Η τέχνη είναι το φάρμακο
Μια σκηνή που γυρίστηκε πάνω από δεκαπέντε φορές μπροστά στα μάτια μας από τον σκηνοθέτη Αλέξανδρο Πανταζούδη. Ένας καλόγερος προτρέπει μια κοπέλα να φύγει για να σωθεί από τους διώκτες της. Τρόμος. Το «ΠΑΡΟΝ» είναι εκεί. Στην «Εκδρομή». Στη δημοσιογραφική αποστολή του ΑΝΤ1.
Το πρώτο θρίλερ που γυρίζεται για την ελληνική τηλεόραση -θα το δούμε από τον Οκτώβριο- έχει τόσο σασπένς, που θυμίζει επιτυχημένες σκανδιναβικές ταινίες μυστηρίου, όπως «Το Κορίτσι με το Τατουάζ». Η σεναριογράφος Στέλλα Βασιλαντωνάκη έχει βάλει τα δυνατά της.
Ο πρωταγωνιστής Όθωνας Μεταξάς μιλάει στο «ΠΑΡΟΝ», και όχι μόνο για τον ρόλο του. Αυτό είναι η αφορμή. Η ουσία της συνομιλίας μας είναι η θηλιά που έχει βάλει η κυβέρνηση στον πολίτη, οι αδαείς ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής, το στενό κοστούμι που θέλει να μας φορέσει το σύστημα, κάνοντάς μας άτομα των 300 ευρώ, χωρίς όνειρα και παραμύθι.
// Μετά την επιτυχία των σειρών «Κάτω Παρτάλι», «Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα», «Κλεμμένα Όνειρα», «Μπρούσκο», τα κανάλια άρχισαν να επενδύουν ξανά στην ελληνική μυθοπλασία. Πόσο σημαντικό είναι αυτό για τον κλάδο σας;
Δεν είναι απλώς σημαντικό, είναι θέμα επιβίωσης, άσκησης του επαγγέλματός μας, αφομοίωσης στον εργασιακό μας χώρο. Η δουλειά σε κάνει να νιώθεις αξιοπρεπής. Όταν μάλιστα παίρνεις μέρος σε σειρές όπως η «Εκδρομή», που θα τη δείτε από την επόμενη σεζόν στον ΑΝΤ1, νιώθεις δημιουργικός. Είναι τιμή για εμένα που το κανάλι και ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Πανταζούδης μού έδωσαν έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στην πρώτη σειρά μυστηρίου που γυρίζεται στην ελληνική τηλεόραση. Για τη σειρά αυτή είμαστε από τον Φλεβάρη και θα μείνουμε μέχρι το τέλος Ιουλίου σε 1.300 μέτρα υψόμετρο, στο όρος Βέρμιο στη Νάουσα. Δουλεύουμε σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, γιατί κυνηγάμε την ομίχλη, τη βροχή, το χιόνι, το χαλάζι. Αυτή είναι η ατμόσφαιρα. Το κρύο και η υγρασία του δάσους σε τρυπάνε στο κόκαλο, αλλά η φύση, με τα ποτάμια, τα ζώα, τα δέντρα, σε αποζημιώνει. Το συνεργείο κι εμείς κατεβαίνουμε σε χαράδρες, γκρεμούς, ξαπλώνουμε στο χιόνι, γλιστράμε πάνω στα σκόρδα που βγαίνουν χιλιάδες στο βουνό και μυρίζουμε απαίσια (γέλια), αλλά μάς αρέσει. Είναι μια εξαιρετική σειρά, που θα ολοκληρωθεί σε 16 επεισόδια, και έχει δώσει την ευκαιρία σε 15 νέους ηθοποιούς.
// Στην τηλεόραση κάτι κινείται. Φήμες, όμως, θέλουν τους ηθοποιούς να πληρώνονται στο θέατρο με έξι ευρώ την ώρα. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Ξέρω ότι στις κρατικές σκηνές ισχύει ακόμη ο βασικός μισθός. Πληρώνουν ακόμη και τις πρόβες που κάνει ο ηθοποιός. Στις ελεύθερες σκηνές υπάρχουν πλέον τα ποσοστά. Τόσα έβγαλε το ταμείο σήμερα, τόσα μοιραζόμαστε. Το θέατρο για τους ηθοποιούς είναι καταφύγιο τις μέρες της κρίσης. Πλέον συγκεντρώνονται διάφορες ομάδες και θέτουν σε λειτουργία κάποιο θεατράκι, βγάζοντας ένα μεροκάματο. Στην τηλεόραση ξέρουμε όλοι πλέον ότι δεν υπάρχουν υψηλές αμοιβές. Εδώ, να μου πείτε, δεν υπήρχαν σίριαλ. Ένα διάστημα η ελληνική τηλεόραση έφτασε στο σημείο να έχει μόνο μία ελληνική παραγωγή: τα «Κλεμμένα Όνειρα».
