Τέλμα και ένταση για μια ακόμη φορά στα Σκόπια

Τα δύο βράδια που κράτησαν οι ταραχές κάηκαν κάδοι απορριμμάτων και καταστράφηκαν αυτοκίνητα και πολλά καταστήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκαν σε Αλβανούς. Τα κόμματα της ΠΓΔΜ έμειναν σιωπηλά, με την εξαίρεση του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του σλαβικού SDSM, που συνέστησε προσοχή και ψυχραιμία. Αλβανόφωνοι πολιτικοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ζήτησαν να παραπεμφθεί ο δράστης στη Δικαιοσύνη αλλά, ταυτόχρονα, κάλεσαν την Αστυνομία να συλλάβει και τους υπεύθυνους για την καταστροφή περιουσιών που ανήκουν σε μέλη της αλβανικής μειονότητας. Να σημειωθεί ότι παρόμοιες ταραχές είχαν σημειωθεί και το 2012 και το 2013, όπως και ότι στην ΠΓΔΜ υπήρξε εμφύλια σύρραξη το 2001 που έληξε με τη συμφωνία της Αχρίδας.

Αδιέξοδο μετά τις εκλογές

Η γειτονική χώρα βρίσκεται σε τέλμα μετά τις διπλές εκλογές της 27ης Απριλίου που ανέδειξαν κυρίαρχο τον πρωθυπουργό και ηγέτη του VMRO-DPMNE Νίκολα Γκρούεφσκι και ανανέωσαν την προεδρική θητεία τού, προερχόμενου από το ίδιο κόμμα, Γκιόργκι Ιβάνοφ. Το SDSM αρνείται να αναγνωρίσει τα αποτελέσματα της διπλής εκλογικής αναμέτρησης και οι βουλευτές του δεν συμμετέχουν στις συνεδριάσεις του Κοινοβουλίου. Την ίδια στιγμή, το μεγαλύτερο από τα δύο κόμματα της αλβανικής μειονότητας, το DUI του Άλι Αχμέτι, μποϊκοτάρισε τις προεδρικές εκλογές και δεν αποδέχεται τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της χώρας. Να θυμίσουμε ότι ο Αχμέτι είχε ζητήσει από τον πρωθυπουργό Γκρούεφσκι να κατεβάσουν κοινό προεδρικό υποψήφιο, που να χαίρει της αποδοχής και των δύο εθνικών κοινοτήτων της χώρας, αίτημα που το VMRO απέρριψε. Παρʼ όλα αυτά, Αχμέτι και Γκρούεφσκι βρίσκονται σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για να σχηματίσουν ξανά κυβέρνηση συνεργασίας, οι οποίες, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα ευοδωθούν.

Παρότι στην αναφορά του ο ΟΑΣΕ σημειώνει ότι οι εκλογές κύλησαν χωρίς βία, τονίζει ότι το κυβερνών κόμμα και ο προεδρικός υποψήφιος έλαβαν τεράστια στήριξη από τους κρατικούς μηχανισμούς, παραβιάζοντας τον διαχωρισμό που θα έπρεπε να υπάρχει ανάμεσα στο κόμμα και το κράτος, ενώ γνωστός είναι ο ασφυκτικός έλεγχος που ασκεί ο Γκρούεφσκι στα ΜΜΕ της χώρας. Ανεξάρτητοι παρατηρητές επισήμαναν το κλίμα τρομοκρατίας και εκφοβισμού στο οποίο έλαβαν χώρα οι εκλογές και σημαντικές στρεβλώσεις στους εκλογικούς καταλόγους (όπου το 90% του πληθυσμού είναι καταγεγραμμένο ως ψηφοφόροι, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό για να είναι αληθινό), με νεκρούς εγγεγραμμένους και περιπτώσεις όπου 70 ή και ακόμη παραπάνω άτομα δηλώνουν την ίδια διεύθυνση. Επιπλέον, καθώς το υπουργείο Εσωτερικών και η Αστυνομία ελέγχουν αποκλειστικά τη διαδικασία έκδοσης ταυτοτήτων χωρίς την επιτήρηση κανενός άλλου θεσμικού οργάνου, υπήρξαν περιπτώσεις ατόμων που κρατούσαν στα χέρια τους πολλαπλές ταυτότητες, και ψήφισαν πολύ περισσότερες από μία φορές.

