Παίζουν με τη φωτιά οι Ισραηλινοί

Και παρότι οι ΗΠΑ προστάτεψαν ακόμη μια φορά το Ισραήλ, για να αποφευχθεί η καταδίκη του από το Συμβούλιο Ασφαλείας, ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε μια όχι συνηθισμένη κίνηση, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι αεροπορικές επιδρομές των Ισραηλινών στη Γάζα παραβιάζουν πιθανά τον διεθνή νόμο καθώς στοχεύουν αμάχους.

Και αυτή είναι η καταφανής διαφορά στην τακτική των Ισραηλινών αυτή τη φορά. Παρότι κάθε φορά που χτυπούσαν τη Γάζα οι απώλειες των αμάχων ήταν δυσανάλογα μεγάλες, μέχρι τώρα ισχυρίζονταν ότι υπεύθυνη για τους θανάτους αμάχων και παιδιών ήταν η Χαμάς, που τους χρησιμοποιούσε ως ανθρώπινες ασπίδες για να προστατεύσει στρατιωτικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό. Αυτή τη φορά όμως ο ισραηλινός στρατός στοχεύει εσκεμμένα κατοικίες Παλαιστινίων. Η δικαιολογία του: Είτε ότι είναι κατοικίες στελεχών της Χαμάς, όπου προκειμένου να σκοτώσει έναν σπέρνει τον θάνατο σε όλη την οικογένεια, είτε ότι παρότι είναι σπίτια οικογενειών, λειτουργούν ταυτόχρονα ως κέντρα συντονισμού της Χαμάς και ως αποθήκες οπλισμού και ρουκετών. Το υποτιθέμενο ανθρωπιστικό άλλοθι των Ισραηλινών: Τηλεφωνούν στο κινητό κάποιου από τα μέλη της οικογένειας, συνήθως γυναίκας, και τους ζητούν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους πριν ισοπεδωθεί. Στο Χαν Γιουνές όμως ο χρόνος που έδωσαν ήταν μόλις ένα λεπτό, με αποτέλεσμα να ξεκληριστεί οκταμελής οικογένεια. Και την Τετάρτη το βράδυ ισοπέδωσαν ένα παραθαλάσσιο καφέ, όπου κόσμος είχε μαζευτεί για να παρακολουθήσει τον ημιτελικό του Μουντιάλ, σκοτώνοντας άλλους εννιά ανθρώπους. Χωρίς, με βεβαιότητα, να θέλει κανείς να υποτιμήσει τον τρόμο των κατοίκων του νότιου Ισραήλ, που είναι από τον νόμο υποχρεωμένοι να κτίζουν στα σπίτια τους αντιαεροπορικά καταφύγια και ζουν με την αγωνία των ρουκετών της Χαμάς, οι αριθμοί μιλούν, κυνικά, από μόνοι τους: 100 νεκροί από τη μία πλευρά, ένας από την άλλη.

Ποιος θέλει την κλιμάκωση και γιατί

Στον ισραηλινό Τύπο υπάρχει αντίδραση για την αποκάλυψη ότι η ισραηλινή κυβέρνηση, ενώ γνώριζε από την αρχή ότι οι τρεις έποικοι έφηβοι που είχαν απαχθεί ήταν νεκροί, άφησε για τρεις εβδομάδες την αμφιβολία να πλανάται, διεξάγοντας εκτεταμένη στρατιωτική επιχείρηση στη Δυτική Όχθη με εκατοντάδες συλλήψεις Παλαιστινίων και ανεβάζοντας επικίνδυνα την ένταση στην ισραηλινή κοινή γνώμη. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι ήταν αυτή η συσσωρευμένη μαζική οργή των τριών εβδομάδων που άνοιξε τον δρόμο για την αδιέξοδη και επικίνδυνη κλιμάκωση των τελευταίων ημερών. Κυρίαρχη είναι επίσης η άποψη ότι ο πρωθυπουργός Νετανιάχου εσκεμμένα κράτησε τον ισραηλινό λαό στο σκοτάδι προκειμένου να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία και να «καθαρίσει» το δίκτυο της Χαμάς στη Δυτική Όχθη. Και ότι, πιθανά, η κλιμάκωση στη Γάζα έχει ως στόχο να ισοπεδωθεί εκ βάθρων η Χαμάς, που βρίσκεται σε στιγμή αδυναμίας. Όμως κοινός τόπος είναι ότι την επόμενη μέρα αυτοί που θα πάρουν την εξουσία στη Γάζα θα είναι πολύ πιο ακραίοι από τη Χαμάς, όπως και η εκτίμηση του ισραηλινού στρατού ότι είναι αδύνατο με στρατιωτικά μέσα να εξαλείψεις απολύτως την οργάνωση.

Από την άλλη τονίζεται το γεγονός ότι από την εκεχειρία του 2012 και ύστερα υπήρξε μια σχετική ηρεμία, με τις εκτοξεύσεις πυραύλων από τη Γάζα να περιορίζονται από 240 σε μόλις πέντε τον μήνα, ενώ τα τελευταία επτά χρόνια ήταν από τα πιο ήρεμα στην ιστορία του Ισραήλ. Όμως, για πολλούς, η σύγκλιση Φατάχ και Χαμάς και η δημιουργία παλαιστινιακής κυβέρνησης εθνικής ενότητας που θα συντόνιζε τις δράσεις σε Δυτική Όχθη και Γάζα, είναι μια εξέλιξη που η ισραηλινή Δεξιά και Ακροδεξιά, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Νετανιάχου, θέλει με κάθε μέσο να αποτρέψει.

