Μια ιστορική απόφαση

Το Δικαστήριο επέβαλε στην Τουρκία την υποχρέωση να καταβάλει αποζημίωση ύψους 90 εκατ. ευρώ για την εισβολή του 1974 στην Κύπρο και την συνεχιζόμενη κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού.

Συγκεκριμένα, η Τουρκία υποχρεούται να καταβάλει 30 εκατ. ευρώ για την ηθική βλάβη που υπέστησαν οι συγγενείς των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας και 60 εκατ. ευρώ που αφορούν την ηθική βλάβη που υπέστησαν οι εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι της Καρπασίας.

Η παραπάνω ιστορική αυτή ετυμηγορία του Δικαστηρίου προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, μεγάλη ικανοποίηση στην Κύπρο.

Ήδη, από το 2001, η Τουρκία είχε καταδικαστεί από το ίδιο Δικαστήριο, όχι μόνο για την εισβολή του 1974 και την συνεχιζόμενη κατοχή, αλλά και για τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το Δικαστήριο όμως είχε αποφασίσει τότε να επιβάλει την ποινή αργότερα, όπερ και έπραξε.

Αξίζει να συγκρατηθεί ότι το ποσό των 90 εκατ. ευρώ που επιδικάστηκε εις βάρος της Τουρκίας αποτελεί τη μεγαλύτερη ποινή που της έχει επιβάλει ποτέ το ΕΔΑΔ.

Γνωρίζοντας βέβαια εκ των προτέρων ότι η απόφαση του Δικαστηρίου θα ήταν ιδιαίτερα θετική για την Κύπρο και αρνητική για τη χώρα του, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών είχε δηλώσει ότι η απόφαση «δεν είναι δεσμευτική και δεν έχει οποιαδήποτε αξία για την Άγκυρα». Δεν παρέλειψε μάλιστα να συνδέσει «αρνητικές επιπτώσεις» που θα έχει η απόφαση στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού.

Ο τόνος και το περιεχόμενο της αντίδρασης δίνει το μέτρο της απογοήτευσης και της δυσαρέσκειας που προκάλεσε στην Άγκυρα η ετυμηγορία του Δικαστηρίου.

Παρά την παραπάνω τοποθέτηση του κ. Νταβούτογλου, υπήρξαν και αντίθετες φωνές εντός της Τουρκίας που αναφέρθηκαν στην υποχρέωση της Άγκυρας να εφαρμόσει και να σεβαστεί την απόφαση του ΕΔΑΔ. Συγκεκριμένα, ο Τούρκος δικηγόρος κ. Εργκίν Τσινμέν εδήλωσε ότι: «Αν η Τουρκία θέλει να συνεχίσει την ενταξιακή της πορεία, πρέπει να εφαρμόσει την απόφαση», προσθέτοντας μάλιστα ότι μέχρι σήμερα η Άγκυρα εφάρμοσε όλες τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Άλλος μάλιστα νομικός, ο καθηγητής κ. Χασάν Κονί εδήλωσε ότι η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει την απόφαση του Δικαστηρίου, αν και αναγνωρίζει ότι η απόφαση θα προκαλέσει νέα περίοδο έντασης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, με κοινή δήλωσή τους, εννέα μέλη του Δικαστηρίου αναφέρουν ότι η απόφαση αυτή του ΕΔΑΔ σηματοδοτεί μια νέα εποχή στον τομέα της επιβολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το Δικαστήριο και συγχρόνως ένα σημαντικό βήμα υπέρ του σεβασμού του νόμου στην Ευρώπη.

Τι σημαίνει όμως η απόφαση αυτή;

Με την ετυμηγορία του Δικαστηρίου, η Τουρκία αναγνωρίζεται ως η μοναδική υπαίτιος της συνεχιζόμενης κατάστασης παραβίασης των αρχών και διατάξεων του διεθνούς δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο, γεγονός που ενέχει τεράστια ηθική σημασία στον δίκαιο αγώνα του κυπριακού λαού.

Η απόφαση αυτή βέβαια είναι προφανές ότι δεν τερματίζει την παράνομη τουρκική κατοχή της Κύπρου. Παρέχει όμως ισχυρά επιχειρήματα και ακαταμάχητα νομικά όπλα στα χέρια των κυπριακών αρχών και του κυπριακού λαού για να συνεχίσουν τον νόμιμο και απόλυτα ηθικό αγώνα τους για την επιβολή μιας δίκαιης λύσης στο Κυπριακό.

Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να επαναλάβουμε τη θέση που η Ελλάδα πρέπει πάντοτε να συνεχίζει να προβάλει σε αναφορά με το Κυπριακό: Εξεύρεση μιας συμφωνημένης και βιώσιμης λύσης με βάση τις σχετικές αποφάσεις των ΗΕ, που θα συνάδει με τις αρχές και αξίες, το θεσμικό και νομικό πλαίσιο και το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έχουμε ήδη αναφερθεί στις δυο σημαντικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, που αναφέρονται στο Κυπριακό και που πρέπει πάντοτε να αποτελούν σταθερά σημεία αναφοράς και υπενθύμισης προς τη διεθνή κοινωνία:

Τις αποφάσεις 541/1983 και 550 /1984 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που καταδίκασαν τη μονομερή ανακήρυξη από την τουρκική πλευρά τον Νοέμβριο 1983 των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου ως «ανεξάρτητου κράτους» -το οποίο μέχρι σήμερα αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία- καθώς και όλες τις αποσχιστικές ενέργειες τις οποίες χαρακτήρισαν παράνομες και άκυρες. Όλα τα κράτη εκλήθησαν να μην αναγνωρίσουν το αποσχιστικό απολίθωμα, ενώ παράλληλα εζητείτο η άμεση απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων.

Το Κυπριακό θα επανέρχεται συνεχώς, ενόσω διαρκεί η τουρκική αδιαλλαξία. Θα εξακολουθήσει να αποτελεί κλασσική περίπτωση προβλήματος εισβολής και κατοχής από ξένες δυνάμεις, εδάφους κράτους-μέλους των ΗΕ και της ΕΕ. Και τούτο σε ωμή παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών αλλά και πληθώρας αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών.

Είναι σαφές ότι οι κυοφορούμενες αλλαγές στον ευρύτερο περίγυρό μας θα επιφέρουν ανατρεπτικές συνέπειες και μαζί γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Σε αυτό το συμπέρασμα τουλάχιστον οδηγούν οι υπάρχουσες ενδείξεις.

Στις αναμενόμενες δε ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατ. Μεσόγειο, η χώρα μας, για ευνόητους λόγους, πρέπει να αναλάβει πρωτεύοντα ρόλο. Μαζί όμως και η Κύπρος.

Για τον λόγο αυτό, όλες οι αρχές που διέπουν την επίλυση του Κυπριακού πρέπει να παραμένουν αναλλοίωτες. Όλος ο απανταχού Ελληνισμός τις προσυπογράφει. Και με κάθε θυσία θα υποστηρίζει.

Γιατί μόνον έτσι η Κύπρος μπορεί να παίξει τον ρόλο που της αναλογεί.