Ανατροπή της ηγεσίας του Ιράκ προωθούν ΗΠΑ και Ιράν μαζί!

Την εβδομάδα που μας πέρασε, τη χώρα επισκέφθηκε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ενώ είχε προηγηθεί ο πανίσχυρος αρχηγός των φρουρών της Επανάστασης, ο στρατηγός Κασίμ Σουλεϊμάνι.

Η αμερικανική προσπάθεια

Ο Κέρι πίεσε τον ιρακινό πρωθυπουργό για τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Τόνισε ότι για τις ΗΠΑ είναι επείγουσα η συμπερίληψη των σουνιτών στη διακυβέρνηση της χώρας. Την ίδια στιγμή η Ουάσινγκτον δεν έχει απαντήσει στο αίτημα για αεροπορική υποστήριξη των ιρακινών δυνάμεων κατά των μαχητών του ISIS και προς το παρόν περιορίζεται στην αποστολή 300 (από τους οποίους έχουν φτάσει περίπου οι 80) «συμβούλων» (πρακτόρων της CIA και των ειδικών δυνάμεων για άλλους). Ο Κέρι στη συνέχεια μετέβη στο Παρίσι, όπου σε διάσκεψη με τους υπουργούς Εξωτερικών των σουνιτικών κρατών της ευρύτερης περιοχής πίεσε για να μπει τέλος σε κάθε λογής χρηματοδότηση ή υποστήριξη προς τους τζιχαντιστές, ακόμη και από ιδιώτες πολίτες των χωρών αυτών και ζήτησε από την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία να χρησιμοποιήσουν το δίκτυο των αρχηγών φυλών των χωρών τους που συνομιλούν με τους αντίστοιχους ηγέτες φατριών στο Ιράκ για να πείσουν τους τελευταίους να υποστηρίξουν την κεντρική κυβέρνηση ενάντια στους ισλαμιστές.

Οι Αμερικανοί, που προσδοκούσαν ότι οι «απελευθερωμένοι» από τον Σαντάμ σιίτες θα τους υποδέχονταν με ανοικτές αγκάλες και θα ακολουθούσαν τα σχέδιά τους, βρέθηκαν προ μιας δυσάρεστης έκπληξης στο Ιράκ. Οι σιίτες, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Αλ Μάλικι, προτίμησαν να δράσουν ως δορυφόροι της Τεχεράνης. Απέκλεισαν βήμα βήμα από κάθε νομή εξουσίας τους ηγέτες των σουνιτών της χώρας, ανταγωνίστηκαν τους Κούρδους, κράτησαν τα κέρδη από το πετρέλαιο για τις περιοχές τους και απάντησαν με σιδερένια γροθιά στις διαμαρτυρίες των σουνιτικών πληθυσμών. Μεταξύ άλλων, σαμποτάρισαν με κάθε τρόπο και εξουδετέρωσαν τη δράση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών στο Ιράκ.

Υπό τη διακυβέρνηση Ομπάμα, οι Αμερικανοί ολοκλήρωσαν την αποχώρησή τους και έστρεψαν την προσοχή τους σε άλλες περιοχές τους κόσμου, αγνοώντας τις φωνές που υποστήριζαν ότι η σιιτική διακυβέρνηση θα έβαζε ξανά φωτιά στη χώρα. Ο αμερικανός Πρόεδρος κατηγορείται ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ και η άρνησή του να εμπλακεί ενεργότερα στον εμφύλιο στη Συρία οδηγούν σταθερά στην ανάφλεξη της Μέσης Ανατολής. Υπό την πίεση αυτή ο Πρόεδρος Ομπάμα ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει κονδύλι 500 εκατομμυρίων δολαρίων για την εκπαίδευση των μετριοπαθών σύρων ανταρτών. Σε όποια περίπτωση, καμία από τις επιλογές της Ουάσινγκτον δε είναι ιδιαίτερα ελκυστική, καθώς από τη μία είναι αντιμέτωπη με τη δημιουργία ενός κράτους φανατικών ισλαμιστών στο κέντρο της Μέσης Ανατολής, και από την άλλη, με μια στρατιωτικού τύπου επέμβαση με αμφίβολη επιτυχία που έχει τον κίνδυνο να αποξενώσει περαιτέρω τους σουνίτες του Ιράκ.

Το στρατηγικό διακύβευμα του Ιράν

Ανάλογη της μνήμης του πατριωτικού πολέμου της Σοβιετικής Ένωσης κατά των ναζιστών είναι για τους Ιρανούς η ανάμνηση του δεκαετούς πολέμου Ιράν – Ιράκ που γονάτισε τη χώρα και προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων. Είναι λοιπόν απόλυτη προτεραιότητά τους να μην περάσει η εξουσία στη Βαγδάτη σε χέρια φανατικών σουνιτών και, αναμενόμενα, η Τεχεράνη δεν έχασε την ευκαιρία για την ενίσχυση της επιρροής της στο Ιράκ μετά την αμερικανική εισβολή. Από την άλλη, το Ιράν θέλει να αποφύγει έναν εμφύλιο σε θρησκευτικές γραμμές δίπλα στην πόρτα του, όπου τα σουνιτικά κράτη της ευρύτερης περιοχής θα υποστηρίζουν, με κάθε τρόπο, τους αντιπάλους του.

