Η οικονομική πολιτική τροχοπέδη στην ανάπτυξη

Στην επιστολή του προς τη Βουλή των Ελλήνων και το Υπουργικό Συμβούλιο, μεταξύ των άλλων θεμάτων που θίγει, εκθέτει και τις απόψεις του πάνω στο θέμα της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και της αναπτυξιακής πορείας της χώρας μας. Και επισημαίνει τους παράγοντες εκείνους που κατά την άποψή του θα βοηθήσουν αποφασιστικά την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας, καθώς και τους παράγοντες που δημιουργούν αρνητικό κλίμα για τις επενδύσεις και για την ανάπτυξη. Κατά την άποψη του κ. Προβόπουλου και της ελληνικής κυβέρνησης, φυσικά, το ζητούμενο για την ελληνική οικονομία είναι η ανάπτυξη και η απομάκρυνση της ύφεσης. Για τον λόγο αυτό κι εμείς προτιμήσαμε να μεταφέρουμε τις απόψεις του κ. Προβόπουλου στο θέμα αυτό, κατ’ εξοχήν αρμοδίου, λόγω πολυετούς θητείας στη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος. Κατ’ αρχήν, στην επιστολή του ο πρώην διοικητής τονίζει ότι οι εξελίξεις ενισχύουν την πρόβλεψη για σταδιακή επάνοδο της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά. Όμως η ανάκαμψη της οικονομίας προϋποθέτει: α) την αντιστροφή της αρνητικής πορείας των επενδύσεων και β) την επιτάχυνση της αύξησης των εξαγωγών.

Όσον αφορά την πρώτη επισήμανση για την ενίσχυση των επενδύσεων, η επιστολή του κ. Προβόπουλου διαπιστώνει ότι η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών και του κλίματος εμπιστοσύνης ενισχύουν τις προοπτικές ανάκαμψης των επενδύσεων. Καθώς επίσης και η δημιουργία του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου θα λειτουργήσει θετικά στην προσέγγιση ξένων κεφαλαίων, στην πραγματική οικονομία. Και όχι στην αγορά μετοχών υφισταμένων επιχειρήσεων. Και αυτό που είναι αναγκαίο σήμερα είναι η δημιουργία νέων επιχειρήσεων, ώστε να διευρυνθεί η παραγωγική βάση της οικονομίας μας, γεγονός που θα προκαλέσει αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας. Υπενθυμίζουμε όμως ότι η αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας χρειάζεται απαραίτητα και αύξηση της ενεργού ζήτησης και κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών. Όμως αυτή η προϋπόθεση δεν διαγράφεται προς το παρόν στον ορίζοντα. Η τρομερή μείωση των εισοδημάτων από τα «κουρέματα» και την υπερφορολόγηση έχουν σακατέψει την κατανάλωση. Και δυστυχώς η «τρόικα» θορυβήθηκε από τις πληροφορίες ότι πρόθεση της κυβέρνησης είναι η μείωση των φορολογικών βαρών και από την πρώτη ημέρα που κατέφτασε εδώ, στις 10/7, συναντήθηκε με τον υπουργό των Οικονομικών και του δήλωσε ορθά κοφτά ότι οι δανειστές μας διαφωνούν με τη μείωση της φορολογίας. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι η «τρόικα» δεν θέλει την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Άρα, η διαγωγή της είναι δόλια. Και όσα λένε για τάχα ανάπτυξη είναι για να ικανοποιηθούν ορισμένοι έλληνες αξιωματούχοι αφελείς. Ο δεύτερος παράγοντας, που κατά τον κ. Προβόπουλο θα συμβάλει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη, είναι η αύξηση των εξαγωγών. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι εξαγωγές αποτελούν σημαντικό παράγοντα στην αναπτυξιακή προσπάθεια κάθε κράτους. Η επιστολή του εκτιμά αύξηση των εξαγωγών το 2014 λόγω κυρίως της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Κατ’ αρχάς, πρέπει να τονίσουμε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, τον Μάιο οι ελληνικές εξαγωγές έχουν μειωθεί. Η αισιοδοξία για την αύξηση των εξαγωγών, κατά τη γνώμη του πρώην διοικητή, είναι αποτέλεσμα της σημαντικής βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Και πράγματι, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η μείωση των αποδοχών του προσωπικού του ιδιωτικού τομέα βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα. Όμως πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι στην περίπτωση της μνημονιακής Ελλάδας η ανταγωνιστικότητα δεν βελτιώθηκε καθόλου. Τα οφέλη από το «κούρεμα» των αποδοχών και τη βελτίωση των άλλων στοιχείων του κόστους τα απορρόφησε εξ ολοκλήρου η αύξηση της φορολογίας. Το κράτος, προς χάρη των δανειστών, απορροφά όλους τους διαθέσιμους πόρους και εμποδίζει τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Άραγε, ο κ. Προβόπουλος, ως διακεκριμένος οικονομολόγος, δεν μπόρεσε να σκεφτεί όλο το εύρος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ανταγωνιστικότητα στην Ελλάδα; Είναι γεγονός ότι φέτος η τουριστική κίνηση στην Ελλάδα θα είναι αυξημένη. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο τουρισμός αποτελεί πράξη εξομοιούμενη με εξαγωγή. Γιατί γίνεται κατανάλωση ελληνικών προϊόντων από αλλοδαπούς. Όμως η αύξηση του τουρισμού, καθώς και ορισμένων άλλων συναλλαγών, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν εξ ολοκλήρου τη σπουδαιότητα και τα ευεργετήματα της αύξησης των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών. Στην επιστολή Προβόπουλου αναπτύσσονται και οι αδυναμίες, οι κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες που μπορούν να καθυστερήσουν την αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας. Αυτά τα προβλήματα και τις αδυναμίες τις κατατάσσει σε τέσσερις ξεχωριστές ομάδες. Όπως:

