Το τέλος της ελληνικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Κρίνεται στο μεταξύ σκόπιμο να γίνουν ορισμένες επισημάνσεις, τόσο για τον θεσμό της προεδρίας όσο και για τη στάση που τήρησε η ελληνική (προεδρία) σε θέματα και γεγονότα που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια της εξάμηνης θητείας της, όπως η ουκρανική κρίση και οι ευρωεκλογές.
Οι εκ περιτροπής προεδρίες θεσπίσθηκαν από την Ιδρυτική Πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας της Ρώμης, το 1957, προκειμένου οι χώρες-μέλη, η κάθε μια χωριστά, να αναλαμβάνουν ευθύνες και πρωτοβουλίες για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ανεπίσημα, για να δοθεί μια αίσθηση, ή μάλλον εντύπωση, ισότητας μεταξύ των χωρών-μελών που στο ξεκίνημα ήσαν μόνο έξι. Στο ίδιο σκεπτικό προβλέφθηκε να πραγματοποιούνται τα Συμβούλια Κορυφής στην πρωτεύουσα ή σε άλλη πόλη της χώρας-μέλους που ασκούσε την προεδρία. Με τον χρόνο αποδείχθηκε ότι αυτή η πρακτική ήταν επιβαρυντική τόσο από πλευράς δαπανών όσο και ασφαλείας. Ήδη από το 2004 αποφασίσθηκε όπως όλα τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια να πραγματοποιούνται αποκλειστικά στην έδρα της Ένωσης τις Βρυξέλλες. Από την αλλαγή αυτή «χαμένοι» βγήκαν οι ηγέτες των χωρών που ασκούσαν την εκ περιτροπής προεδρία αφού απώλεσαν την ευκαιρία προβολής στις ίδιες τους τις χώρες. Άλλο πράγμα θα ήταν π.χ. ο έλληνας πρωθυπουργός να προήδρευε στις Βρυξέλλες και άλλο στην Αθήνα ή στην Καλαμάτα.
Η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία και την ασκεί σε μια από τις ατυχέστερες χρονικά στιγμές, τόσο για την ιδία τη χώρα όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως σύνολο. Η Ευρώπη ταλανίζεται από βαθιά οικονομικο-κοινωνική κρίση και υψηλή ανεργία. Η αξιοπιστία της Ένωσης, όπως απέδειξαν και οι πρόσφατες ευρωεκλογές, έχει μειωθεί απελπιστικά. Ο ευρωσκεπτικισμός αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Διάχυτη είναι η εντύπωση ότι η ΕΕ έχει χάσει τον δρόμο της. Έχει απομακρυνθεί από τους πολίτες και σχεδόν έχει ξεχάσει τις έννοιες της αλληλεγγύης, κοινωνικής συνοχής και οικονομικής σύγκλισης. Τα συλλογικά όργανα έχουν υποταχθεί στη βούληση ενός διευθυντηρίου ή μάλλον του Βερολίνου το οποίο έχει επιβάλει ένα αυστηρό και παρατεταμένο πρόγραμμα λιτότητας μετατρέποντας τις χώρες-μέλη του ευρωπαϊκού Νότου σε αποικίες χρέους.
Μεταξύ των προγραμμάτων που υπέβαλλε η ελληνική προεδρία περιλαμβάνονται και δύο θεματικές άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος όπως η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης -χωρίς όμως να ζητηθεί ευθέως η τροποποίηση της ετεροβαρούς και ατελέσφορης Συνθήκης Δουβλίνο ΙΙ- και η πρόταση για μια ευρωπαϊκή ναυτιλιακή πολιτική καθώς και ανάπτυξης του νησιωτικού και παράκτιου τουρισμού. Από τις αποφάσεις που θα υιοθετηθούν από το Συμβούλιο της 26ης Ιουνίου θα κριθεί και η τύχη των ελληνικών προτάσεων.
Κατά το εξάμηνο της ελληνικής προεδρίας ανέκυψε και η ουκρανική κρίση, ένα πρόβλημα γεωπολιτικής σημασίας που επηρεάζει άμεσα τα ελληνικά, οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα. Η ελληνική προεδρία απέφυγε να αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία, ενώ διάχυτη είναι η εντύπωση ότι αγνοήθηκε σε όλες σχεδόν τις επίσημες η παρασκηνιακές ενέργειες προς το Κίεβο και τη Μόσχα. Εξάλλου έχει αποφύγει, μέχρι στιγμής, να λάβει θέση και να υποστηρίξει την ανάθεση διερευνητικής εντολής στον υποψήφιο για πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ της πλειοψηφήσασας Κοινοβουλευτικής Ομάδας των λαϊκών κομμάτων, όπως θεσμικά επιβάλλεται. Είναι οι εκ περιτροπής προεδρίες ξεπερασμένες όταν μάλιστα έχει εισαχθεί ο θεσμός μονίμου προεδρεύοντος του Συμβουλίου και Γραμματείας που επιλαμβάνεται της προετοιμασίας των εργασιών και συναφή; Ευτυχώς, όχι εντελώς ακόμα. Μια εθνική προεδρία, έστω και αν την ασκεί μια μικρή χώρα, εκφράζει την ισότητα μεταξύ των χωρών-μελών. Είναι επίσης χρήσιμος θεσμός επειδή μπορεί να προέλθουν προτάσεις που μία απόλυτα γραφειοκρατική μόνιμη προεδρία να μην τα συλλαμβάνει ή και να τα αγνοεί.