Πώς να αντιμετωπίσετε τις δερματολογικές παθήσεις του καλοκαιριού
Το ηλιακό έγκαυμα οφείλεται στη δράση της UVA, αλλά κυρίως της UVB ακτινοβολίας, που είναι η κύρια ερυθηματογόνος ακτινοβολία και ευθύνεται για την πρόκλησή του. Τα περισσότερα αντιηλιακά, ακόμα και αν εφαρμόζονται σωστά (μεγάλη ποσότητα, τακτική επανάληψη), δεν προσφέρουν την ίδια αποτελεσματική προστασία για τη UVA, όσο για τη UVB ακτινοβολία, με αποτέλεσμα το έγκαυμα να προκαλείται παρά τη χρήση αντιηλιακού, λόγω της υπερβολικής UVA.
Κλινικά το έγκαυμα από τη UVB εμφανίζεται 12-24 ώρες μετά την έκθεση, αλλά εάν αυτή είναι υπερβολική, εμφανίζεται πολύ νωρίτερα. Παρατηρείται ερύθημα (κοκκίνισμα) στην πάσχουσα περιοχή, ευαισθησία ή πόνος στην αφή και σε εκσεσημασμένες περιπτώσεις εμφανίζονται φυσαλίδες. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπαρχει οίδημα στα άκρα και το πρόσωπο, ενώ πυρετός, ταχυκαρδία, ναυτία και υπόταση συνοδεύουν μεγάλης επιφάνειας και βαρύτητας εγκαύματα. Τα συμπτώματα διαρκούν δύο 24ωρα και μετά από επτά ημέρες ακολουθεί απολέπιση (ξεφλούδισμα) των εγκαυματικών επιφανειών. Στις περιοχές αυτές μπορεί αργότερα να εμφανιστούν κηλίδες, δυσχρωμίες, σπίλοι (ελιές), ενώ αυξάνεται η πιθανότητα καρκινογένεσης μελλοντικά.
Η αντιμετώπιση του ηλιακού εγκαύματος συνίσταται στην παραμονή σε δροσερό περιβάλλον, ελαφρά ρούχα και απόλυτη αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, λήψη άφθονων υγρών και αναλγητικών για τον πόνο, όπως ινδομεθακίνη. Ως τοπική φροντίδα συνιστάται για μεγάλες επιφάνειες η επάλειψη με σκευάσματα (μείγματα) περιέχοντα κορτιζόνη για την αντιμετώπιση της φλεγμονής και εντατική ενυδάτωση με μαλακτικά. Σε μικρή έκταση μπορεί να εφαρμοστούν απευθείας κορτιζονούχες κρέμες ή αλοιφές. Εάν υπάρχουν φυσαλίδες, συνιστάται ήπια αντισηψία (π.χ. οκτενιδίνη) και αν διανοιχθούν, εφαρμογή τοπικών αντιβιοτικών αλοιφών (π.χ. φουκιδικού οξέος). Εξυπακούεται ότι δεν θα πρέπει να γίνει περαιτέρω έκθεση στον ήλιο για αρκετές ημέρες.
Εκτός από το ηλιακό έγκαυμα, πάρα πολλές παθήσεις του δέρματος προκαλούνται από τον ήλιο, μακροπρόθεσμα ή άμεσα. Οι πιο γνωστές παθήσεις είναι τα καρκινώματα του δέρματος (επιθηλιώματα), που όμως δεν απειλούν συνήθως τη ζωή του πάσχοντα, καθώς και ο επιθετικός καρκίνος, το μελάνωμα. Προέρχονται όλοι οι καρκίνοι από τη χρόνια έκθεση στον ήλιο, αλλά παίζουν ρόλο και πολλοί άλλοι παράγοντες (χρώμα δέρματος, κληρονομικότητα, είδος έκθεσης, ύπαρξη δυσπλαστικών σπίλων κ.α.). Επίσης, υπάρχουν και προκαρκινικές καταστάσεις που προκαλεί η χρόνια έκθεση στον ήλιο και λέγονται ακτινικές υπερκερατώσεις. Ο ήλιος προκαλεί ακόμη ηλιακές φακές (πανάδες), καθώς και μέλασμα σε ορισμένα άτομα που είναι πολύ επίμονο και δύσκολο στη θεραπεία αισθητικό πρόβλημα. Επίσης είναι υπεύθυνος για φωτοαλλεργίες σε κάποια ευαίσθητα στον ήλιο άτομα. Τέλος η αλόγιστη ηλιοθεραπεία προκαλεί φωτογήρανση, μέσω καταστροφής του κολλαγόνου από την υπεριώδη ακτινοβολία, με αποτέλεσμα πρόωρες ρυτίδες, δυσχρωμίες και χαλάρωση του δέρματος.
Ο ήλιος επιδεινώνει πολλές προυπάρχουσες δερματοπάθειες είτε λόγω ανοσοκαταστολής τοπικά, είτε μέσω άλλων μηχανισμών. Ο επιχείλιος έρπητας υποτροπιάζει μετά από πολύωρη έκθεση στον ήλιο. Οι πορφυρίες, η δερματομυοσίτιδα, η φυλλώδης πέμφιγα, η πελλάγρα (ένδεια νιασίνης), η νόσος Darier, η νόσος Hailey-Halley, η ροδόχρους ακμή, η νόσος Darier, επιδεινώνονται με τον ήλιο. Η λεύκη είναι ένα νόσημα που επίσης απαιτεί ισχυρή αντιηλιακή προστασία των πασχουσών περιοχών,καθώς μη έχοντας μελανίνη, καίγονται αμέσως. Τα φαρμακευτικά εξανθήματα φουντώνουν στον ήλιο, ενώ και όσοι έχουν ευρυαγγείες πρέπει να αποφεύγουν την ηλιοθεραπεία, διότι επιδεινώνονται. Ειδικά για την καλοκαιρινή περίοδο οι ασθενείς με ακμή πρέπει να έχουν υπόψη τους τα εξής: Ο ήλιος και το θαλασσινό νερό βοηθούν τις περισσότερες φορές την ακμή, αλλά η έκθεση στον ήλιο να γίνεται με μέτρο, διότι η υπερβολική έκθεση μπορεί να την επιδεινώσει. Η επιλογή του αντιηλιακού είναι σημαντική, διότι πολλά αντιηλιακά που δεν είναι σχεδιασμένα για το ακνεικό ή λιπαρό δέρμα μπορεί να επιδεινώσουν ή και να προκαλέσουν. Το ίδιο ισχύει και για τα αντιηλιακά σώματος, καθώς όσοι έχουν λιπαρό δέρμα καλό θα ήταν να αποφεύγουν τα αντιηλιακά με τη μορφή λαδιού για το σώμα.
Οι γυναίκες ειδικά θα πρέπει κατά τους θερινούς μήνες με αυξημένη εφίδρωση να επιλέξουν και ανάλαφρες μορφές μακιγιάζ για να μη μπλοκάρουν επιπλέον τους σμηγματογόνους αδένες.