Διά χειρός…
…του καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέα Γιώργη Γιατρομανωλάκη, από το άρθρο του στο «Βήμα» με τίτλο «Η Μεταπολίτευση ως μεταθανάτια ζωή»:
Νεκροζώντανοι…
«Τείνω να πιστέψω πως η ελληνική “μεταπολίτευση“ είναι αυτό που περιγράφει τόσο παραστατικά ο Δάντης ως “κατάσταση των ψυχών μετά θάνατον” (status animarum post mortem)! Σε αυτόν τον “μεταθανάτιο” δαντικό τόπο ζούμε όλοι, σαράντα χρόνια τώρα, όντας “νεκροί”. Άλλες ψυχές βουρλίζονται στην Κόλαση της ανέχειας και της οδύνης, άλλες ελπίζουν πως ένα Καθαρτήριο Κόμμα θα τις οδηγήσει στην Εδέμ, άλλες ζουν, τώρα και πολλές δεκαετίες, σε έναν Παράδεισο, στον οποίο κάποιος τους έμπασε από τα πλάγια. Κοντολογίς, όλοι ζούμε καλά, μολονότι από καιρό είμαστε πολιτικά νεκροζώντανοι. Ο Ανδρέας ζει. Η Αριστερά ζει. Οι αντιστασιακοί ζουν (μερικοί μάλιστα βασιλεύουν ακόμη). Το Πολυτεχνείο; Ζει και είναι μια χαρά. Η Δημοκρατία; Ζει και ανδριεύει και κάθε χρόνο (τέτοιες μέρες) σβήνει ένα παραπάνω κεράκι γενεθλίων».
****
…του Πέτρου Μάρκαρη, συγγραφέα, από το άρθρο του στο «Βήμα» με τίτλο «Η χαμένη ευκαιρία μας στην Ευρώπη»:
Από ισότιμοι γίναμε απολογούμενοι…
«Πιστεύω ότι ο εγκλωβισμός μας στη “Μεταπολίτευση” ήταν η κυριότερη αιτία που δεν διαγνώσαμε έγκαιρα τις προοπτικές που μας πρόσφερε η ένταξή μας στην Ευρώπη. Εξακολουθήσαμε να παίζουμε στο εσωτερικό μας γήπεδο, να ασχολιόμαστε με προβλήματα που στην ουσία δεν ήταν καθοριστικά για την πορεία της χώρας και να βλέπουμε την Ευρώπη μόνο με το σχήμα ενός κορβανά άντλησης χρημάτων. Μας ενδιέφεραν πολύ περισσότερο τα ΜΟΠ και τα ΚΠΣ παρά η ενεργή παρουσία μας στην οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή η αντίληψη επιδεινώθηκε με την ένταξή μας στην ευρωζώνη. Εκεί θεωρήσαμε ότι η ένταξή μας στην ΕΕ είχε ολοκληρωθεί. Σύμφωνοι, είχε ολοκληρωθεί στο θεσμικό και νομισματικό πλαίσιο. Ήμαστε σε όλα τα όργανα. Είχαμε τους επιτρόπους μας. Εκεί που υστερούσαμε (και υστερούμε ακόμα) ήταν η συμμετοχή μας και η διεκδίκηση της παρουσίας μας στη διαμόρφωση των κανόνων της Ευρώπης. Διεκδικούσαμε μερίδιο, αλλά δεν διεκδικήσαμε ποτέ επαρκώς τον πολιτικό χώρο που μας ανήκε. Ήμαστε με μισό πόδι στην Ευρώπη και με ενάμισι στη Μεταπολίτευση.
Έτσι καταλήξαμε σε μια σχέση εξάρτησης από την ΕΕ, η οποία μας επιβάλλει τους όρους και τους κανόνες της, τους οποίους δεν φροντίσαμε έγκαιρα να συνδιαμορφώσουμε με την ενεργή συμμετοχή μας. Αντί να είμαστε ισότιμοι, γίναμε απολογούμενοι.