Για τη Χαμάς, η κοινή λογική λέει ότι η οργάνωση βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Θεωρώντας ότι η κυριαρχία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο θα κρατούσε για πάντα και με την παρότρυνση των όψιμων, τούρκων και καταριανών φίλων, γύρισε αλαζονικά την πλάτη σε Άσαντ και Ιράν και στήριξε τους σουνίτες ισλαμιστές αντάρτες στον εμφύλιο της Συρίας. Ως αποτέλεσμα, σήμερα, με τον στρατό να κυβερνά την Αίγυπτο και τον Μόρσι στη φυλακή, είναι απολύτως απομονωμένη. Τα τούνελ μέσα από τα οποία περνούσε στη Γάζα στρατιωτικός εξοπλισμός, εφόδια και καταναλωτικά αγαθά έκλεισαν από τη μεριά της Αιγύπτου και η Γάζα βρίσκεται σε χρεοκοπία. Επιπλέον, η συμφωνία με τη Φατάχ για κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν έχει αποδώσει τα δέοντα, καθώς ο Αμπάς και οι επιτελείς του δεν δέχονται ούτε καν να πληρώσουν τους δημόσιους υπαλλήλους που έχει προσλάβει η κυβέρνηση της Χαμάς. Μη έχοντας λοιπόν τίποτε να χάσει, η ισλαμιστική οργάνωση κλιμακώνει επικίνδυνα την κατάσταση προκειμένου να εισπράξει κέρδη από μια πιθανή εκεχειρία, όπως έχει συχνά συμβεί στο παρελθόν.

«Είναι τα πετρέλαια», για μία ακόμη φορα;

Ισχυρή είναι όμως και η εκτίμηση ότι ο κύριος λόγος που ο ισραηλινός πρωθυπουργός θέλει να διαλύσει την επιχειρησιακή δυνατότητα της Χαμάς είναι τα αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου της θαλάσσιας περιοχής της Γάζας. Τα ισραηλινά αποθέματα δεν είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμα, αν σ’ αυτά δεν προστεθούν τα κοιτάσματα των Παλαιστινίων και η στρατηγική του κράτους του Ισραήλ φαίνεται να είναι να μην επιτρέψει στους Παλαιστινίους να έχουν ανεξάρτητο λόγο στη διαχείριση των πόρων αυτών.

Επισήμως δηλώνεται ότι όσο η Χαμάς είναι ισχυρή, η όποια υποδομή δημιουργηθεί για την εκμετάλλευση των ισραηλινών υδρογονανθράκων δεν θα είναι ασφαλής, και ότι, αν οι Παλαιστίνιοι συμμετάσχουν στη διαχείριση των δικών τους αποθεμάτων, είναι βέβαιο ότι μεγάλο ποσό των κερδών θα καταλήξει να ενισχύσει την τρομοκρατία. Όμως είναι ιδιαίτερα ισχυρή η άποψη όχι μόνο Παλαιστινίων και Αράβων αλλά και δυτικών αναλυτών ότι το Τελ Αβίβ δεν θα επιτρέψει ποτέ να υπάρξει ένα ανεξάρτητο οικονομικά, λειτουργικό παλαιστινιακό κράτος που δεν θα είναι όμηρος της θέλησης των Ισραηλινών.

Ο μεγάλος απών: Αίγυπτος

Η πλήρης απουσία της Αιγύπτου, που παραδοσιακά λειτουργούσε καταλυτικά στην αποκλιμάκωση της έντασης και διαμεσολαβούσε τη σύναψη εκεχειρίας, είναι άλλο ένα συστατικό κομμάτι του εκτροχιασμού των εξελίξεων. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο στρατηγός, και πλέον πρόεδρος, Αλ Σίσι δεν θέλει με κανέναν τρόπο να στηρίξει τους συμμάχους των εσωτερικών εχθρών του, της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Από την άλλη, η αιγυπτιακή κοινωνία δεν θα μείνει πολύ καιρό αμέτοχη αν συνεχίσει η καταστροφή και οι θάνατοι στη Γάζα, παρότι, σε σχέση με παλαιότερες ισραηλινοπαλαιστινιακές συγκρούσεις, για πρώτη φορά οι λαϊκές αντιδράσεις στο Κάιρο είναι σχετικά υποτονικές. Επιπλέον, αυτό που ούτε η ηγεσία της Αιγύπτου ούτε όμως και η ισραηλινή ηγεσία φαίνεται να υπολογίζουν, είναι ο αντίκτυπος που έχουν σε Συρία και Ιράκ οι θάνατοι και οι καταστροφές από τους Ισραηλινούς στη Γάζα και το πώς μπορεί βραχυπρόθεσμα να ικανοποιηθούν οι όποιοι σχεδιασμοί τους, αλλά σε βάθος χρόνου στην ουσία ταΐζουν τον φανατισμό και την αναταραχή που θα καταπιεί και τους ίδιους και τις χώρες τους.