Μεγαλώνει η κρίση στην Ουκρανία
Η απόσπαση της Ουκρανίας από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και η μετατροπή της σε μια άλλη αντι-Ρωσική Πολωνία, θα ήταν από την άποψη αυτή ένα πολύ μεγάλο βήμα. Ένα άλλο μεγάλο βήμα θα ήταν επίσης η σταδιακή αποκοπή των ενεργειακών αλλά γενικότερα και των στρατηγικών οικονομικών σχέσεων μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας. Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι ο περιορισμός των σχέσεων αυτών θα αποδυναμώσει και θα υπονομεύσει στη συνέχεια την ισχύ των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Δεν χρειάζεται να μακρηγορήσει κανείς για να δείξει πόσο επικίνδυνοι είναι οι υπολογισμοί αυτοί και πού μπορούν να οδηγήσουν όχι μόνο την Ευρώπη, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Ήδη, αντιδρώντας, ο Ρώσος ηγέτης υπέγραψε με την Κίνα μια μεγάλη συμφωνία πωλήσεως φυσικού αερίου ύψους 37 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 1/3 της παροχής Ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Επιπλέον, όμως, η προκαταρκτική αυτή συμφωνία, που θα επικυρωθεί κατά την προσεχή επίσκεψη του Ρώσου ηγέτη στη Σαγκάη, συνδέεται από ένα νέο άλμα στην αμυντική συνεργασία και από ολόπλευρη υποστήριξη της Κίνας από τη Ρωσία στη διαμάχη της με την Ιαπωνία για τα νησιά Σενγκάκου. Στο πνεύμα αυτό, η Ρωσία συζητά να πωλήσει στην Κίνα το νέο υπερσύγχρονο μαχητικό της SU-35. Μονάδες επίσης του Ρωσικού στόλου του Ειρηνικού θα συμμετάσχουν, μαζί με σκάφη του κινεζικού στόλου, σε κοινά γυμνάσια γύρω από τα νησιά Σενγκάκου, σε μια επίδειξη κοινής θέσεως και αλληλεγγύης έναντι των Ιαπωνικών αξιώσεων. Οι τελευταίες υποστηρίζονται πλήρως από τις ΗΠΑ. Τα Ρωσικά και τα Κινεζικά πολεμικά σκάφη, που θα συμμετάσχουν στις ασκήσεις, θα πλεύσουν μαζί συμβολικά στη Σαγκάη για να υποδεχθούν τον Ρώσο ηγέτη που θα φτάσει εκεί για επίσκεψη.
Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη από μια παλινδρόμηση σ’ έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, είναι προφανείς όχι μόνο για κάθε χώρα ξεχωριστά, αλλά και συλλογικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τελευταία ναρκισσευόταν να παρουσιάζεται ως εγγύηση ειρήνης και ευημερίας στην Ευρώπη. Η ευημερία έγινε ήδη παρελθόν για τη Νότια Ευρώπη. Η κρίση σήμερα στην Ουκρανία θέτει υπό σκληρή δοκιμασία και την ειρήνη και τη συνεργασία.
Η κατάληξη αυτή δεν ήρθε τυχαία. Προηγήθηκε ο αποπροσανατολισμός της Ευρώπης από τις βασικές ιδέες και αρχές που διεκήρυξαν για την Ευρωπαϊκή ενοποίηση και η ταύτισή της με την παγκοσμιοποίηση και έναν ακραίο νεοφιλελευθερισμό, εκπορευόμενο κυρίως από τις ΗΠΑ. Οι ιδέες που άλλοτε διεκήρυξε και προέβαλε ο στρατηγός Ντε Γκωλ για μια ανεξάρτητη Ευρωπαϊκή προοπτική εγκατελείφθησαν ακόμη και στην ίδια του τη χώρα. Η εσπευσμένη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, η διατήρηση του ΝΑΤΟ και η προέλασή του προς ανατολάς, κοντά στα σύνορα της Ρωσίας, δημιούργησαν μια νέα κατάσταση. Ενέπνευσαν επίσης μια νέα υπεροψία έναντι της Ρωσίας, που βγήκε πλήρως αποδυναμωμένη από τα συντρίμμια της Σοβιετικής Ενώσεως, με θλιβερό σύμβολο τον Πρόεδρο Γιέλτσιν.