// Το «Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα», όμως, απέδειξε ότι με έξι καλούς ηθοποιούς και ένα στούντιο με τρία διαφορετικά σκηνικά κάνεις 40% τηλεθέαση…
Για μένα το πιο σημαντικό είναι το καλό σενάριο. Αυτό είναι το άλφα και το ωμέγα. Όλα τα άλλα έπονται. Το σενάριο είναι καταλυτικής σημασίας. Πάνω σ’ αυτό πατάει ο ηθοποιός. Η τηλεόραση έχει μεγάλη δυναμική στην ψυχαγωγία. Όταν ο τηλεθεατής παρακολουθεί καθημερινά ένα σίριαλ, από ένα σημείο και μετά δεν ενδιαφέρεται για τον πρωταγωνιστή αλλά για την εξέλιξη της σειράς. Παύει να βλέπει τον Όθωνα Μεταξά, μπαίνει κι αυτός στην ιστορία. Γι’ αυτό πιστεύω ότι σε μια σειρά το σενάριο είναι πάνω απ’ όλα. Το σενάριο είναι η σύλληψη, η κεντρική ιδέα.
// Πόσο μπορεί να βοηθήσει η τέχνη στην κρίση;
Η τέχνη είναι φάρμακο. Αλλά μου κάνει τρομερή εντύπωση το ότι σ’ αυτήν τη χώρα την τέχνη την αντιμετωπίζουμε με τεράστια απαξίωση. Οι καλλιτέχνες στη χώρα μας δεν χαίρουν της εκτίμησης που θα έπρεπε. Οι ηθοποιοί, οι εικαστικοί καλλιτέχνες, οι χορευτές δεν είναι κάποιοι γραφικοί τύποι, ιδιότροποι. Οι καλλιτέχνες δίνουν την ψυχή τους και παρασύρουν τους θεατές στο όραμα, στην ελπίδα, στο όνειρο. Και για να βγάλεις τη ζωή εις πέρας χρειάζεσαι παραμύθι. Με την τέχνη μπορείς να αντιμετωπίσεις την καθημερινότητα, που είναι σκληρή από τη φύση της. Τώρα που τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, η τέχνη είναι εκτόνωση, φυγή από τη ζοφερή πραγματικότητα. Η τέχνη σού θυμίζει τι είναι η ζωή.
Καλλιεργεί τη φαντασία, δίνει ερεθίσματα.
// Η ζοφερή πραγματικότητα αποτυπώθηκε και στο εκλογικό αποτέλεσμα…
Το αποτέλεσμα το θεωρώ σοφό. Ο λαός έδωσε ένα μήνυμα στους κυβερνώντες, ότι πρέπει να πάνε προς μια άλλη κατεύθυνση. Ο λαός θέλει να πάρει ανάσα. Του έχουν βάλει τη θηλιά στον λαιμό. Για να πάρει οξυγόνο ο κόσμος, πρέπει να ξεσφίξει αυτή η θηλιά. Αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ έδωσε μήνυμα ο λαός. Ότι ναι μεν σου εκτίναξα το ποσοστό, αλλά για να γίνεις κόμμα εξουσίας θέλω σταθερότητα, όχι αναταραχές, ανατροπές. Θέλουμε να μεταβούμε σε μια άλλη κατάσταση με άλλον τρόπο.
// Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μάς θέλει εκτός Ευρώπης;
Εκτός ευρώ;
Ποτέ δεν είπε ο ΣΥΡΙΖΑ ότι θέλει την Ελλάδα εκτός Ευρώπης ή ευρώ. Και κανένας σώφρων άνθρωπος δεν θα έλεγε κάτι τέτοιο. Αυτό που λέει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η Ελλάδα δεν αντέχει άλλα σκληρά μέτρα. Για μένα το πιο ανησυχητικό είναι οι ψήφοι της Χρυσής Αυγής. Το να είναι τρίτο κόμμα η Χρυσή Αυγή το αποδίδω στη γενικότερη έλλειψη παιδείας. Απαίδευτοι και αδαείς αποτελούν τον πυρήνα της Χρυσής Αυγής. Και, όπως φαίνεται, υπάρχουν και αμόρφωτοι ψηφοφόροι, που αγνοούν ακόμη και την πρόσφατη Ιστορία, που δεν γνωρίζουν τι έγινε στα Καλάβρυτα. Δεν ξέρω αν η ψήφος στη Χρυσή Αυγή ήταν διαμαρτυρίας και τιμωρίας ή βλακώδης και επιπόλαιη. Για μένα είναι επικίνδυνη ψήφος. Σε μια κοινωνία που λείπει η παιδεία, όμως, είναι πολύ εύκολο να γεννηθεί μια καταστροφική και μηδενιστική οπτική. Είναι πιο εύκολο να καταστρέφεις από το να δημιουργείς.