Σηκώνει τα χέρια ψηλά η ΕΕ

Παρότι συνήθως όταν τα πράγματα έφταναν σε αδιέξοδο στην πολιτική ζωή της ΠΓΔΜ εμφανιζόταν, ως από μηχανής θεός, ο ευρωπαίος επίτροπος για τη διεύρυνση (και λάβρος υποστηρικτής της ένταξης της ΠΓΔΜ στην ΕΕ) Στέφαν Φούλε και μεσολαβούσε ανάμεσα στις αντιμαχόμενες παρατάξεις, αυτή τη φορά ο αξιωματούχος της ΕΕ επέλεξε, τουλάχιστον εμφανώς, να μην αναμειχθεί. Περιορίστηκε να εκδώσει ανακοίνωση στην οποία σημείωσε τις επισημάνσεις του ΟΑΣΕ για την ελευθερία του Τύπου και την ταύτιση του κράτους με τον κομματικό μηχανισμό του VMRO και τις συσχέτισε με την εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης για την ένταξη στην ΕΕ και να αναβάλει προγραμματισμένη επίσκεψή του στα Σκόπια. Για την ΕΕ αυτή τη στιγμή είναι τόσο σημαντική η διαχείριση της κρίσης στην Ουκρανία που δεν υπάρχει χρόνος να ασχοληθεί η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία με ένα έλασσον, όπως θεωρείται στις Βρυξέλλες, ζήτημα. Και παρότι η ΠΓΔΜ δεν έχει χάσει τους ισχυρούς υποστηρικτές της, τόσο σε επίπεδο αξιωματούχων όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών, είναι τόσο έντονος ο σκεπτικισμός για την περαιτέρω διεύρυνση της Ένωσης στη σημερινή συγκυρία, που κάθε σοβαρή συζήτηση για την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων έχει στην ουσία σταματήσει.

Άνθρωποι που γνωρίζουν όμως την ΠΓΔΜ καλά, τονίζουν ότι όσο ΗΠΑ και ΕΕ δεν πιέζουν πραγματικά τον Γκρούεφσκι να τηρήσει τη δημοκρατική νομιμότητα και να προχωρήσει σε ουσιαστική διαπραγμάτευση για το όνομα τόσο αυτός θα συνεχίζει να χτίζει ανενόχλητος ένα απολυταρχικό κράτος στα βόρεια σύνορά μας, υπό τον απόλυτο έλεγχο του ιδίου και του στενού του κύκλου. Και τόσο το ανθελληνικό κλίμα στα Σκόπια θα εντείνεται, δηλητηριάζοντας τις νεότερες γενιές που ασφυκτιούν στο ανελεύθερο καθεστώς που ζουν και αναζητούν εύκολες διεξόδους. Να σημειωθεί ότι ήταν τέτοια η ένταση των επιθέσεων κατά της Ελλάδας και από τα δύο μεγάλα σλαβικά κόμματα κατά την προεκλογική περίοδο, που υπήρξε παρέμβαση της Αθήνας για να πέσουν οι τόνοι.

Επίσκεψη Ράσμουσεν και ένταξη στο ΝΑΤΟ

Στο πλαίσιο περιοδείας στην περιοχή ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ράσμουσεν βρέθηκε την Πέμπτη στα Σκόπια και είχε συναντήσεις με την ηγεσία της χώρας. Αν και υπάρχει σε πολλούς η εκτίμηση ότι, με την Ουκρανία σε κρίση, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την ένταξη χωρών όπως η Γεωργία, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία και η ΠΓΔΜ γίνεται πλέον πολύ πιο σημαντική και θα υπάρξουν σημαντικές πιέσεις στην ελληνική πλευρά, η Αθήνα διαμηνύει προς όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές ότι η θέση της είναι γνωστή και σταθερή. Προς το παρόν είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι η μελλοντική διεύρυνση του ΝΑΤΟ δεν θα είναι στην ατζέντα της ετήσιας Συνόδου της συμμαχίας που θα γίνει τον Σεπτέμβριο στο Κάρντιφ, η οποία όμως αναμένεται να κλείσει κατά την υπουργική συνάντηση του Ιουνίου. Επιπλέον, κύκλοι που γνωρίζουν, επισημαίνουν την, σε κλειστό κύκλο, θέση της αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών Βικτώριας Νούλαντ ότι καμία από τις υποψήφιες χώρες δεν είναι αυτή τη στιγμή έτοιμη να ενταχθεί. Να σημειωθεί ότι η σταθερή θέση του ΝΑΤΟ από το 2008 στο Βουκουρέστι και μετά είναι ότι η ΠΓΔΜ θα λάβει πρόσκληση για ένταξη αφού πρώτα επιλυθεί το ζήτημα της ονομασίας.

Λύση που μετά τη θριαμβευτική εκλογική νίκη του Γκρούεφσκι γίνεται ακόμη λιγότερο πιθανή, παρότι ο ειδικός απεσταλμένος του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Μάθιου Νίμιτς αναμένεται να επισκεφθεί Αθήνα και Σκόπια στις αρχές Ιουλίου, που όμως, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, η συνάντηση θα γίνει απλώς για να γίνει…