Καβγάς Μαξίμου – Γκίκα

Χαρακτήρισε άδικα τα μέτρα, και ιδιαίτερα τον ΕΝΦΙΑ και την εισφορά αλληλεγγύης, τονίζοντας ότι πρέπει να γίνει ένα τεστ ευαισθησίας και μια κοινωνική και οικονομική ανάλυση προκειμένου να «μετρηθεί» η αποτελεσματικότητα των μέτρων.

Ευθέως στάθηκε απέναντι στην «τρόικα», υποστηρίζοντας ότι θα κάνουμε και αυτά που εμείς θέλουμε και μπορούμε, και θα αποδείξουμε ότι από άλλο δρόμο οι επιλογές μας θα έχουν καλύτερο αποτέλεσμα.

Συναγερμός κτύπησε στο Μαξίμου μόλις έφθασαν τα μαντάτα για τις προθέσεις του Γκίκα Χαρδούβελη όπως τις ανέπτυξε στους δημοσιογράφους, αλλά ύστερα από διαπραγματεύσεις ο υπουργός με δήλωσή του τα… μάζεψε, λέγοντας ότι όλα αυτά που είπε αποτελούν σκέψεις για βελτιώσεις και όχι κάτι το συγκεκριμένο.

Ανεξάρτητα από το τι συζήτησαν πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών, αυτό που βγαίνει είναι ότι ο κ. Χαρδούβελης δεν είναι… Στουρνάρας. Έχει τις δικές του απόψεις για το τι πρέπει να γίνει στην οικονομία και δεν δείχνει πως θα αποδέχεται ό,τι λέει το Μαξίμου ή η «τρόικα», κάτι που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να αποκλείονται συγκρούσεις. Αυτά ως ένα πρώτο πρόωρο συμπέρασμα. Η συνέχεια θα δείξει αν υπάρχει πραγματικά πρόβλημα ανάμεσα σε Μαξίμου και οδό Νίκης.

Στα χαρακώματα

Οι πρώτες εκτιμήσεις οικονομικών κύκλων είναι ότι το πρόβλημα που διαφαίνεται αφορά το ποιος προσδιορίζει τη νέα οικονομική πολιτική, με βάση τους ισχυρισμούς του πρωθυπουργού και όλης της κυβέρνησης ότι τελείωσαν τα Μνημόνια, βγήκαμε στις αγορές, τελειώνει η ύφεση, αρχίζει η ανάκαμψη και μπαίνει μπροστά η ανάπτυξη.

Μέχρι τώρα τα πράγματα ήταν πολύ απλά. Η κακιά «τρόικα» και το κακό Μνημόνιο μας έλεγαν ποια θα είναι η οικονομική πολιτική. Φόροι σε «ό,τι πετάει και ό,τι κολυμπάει», μείωση μισθών και συντάξεων, μείωση των επενδυτικών δαπανών ώστε να κλείσει το δημόσιο έλλειμμα. Η αλήθεια ήταν μία.

Αφού το Ελληνικό Δημόσιο ήταν αναξιόπιστο και οι στρόφιγγες του δημόσιου δανεισμού σε σκληρό νόμισμα κλειστές, μία ήταν η λύση: Ύφεση και ανεργία. Η συγκεκριμένη πολιτική ήταν αναγκαίο κακό, και μάλιστα μας την επέβαλαν οι ξένοι.

Τα δεδομένα, κατά την κυβέρνηση, άλλαξαν. Αρχικά με το πρωτογενές πλεόνασμα, έπειτα με την αποδοχή από τους εταίρους ότι ο προϋπολογισμός των δημοσίων επενδύσεων θα χρηματοδοτηθεί, χωρίς εθνικούς πόρους, από το ΕΣΠΑ και, τέλος, με τη δειλή έξοδο στις αγορές, πάνω από τις βραχυχρόνιες ανάγκες χρηματοδότησης των δημοσίων δαπανών.