α) Την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα.

β) Τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής και στα επόμενα χρόνια.

γ) Τον αναπροσανατολισμό του παραγωγικού προτύπου που θα εξασφαλίσει μακροχρόνια ταχεία και βιώσιμη ανάπτυξη. Και

δ) την πιστωτική επέκταση του τραπεζικού μας συστήματος.

Όσον αφορά την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι τα μέτρα που συνιστά η «τρόικα» καταλήγουν στη διάλυση του κρατικού μηχανισμού και όχι στην ανασυγκρότησή του. Η «τρόικα» θέλει αποδοτικό μηχανισμό, συγκροτημένο μόνο στον τομέα της είσπραξης των δημοσίων εσόδων. Και εκεί δεν επιτρέπει κενά και ανεπάρκεια προσωπικού. Ενώ στους άλλους τομείς επιδιώκει διάλυση. Το κράτος όμως δεν είναι μόνο εισπρακτικός μηχανισμός, υπάρχει πληθώρα ρα υποχρεώσεών του, προκειμένου να διατηρήσει ένα υποφερτό επίπεδο διαβίωσης των πολιτών του. Άριστη απόδοση πρέπει να έχει ο κρατικός μηχανισμός κατά κύριο λόγο στην εθνική άμυνα (εξοπλισμός και εκπαίδευση προσωπικού). Στην παιδεία, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, στην απονομή δικαιοσύνης, στην παντοειδή περίθαλψη των αδύναμων, για να αναφέρουμε μόνο ορισμένους τομείς της δημόσιας διοίκησης που έχουν παραμεληθεί από την κυβέρνηση μετά από πιέσεις της «τρόικας».