Όλοι γνωρίζουν ότι η Τεχεράνη θα αποφασίσει ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός στο Ιράκ. Ο νέος Πρόεδρος Ρουχανί θέλει να φύγει ο Αλ Μάλικι και να προωθηθεί η συνεννόηση ανάμεσα στους μουσουλμάνους της χώρας. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Χαμενεΐ, παρότι ήταν αρχικά υπέρ της παραμονής του ιρακινού πρωθυπουργού, δεν θέλει να βρεθεί απέναντι στο σύνολο της ηγεσίας των ιρακινών σιιτών, οι οποίοι, ο ένας μετά τον άλλο, ζητούν την αποχώρηση του Αλ Μάλικι. Ακόμη και ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράκ, ο Αγιατολά Αλ Σιστανί, ζήτησε με απεσταλμένο του από τον Μάλικι να αποχωρήσει, ενώ ο ιρανός στρατηγός Σουλεϊμανί είχε δίωρη συνάντηση με τον, ισχυρό στους ιρακινούς σιίτες, γιο του θρησκευτικού ηγέτη. Ο Σουλεϊμανί έφυγε από το Ιράκ με λεπτομερή κατάλογο πιθανών υποψηφίων πρωθυπουργών και αναμένεται να επιστρέψει, με την απάντηση της Τεχεράνης, την επόμενη εβδομάδα.

Την ίδια στιγμή οι Ιρανοί υποστηρίζουν την κεντρική διοίκηση της Βαγδάτης με πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από τη χώρα, με εφόδια και στρατιωτικό εξοπλισμό, όπως και, ανεπίσημα, με παραστρατιωτικές δυνάμεις. Η επίθεση συριακών πολεμικών αεροσκαφών κατά στόχων του ISIS μέσα στο Ιράκ την Τετάρτη, όπως και η προθυμία της Ρωσίας και της Λευκορωσίας να πουλήσουν στην κυβέρνηση της Βαγδάτης μεταχειρισμένα μαχητικά αεροσκάφη που θα φτάσουν τις επόμενες δύο τρεις μέρες δείχνουν ότι ο άξονας Τεχεράνης – Μόσχας – Δαμασκού, που δρα ήδη ενιαία στη Συρία, ετοιμάζεται να αναλάβει επιχειρήσεις και στο Ιράκ αν δεν βρεθεί λύση. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι βέβαιο ότι ο σουνιτικός άξονας του Κόλπου θα ανταπαντήσει.

Οι Κούρδοι και οι άλλοι

Στην Άγκυρα, που ελπίζει ότι ελέγχοντας οικονομικά το ιρακινό Κουρδιστάν θα βάλει χέρι στα ενεργειακά αποθέματα του Βορείου Ιράκ και, ταυτόχρονα, θα ελέγξει τον δικό της κουρδικό πληθυσμό, ήρθε να προστεθεί την προηγούμενη εβδομάδα το Ισραήλ, στοχεύοντας, μεταξύ άλλων, στις ίδιες ενεργειακές πηγές. Οι Ισραηλινοί έχουν παραδοσιακά καλές σχέσεις με τους Κούρδους, τους οποίους θεωρούν φίλους, περικυκλωμένοι από μια θάλασσα αράβων, και τους έχουν υποστηρίξει οικονομικά και στρατιωτικά. Ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Λίμπερμαν, στο Παρίσι, υποστήριξε μιλώντας στον αμερικανό ομόλογό του ότι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους μοιάζει να ανήκει στα τετελεσμένα της παρούσας κρίσης, ενώ μια μέρα νωρίτερα ο Σιμόν Πέρες μετέφερε την ίδια άποψη στον Πρόεδρο Ομπάμα. Την ίδια στιγμή το Ισραήλ, παρότι δεν το έχει επίσημα επιβεβαιώσει, φέρεται να έκανε την προηγούμενη εβδομάδα την πρώτη παραλαβή πετρελαίου από το ιρακινό Κουρδιστάν.

Την ώρα που η Άγκυρα είναι υπεύθυνη για το 70% των επενδύσεων στην Αρμπίλ και η κυβέρνηση Ερντογάν φέρνει με επείγουσες διαδικασίες στην τουρκική Βουλή νομοσχέδιο που θα δώσει νέο μομέντουμ στην ειρηνευτική διαδικασία με τον κουρδικό πληθυσμό (εν όψει και των προεδρικών εκλογών του Αυγούστου τις οποίες ο Ερντογάν θέλει να κερδίσει από τον πρώτο γύρο), είναι ανοικτό το ερώτημα αν τα πετρέλαια του ιρακινού Κουρδιστάν θα φέρουν μια σύσφιγξη των τουρκοισραηλινών σχέσεων ή αν θα προκαλέσουν μία ακόμη εστία ανταγωνισμού.