Ακόμα και τώρα που ανακαλύψαμε, έστω και καθυστερημένα, το τέλος της Μεταπολίτευσης, το πολιτικό παιχνίδι εξακολουθεί να παίζεται με τους όρους της Μεταπολίτευσης, οι οποίοι έχουν χάσει στο μεταξύ το νόημά τους».
****
…του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά από την επιφυλλίδα του στην «Καθημερινή» με τίτλο «Παρακμή: η αφασία των θεσμικά ακομμάτιστων»:
Θα μας βγάλουν από τον εφιάλτη αυτοί που μας βύθισαν στην καταστροφή;
«Οι ίδιοι αυτοί που για σαράντα χρόνια ισοπέδωσαν και απαξίωσαν τους δημόσιους λειτουργούς, οι ίδιοι αυτοί θέλουν να επιβάλουν “αξιοκρατία”, πειθαρχικό και ποιοτικό έλεγχο της δημοσιοϋπαλληλίας. Ποιος στοιχειώδους νοημοσύνης πολίτης μπορεί να τους εμπιστευτεί, να δεχθεί τον κατʼ επάγγελμα παραχαράκτη ως εγγυητή της γνησιότητας; Όταν βλέπει ο πολίτης με ποια ποιοτική αξιολόγηση επιλέγονται οι υπουργοί της κυβέρνησης –ονόματα που και μόνο το άκουσμά τους προκαλεί θυμηδία ή οίκτο– πώς να εμπιστευθεί, ότι αυτό το τραγελαφικό συνονθύλευμα υστερόβουλων σπιθαμιαίων που δεν πιστεύουν σε καμιά ποιότητα ή αριστεία, θα επιβάλει ποιοτικές διαβαθμίσεις και αξιολογήσεις των λειτουργών του κράτους;
Έχει τεράστια σημασία και δυναμική να αυξάνεται ο αριθμός των πολιτών που συνειδητοποιούν ότι από τον εφιάλτη της καταστροφής και του χάους είναι λογικά και πρακτικά αδύνατο να μας βγάλει το ίδιο πολιτικό προσωπικό, τα ίδια κόμματα που μας βύθισαν στην καταστροφή και στο χάος. Ούτε μπορεί να γεννηθεί κάτι καινούργιο (κόμμα, σχήμα, πρόγραμμα) μέσα στο θεσμικό πλαίσιο, που για τη δική του διαιώνιση έχει δημιουργήσει το σημερινό πολιτικό σύστημα. Το καινούργιο θα γεννηθεί από τη συνειδητοποίηση της ανάγκης, τον πνιγμό της ανάγκης για το καινούργιο. Από συνταγές, ιδεοληψίες και ηθικές προστακτικές δεν γεννιέται το καινούργιο, προκύπτουν μόνο καλές προθέσεις ανέφικτων “βελτιώσεων”.
Να πληθύνουν οι συνειδητοποιημένοι πολίτες, με κίνητρο την ανάγκη να κοινωνούνται τα καίρια και ουσιώδη».
****
…του ιστορικού Ρόμπιν Λέιν Φοξ, μέχρι τώρα καθηγητή στο New College της Οξφόρδης, από τη συνέντευξή του στην «Καθημερινή»:
Εχθρός της Δημοκρατίας η Ευρωπαϊκή Ένωση!
«Είναι αδύνατον να αναμετρηθεί ή να συγκριθεί κανείς με την εποχή του Χρυσού Αιώνος. Γνωρίζω λ.χ. ότι τα τελευταία χρόνια πολλοί έλεγαν για την Ελλάδα πως ενώ είναι ο τόπος όπου επινοήθηκε η δημοκρατία, κυβερνάται από τη διαφθορά. Εγώ πιστεύω, πάντως, ότι ο σημερινός εχθρός της δημοκρατίας είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο τρόπος που λαμβάνονται οι αποφάσεις για τις ζωές των πολιτών. Θεωρώ ότι ένα μεγάλο μέρος της αποχής στις εκλογές για την ΕΕ έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι τελευταίοι είναι απογοητευμένοι και δεν πηγαίνουν στις κάλπες ακριβώς γιʼ αυτόν τον λόγο».