Η δεύτερη αδυναμία είναι η συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής και κατά τα επόμενα χρόνια. Η δημοσιονομική προσαρμογή όμως δεν έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα και έχει οδηγήσει στην εξόντωση της ελληνικής οικονομίας και επομένως δεν μπορεί να συνεχιστεί. Αυτό θέλει να πει ο κ. Προβόπουλος και το λέει σε διπλωματική γλώσσα. Και γι’ αυτόν τον λόγο η «τρόικα» είναι αντίθετη με κάθε ιδέα μείωσης του φορολογικού βάρους. Απόδειξη είναι ότι η πορεία του δημόσιου χρέους είναι ανοδική και τούτο σημαίνει διατήρηση της δημοσιονομικής ανισορροπίας. Και πρέπει να σημειώσουμε ότι ποτέ δεν μπορεί να επιτευχθεί πτωτική πορεία του δημόσιου χρέους, όταν μια κυβέρνηση με παλαιοκομματική νοοτροπία επιδίδεται σε αχαλίνωτες δαπάνες για κομματικό όφελος. Δυστυχώς όμως αυτή είναι η κυβέρνηση των Σαμαρά -Βενιζέλου, με μοναδικό στόχο την παραμονή της στην εξουσία πάση θυσία. Και έτσι αποκτά και ιδιαίτερο ενδιαφέρον η λύση που θα δοθεί από την Ευρωζώνη στο πρόβλημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Η αποτυχία της δημοσιονομικής εξυγίανσης, την οποία φυσικά δεν ομολογεί η κυβέρνηση, έχει στερήσει από κάθε πλεονέκτημα τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του προβλήματος της βιωσιμότητας επί οικονομικής βάσης. Αυτήν την αδυναμία φυσικά την αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση, μόνο που δεν την ομολογεί, και για τον λόγο αυτό οι κ. Σαμαράς – Βενιζέλος αποφάσισαν η συζήτηση και η διαπραγμάτευση για το δημόσιο χρέος να διεξαχθεί επί πολιτικής βάσης και όχι οικονομικής. Να δούμε, όμως, ποια θα είναι και η στάση της Ευρωζώνης. Η διαπραγμάτευση επί πολιτικής βάσης προσφέρει το επιχείρημα της πίεσης με πρόφαση την παραίτηση της σημερινής κυβέρνησης. Θα έχουν, άραγε, το θάρρος ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος να απειλήσουν με παραίτησή τους εάν δεν γίνει διευθέτηση του δημόσιου χρέους; Και πέραν αυτού, σε πολιτική βάση, έχουμε και την «απειλή» της διαδοχής στην εξουσία της παρούσης κυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ως τρίτη αδυναμία στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας μας ο κ. Προβόπουλος αναφέρει την ανάγκη αλλαγής προσανατολισμού του σημερινού παραγωγικού προτύπου. Για να εξασφαλιστεί μακροχρόνια ταχεία και βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό που αναγράφει ο τέως διοικητής της ΤτΕ σημαίνει ότι θα έπρεπε να είχαμε προσανατολιστεί στην εξειδίκευση της οικονομίας μας, στους κλάδους εκείνους που έχουμε πλεονεκτήματα. Έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν ότι μια ασθενής οικονομία για να μπορέσει να σταθεί όρθια σε μια οικονομική και νομισματική ένωση, με κράτη που έχουν υπέρτερες οικονομίες, πρέπει να εξειδικευτεί στους κλάδους που διαθέτει πλεονεκτήματα. Διαφορετικά καταδικάζεται σε στάσιμο πληθωρισμό. Αυτό το τονίζουμε εδώ και 15 χρόνια, από τότε που άρχισε η προπαρασκευή της ελληνικής οικονομίας από την κυβέρνηση Σημίτη, για την ένταξή της στην Ευρωζώνη. Αθωράκιστη και με ψεύτικα στοιχεία η Ελλάδα οδηγήθηκε στην ΟΝΕ. Πώς ήταν δυνατόν να επιβιώσει χωρίς απώλειες η ελληνική οικονομία; Από δω και πέρα λοιπόν πρέπει να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο και να τονώσουμε τους κλάδους εκείνους που έχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Τέλος, ως τέταρτο εμπόδιο έχουμε και τη συρρίκνωση της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών. Βέβαια, οι τράπεζες έχουν πρόβλημα με τα «κόκκινα δάνεια», όμως απουσιάζουν εντελώς από την αναπτυξιακή προσπάθεια, αφού δεν συμμετέχουν στην τροφοδοσία της αγοράς με ρευστότητα.

Συμπέρασμα: Κράτος και τράπεζες τροχοπεδούν την ανάπτυξη!