Η σημερινή όμως Ρωσία δεν είναι η Ρωσία του Γιέλτσιν. Διαπράττουν μεγάλο σφάλμα όσοι νομίζουν ότι ο σημερινός Ρώσος ηγέτης θα ανεχθεί παθητικά περαιτέρω γεωπολιτική απομείωση της Ρωσίας, με απόσπαση της Ουκρανίας από τη Ρωσική σφαίρα επιρροής.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διέπραξαν ήδη ένα πρώτο μεγάλο σφάλμα, σπεύδοντας ν’ αναμιχθούν ενεργά στην κρίση στο Κίεβο. Τι γύρευε εκεί η καγκελάριος Μέρκελ; Τι γύρευαν οι υπουργοί Εξωτερικών και άλλοι ηγέτες άλλων Ευρωπαϊκών χωρών; Η κρίση στο Κίεβο έπρεπε να αντιμετωπισθεί ως μια εσωτερική πολιτική κρίση και όχι να διεθνοποιηθεί. Προφανώς, τη διεθνοποίησή της την ήθελαν οι ΗΠΑ γιατί επιδίωκαν μεγάλη γεωπολιτική αλλαγή και δημιουργία ενός άλλου κλίματος στην Ευρώπη.
Η κατάσταση σήμερα στην Ουκρανία επιδεινώνεται με ραγδαίο τρόπο. Ο ξεσηκωμός των Ρωσοφώνων και Ρωσοφίλων στη Νότια και Ανατολική Ουκρανία ήταν αναμενόμενος. Η Ρωσία έχει προτείνει, ως έναν τρόπο για τη διατήρηση της ενότητας της χώρας και τη γεφύρωση των αντιθέσεων και των αντιφάσεων που τη διαπερνούν, την ομοσπονδοποίηση, με 5 ή 6 περιοχές. Μια τέτοια λύση θα μπορούσε να κατοχυρώσει και τα Ρωσικά στρατηγικά συμφέροντα στο πλαίσιο μιας ενωμένης Ουκρανίας. Σε διαφορετική όμως περίπτωση, οι Ρωσόφωνες και Ρωσόφιλες περιοχές θα αυτονομηθούν και θα παραμείνουν στην τροχιά της Ρωσικής επιρροής είτε ως αυτόνομες περιοχές είτε προσχωρώντας στη Ρωσική ομοσπονδία.
Η Ρωσική πολιτική επιδιώκει να αποφύγει την άμεση στρατιωτική επέμβαση: Προειδοποιεί όμως ταυτόχρονα το Κίεβο εναντίον κάθε στρατιωτικής επεμβάσεως κατά των εξεγερμένων. Οι ακραίοι όμως του Κιέβου επενδύουν στην πόλωση. Πιστεύουν ότι μόνο μέσα από την ακραία διεθνοποίηση της διαμάχης έχουν ελπίδες να βρουν έρεισμα στον διεθνή παράγοντα, που τους ενθαρρύνει.
Η απόφαση για στρατιωτική ανακατάληψη του Σλαβιάνσκ και για γενική επιστράτευση εκφράζουν και επιτείνουν την πολιτική αυτή. Η πολιτική όμως αυτή είναι ατελέσφορη σε σχέση με τους προβαλλόμενους στόχους. Θεωρείται όμως κατάλληλο για να διαφυλαχθεί το «γόητρο» του καθεστώτος του Κιέβου και για να εκβιασθεί μια μεγαλύτερη διεθνής παρέμβαση.
Η επίσκεψη της καγκελαρίου Μέρκελ στην Ουάσινγκτον είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στη συγκυρία αυτή. Η Γερμανία είναι ο κυριότερος οικονομικός εταίρος της Ρωσίας και διαδραματίζει ηγεμονικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχει εκ των πραγμάτων κύριο ρόλο στην πολιτική των οικονομικών κυρώσεων, που προκρίνεται ως Δυτική αντίδραση, αποκλειόμενων θεωρητικά των στρατιωτικών μέτρων. Η επιδείνωση της κρίσεως στην Ουκρανία είναι πολύ αρνητική εξέλιξη για την Ευρώπη. Είναι επίσης αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι δεν περιέχει σε δεύτερο στάδιο και τη στρατιωτική αντιπαράθεση.