακτήρισε, επίθεση και ζήτησε τον καταλογισμό ευθυνών τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει τίποτε πιο ντροπιαστικό από το να επιτίθεσαι σε παιδιά που κοιμούνται». Ακόμη και ο στενότερος σύμμαχος του Ισραήλ, οι Αμερικανοί, αναγκάστηκαν να καταδικάσουν την επίθεση με τον εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου να τη χαρακτηρίζει «απολύτως απαράδεκτη» και το Πεντάγωνο να ζητά από τον ισραηλινό στρατό να κάνει περισσότερα για να προστατέψει τους παλαιστίνιους αμάχους. Την ίδια στιγμή η ισχυρότερη αντίδραση έρχεται από τη Λατινική Αμερική, με τη Βραζιλία, τη Χιλή, το Περού, τον Ισημερινό και το Ελ Σαλβαδόρ να ανακαλούν τους πρεσβευτές τους από το Ισραήλ και την Αργεντινή, τη Βενεζουέλα, την Ουρουγουάη, την Παραγουάη και, ξανά, τη Βραζιλία –που διεκδικεί έναν ενεργότερο ρόλο στη διεθνή σκηνή– να παγώνουν τις συνομιλίες με το Τελ Αβίβ για την υπογραφή συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου. Να σημειωθεί ότι το δημοτικό σχολείο που χτυπήθηκε ήταν το έκτο στη σειρά και ότι οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ υποστηρίζουν ότι στοιχειοθετείται επαρκώς ότι το Ισραήλ διαπράττει εγκλήματα πολέμου. Τέλος, ως κορωνίδα στο μακελειό, οι νεκροί άμαχοι ξεπέρασαν αυτήν την εβδομάδα τους αντίστοιχους της ισραηλινής επιχείρησης του 2009.

Εκατόμβες νεκρών αμάχων – 440.000 έχουν εκτοπισθεί!

Τόσο διεθνώς όσο, ακόμη, και στο εσωτερικό του Ισραήλ πληθαίνουν τα ερωτήματα για τον υψηλό αριθμό των απωλειών αμάχων. Εκεί φαίνεται ότι είναι σε εξέλιξη και μια εσωτερική διαμάχη ανάμεσα στο πρωθυπουργικό επιτελείο και τη στρατιωτική ηγεσία. Οι πολιτικοί διαρρέουν στον Τύπο ότι οι μεγάλες απώλειες αμάχων οφείλονται σε κακή και ελλιπή συγκέντρωση πληροφοριών από τις υπηρεσίες του στρατού και σε λάθος σχεδιασμό, ενώ ο στρατός, ακόμη και πριν από την επιχείρηση, διαμαρτύρεται ότι η πολιτική ηγεσία του ζητά να κινηθεί χωρίς ξεκάθαρο στρατιωτικό στόχο και σαφείς εντολές. Και είναι πολλοί οι διεθνείς αναλυτές που τονίζουν ότι ο αρχικός στόχος της «αποκατάστασης της ηρεμίας» είναι δύσκολο να αποσαφηνιστεί και ότι οι στόχοι της καταστροφής του δικτύου των τούνελ της Χαμάς και της πλήρους αποστρατικοποίησης της Λωρίδας της Γάζας που τέθηκαν στη συνέχεια μπορούν να επιτευχθούν μόνο αν ο ισραηλινός στρατός μπει και παραμείνει στη Γάζα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Την ίδια στιγμή είναι προφανές ότι οι εκτεταμένοι βομβαρδισμοί που προκάλεσαν εκατόμβες νεκρών αμάχων δεν είναι τυχαίοι. Το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να επεκτείνει τη «νεκρή ζώνη» στο εσωτερικό της Γάζας (να θυμίσουμε ότι έχει χτιστεί τείχος που περικυκλώνει τη Γάζα) δημιουργώντας μια απαγορευμένη ζώνη πλάτους 3 χλμ. παράλληλη στο τείχος προκειμένου να περιορίσει την εκτόξευση ρουκετών από τη Χαμάς κατά ισραηλινών πόλεων. Σε όλη αυτή τη ζώνη, που αποτελεί το 44% του εδάφους της Γάζας, τα κτίρια έχουν ισοπεδωθεί και 440.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί.

Επιπλέον τίθεται και το ζήτημα της μελλοντικής ανοικοδόμησης, κατοικιών και δημόσιων υποδομών, στις εκτός της νέας νεκρής ζώνης περιοχές που έχουν καταστραφεί. Το Ισραήλ εκτιμά ότι η ανοικοδόμηση που ακολούθησε τη στρατιωτική επιχείρηση του 2009 ενίσχυσε τη Χαμάς και θα ήθελε να ενισχυθεί η επιρροή της Φατάχ και του Αμπάς στη Γάζα θέτοντάς την υπεύθυνη για τα κονδύλια που θα διατεθούν από διεθνείς δωρητές και τις νέες υποδομές που θα δημιουργηθούν.