Στη συνέχεια όμως το ότι ο κ. Θεοχάρης δεν κατάφερε να ανεβάσει τα έσοδα, η τεχνολογία που δεν περπάτησε, η γενικευμένη φορολόγηση και η διάθεση της ΕΚΤ για ελάφρυνση των πιστωτικών περιορισμών με παροχή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα ανέτρεψαν τις προσδοκίες. Σύμφωνα πάντως με κυβερνητικές εκτιμήσεις, στο τέλος του χρόνου, όταν θα γίνει ταμείο, θα υπάρξει όχι απλά πρωτογενές πλεόνασμα αλλά συνολικό πλεόνασμα.

Αν η ανάπτυξη της οικονομίας είναι μεγαλύτερη από την εκτιμώμενη, αν οι υποχρεώσεις για τόκους είναι μικρότερες από τις προϋπολογισμένες, αφού μειώθηκαν από την ΕΚΤ, και αν οι δημόσιες δαπάνες συνεχίσουν να μειώνονται όσο το πρώτο πεντάμηνο, η κυβέρνηση θα πρέπει να δικαιολογήσει γιατί θέλει πλεονάσματα. Θα έχει πληρώσει τόκους, θα έχει πληρώσει χρεολύσια, θα έχει πληρώσει μισθούς και συντάξεις, θα έχει καλύψει ελλείμματα ρευστότητας στα ασφαλιστικά ταμεία από την αύξηση των συνταξιούχων και θα έχει ακόμη πλεόνασμα.

Μέγας καβγάς θα αρχίσει

Όπως τα κακομαθημένα παιδιά, αρχίζουμε τον καβγά. Ποιος υπουργός θα δαπανήσει περισσότερα, ποιες κοινωνικές ομάδες θα εισπράξουν τα οφέλη του οικονομικού πλεονάσματος. Αν μπορούμε να ξοδέψουμε πάλι, γιατί να μην το κάνουμε; Δικό μας είναι το Δημόσιο, δικά μας τα φορολογικά έσοδα, δικά μας και τα νέα δάνεια.

Οι πρώτες ενδείξεις άρχισαν να δίνονται, όπως καταγράφουμε στην αρχή. Τη στιγμή που ο νέος υπουργός Οικονομικών θέλησε να αξιολογήσει, εσωτερικά και χωρίς πολιτική σκοπιμότητα, την ευαισθησία των φορολογικών βαρών, η πολιτική ηγεσία αντέδρασε.

Αν περισσεύουν χρήματα, δεν είναι σίγουρο ότι θα πάνε σε μείωση φόρων. Μπορεί, με γνωστές τις προθέσεις του Μαξίμου, να πάνε σε αύξηση δαπανών.

Και δεν είναι σίγουρο ότι, αν μειωθούν οι φόροι, αυτό θα γίνει εκεί όπου θα υπάρχει η μεγαλύτερη οικονομική αποτελεσματικότητα, για παράδειγμα στην ανάπτυξη, ή εκεί όπου θα υπάρχει η μεγαλύτερη πολιτική αποτελεσματικότητα. Η μεταρρυθμιστική κόπωση βρήκε διέξοδο. Λεφτά υπάρχουν και τώρα δεν μπορούν να μας εμποδίσουν να τα ξοδέψουμε, όπως κατά την περίοδο του ΔΝΤ.

Εμπόδιο ο υπουργός

Υπάρχει, όμως, ένα εμπόδιο. Είναι ο νέος υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, ο οποίος δεν είναι «πολιτικό ζώο», όπως ο προηγούμενος, και έχει διατυπώσει στο παρελθόν εγγράφως τις απόψεις του.

Γνωρίζει πως πρέπει να μετράει και δεν επιχειρηματολογεί με βάση τη γνωστή επωδό: «Το ζητάει η “τρόικα”». Δύσκολες πλέον οι ισορροπίες και για την κυβέρνηση και για την αντιπολίτευση, που θα πρέπει να εξηγήσουν άμεσα γιατί θα πρέπει να αρχίσουν οι παροχές και όχι οι φορολογικές ελαφρύνσεις.