// Η Ευρώπη είναι ενωμένη σήμερα;
Δεν νομίζω ότι λειτουργεί η σύλληψη της Ενωμένης Ευρώπης. Το οικοδόμημα χωλαίνει. Ο Νότος της Ευρώπης δεν έχει καμία σχέση με τον Βορρά. Μια πολιτισμένη Ευρώπη δεν θα δεχόταν να φτάσει ο μισθός του νέου στην Ελλάδα στα 400 ευρώ, γιατί αυτός ο νέος δεν θα μπορέσει να κάνει κανένα όνειρο. Υπάρχει πολιτισμός χωρίς όνειρα;
// Και γιατί αυτοί οι νέοι των 400 ευρώ δεν βγαίνουν στους δρόμους;
Και τι έβγαλαν με τις οδομαχίες και το Σύνταγμα; Έφαγαν τόνους χημικά. Προτιμώ να πάω στην κάλπη και να δώσω το μήνυμα. Η καλύτερη επανάσταση είναι η μαζική και καθολική ψήφος. Η επανάσταση δεν είναι η αποχή ούτε η βία στους δρόμους. Προσωπικά πιστεύω στους στωικούς φιλοσόφους, στη συμμετοχή μέσω της ψήφου. Σήμερα το θέμα δεν είναι ποιο κόμμα κυβερνά, αλλά το σύστημα. Πίσω από κάθε εξουσία υπάρχει το κεφάλαιο. Όταν, λοιπόν, ψηφίζουμε, τι λέμε στο σύστημα; Ότι θέλεις να μου φορέσεις ένα κοστούμι πολλά μεγέθη μικρότερο. Να προσαρμοστώ σε ένα μέγεθος μικρότερο, αλλά όχι έξι νούμερα κάτω. Το στενό κοστούμι θα το σκίσω αν δεν το αντέξω.
// Το στενό κοστούμι είναι ο ακραίος καπιταλισμός;
Είναι καταστροφικό, να εξαλειφθεί η μεσαία τάξη στην Ελλάδα. Να γίνουμε Λατινική Αμερική. Πλούσιοι και φτωχοί. Η κυβέρνηση παίρνει συνεχώς μέτρα. Για να λειτουργήσει όμως η φοροεπιδρομή, πρέπει να υπάρχει και ανάπτυξη. Πώς θα πάρεις νερό από το πηγάδι αν δεν βρέξει; Όλα τα πράγματα στη ζωή συνδέονται αλυσιδωτά. «Κουρεύεις» του παππού τη σύνταξη, μια σύνταξη που βοηθούσε και τα εγγόνια του. Βάζεις «χαράτσια» και η ανεργία καλπάζει. Τα αποτελέσματα της πολιτικής σου θα τα δεις σε τρία χρόνια. Όταν θα έχουν εξαντληθεί οι οικονομίες του κάθε σπιτιού και θα πρέπει να ζήσει ο νέος με 300 ευρώ και η γιαγιά με 500. Ποιος θα πληρώνει φόρους; Ποιος θα μπορεί να ζήσει; Ποιος θα κάνει οικογένεια; Μιλάμε για φτώχεια και εξαθλίωση. Σε πέντε χρόνια θα δούμε τι πραγματικά έχει γίνει στην Ελλάδα. Που θα έχουν τελειώσει και τα πέντε ευρώ που έβαζε η οικογένεια στην τράπεζα για κάποιο ξαφνικό πρόβλημα υγείας.
// Η ζωή με 300 ευρώ είναι ζωή;
Η ζωή είναι η πορεία προς την ανακάλυψη του εαυτού μας. Μέσα από αυτήν την πορεία μαθαίνεις ποιος πραγματικά είσαι, απεγκλωβισμένος από τις επιταγές της κοινωνίας, της οικογένειας. Η ζωή είναι να δώσεις και να πάρεις αγάπη. Η αγάπη σού δίνει μεγάλη ισορροπία. Χρειάζεται μεγάλη καλλιέργεια και προσωπική εμβάθυνση για να δείχνεις την αγάπη σου.
// Για να λειτουργήσει μια κοινωνία, τι χρειάζεται;
Τέσσερα πράγματα. Άψογη υγεία, παιδεία, όχι με την έννοια της πανεπιστημιακής κατάρτισης αλλά της κοινωνικής καλλιέργειας, οικονομία και τέχνη. Στην Ελλάδα έχουμε πολύ καλούς δημιουργούς, οι οποίοι όμως περιορίζονται λόγω γλώσσας. Ωστόσο, η απόφαση του Ομίλου ΑΝΤ1 να δημιουργήσει μια εταιρεία με σκοπό την προώθηση των ελληνικών τηλεοπτικών σειρών στο εξωτερικό είναι ένα θαυμάσιο βήμα και για την οικονομία και για τον τουρισμό της χώρας και για την τέχνη.