Τα αραβικά κράτη στηρίζουν τη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ

Το πρωτοφανές για όσους παρακολουθούν διαχρονικά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή είναι η στοίχιση των Αράβων, παραδοσιακών συμμάχων των Παλαιστινίων, στο πλευρό του Ισραήλ. Οι ηγεσίες της Σαουδικής Αραβίας, των Εμιράτων, του Μπαχρέιν, της Αιγύπτου και της Ιορδανίας έχουν αντιδράσει ρητορικά και μόνο στην ισραηλινή επιχείρηση, καθώς θεωρούν ότι η Χαμάς αντιπροσωπεύει γιʼ αυτές μεγαλύτερο κίνδυνο από ό,τι το Ισραήλ. Αφήνουν λοιπόν τον Νετανιάχου και τον ισραηλινό στρατό να κάνει τη «βρώμικη δουλειά» εξουδετερώνοντας την ισλαμιστική οργάνωση (η Χαμάς συνδέεται με την αιγυπτιακή μουσουλμανική αδελφότητα που έχει παρακλάδια σε πολλές αραβικές χώρες). Είτε μιλάμε για τις βασιλικές οικογένειες των χωρών του Κόλπου είτε για τον αιγυπτιακό στρατό, οι αραβικές ελίτ που για δεκαετίες έχουν στα χέρια τους τις τύχες της Μέσης Ανατολής θέλουν να βάλουν τέλος σε κάθε εξέλιξη που θα ενθάρρυνε στασιαστές στο εσωτερικό των κρατών τους νʼ αμφισβητήσουν το status quo. Στόχος τους είναι να αποδυναμωθεί με κάθε τρόπο η Χαμάς και να αποφύγουν κάθε περαιτέρω εμπλοκή τους στο δύσκολο παζλ του Παλαιστινιακού, καθώς στο Τελ Αβίβ έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν ιδέες για μια λύση, «τριών κρατών», με την Αίγυπτο να είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση της Λωρίδας της Γάζας και την Ιορδανία για τη Δυτική Όχθη. Απέναντί τους βρίσκουν το Κατάρ και την Τουρκία που τα τελευταία χρόνια επιδιώκουν σταθερά νʼ αλλάξουν τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, οι οποίοι είναι και οι τελευταίοι σύμμαχοι που η Χαμάς διαθέτει.

Την ευμενή αυτή συγκυρία για την ισραηλινή ακροδεξιά ηγεσία φαίνεται να διαταράσσουν οι ΗΠΑ που επιμένουν ότι η Χαμάς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί στρατιωτικά. Η Ουάσιγνκτον συμπεριλαμβάνει σταθερά στη διπλωματική προσπάθεια για την εξεύρεση λύσης το Κατάρ και την Τουρκία, πιστεύοντας ότι η Χαμάς δεν πρόκειται να συναινέσει αν δεν υπάρχουν διαμεσολαβητές που η ίδια εμπιστεύεται. Παραδοσιακά τον ρόλο αυτό είχε η Αίγυπτος, αλλά μετά το πραξικόπημα κατά της μουσουλμανικής αδελφότητας η Χαμάς την αντιμετωπίζει ως εχθρική δύναμη. Το Τελ Αβίβ αντιδρά έντονα στις κινήσεις αυτές των Αμερικανών και στο Ισραήλ, όπου το 95% της κοινής γνώμης θεωρεί τη στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα επιβεβλημένη, λέγεται πλέον ανοιχτά ότι η κυβέρνηση Ομπάμα στηρίζει τη Χαμάς. Την ίδια ώρα που ο αμερικανικός στρατός για μία ακόμη φορά εξοπλίζει με εφόδια τον ισραηλινό προκειμένου να μπορέσει να συνεχίσει τις επιχειρήσεις του στη Γάζα.

Σε μια σύγκρουση όπου τόσο το Τελ Αβίβ όσο και η Χαμάς θα κάνουν τα πάντα για να φανούν νικητές πριν βάλουν τέλος στις εχθροπραξίες και όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες προσπαθούν να κερδίσουν το δυνατόν περισσότερα, η έξοδος από το τούνελ φαίνεται να είναι ακόμη μακριά. Μέχρι τότε εκατοντάδες Παλαιστίνιοι ακόμη θα χάσουν τη ζωή τους, τους αγαπημένους τους και τις εστίες τους.