Αναμετρώνται η δύναμη των όπλων με τον οικονομικό πόλεμο

Οι επικεφαλής τους και το Κρεμλίνο απαντούν ότι δεν εκκενώθηκε η πλατεία Ανεξαρτησίας στο Κίεβο (Μεϊντάν – το κέντρο της εξέγερσης κατά του απελθόντα Προέδρου Γιαννουκόβιτς) από τους ουκρανούς εθνικιστές. Παρόλα αυτά, έγκυροι αναλυτές τονίζουν ότι, αν και δεν προβλεπόταν στη συμφωνία, το Κίεβο θα μπορούσε να είχε δείξει βήματα προόδου στην επεξεργασία αλλαγών στο ουκρανικό σύνταγμα που θα καθησύχαζαν τους κατοίκους των ανατολικών περιοχών. Την Τετάρτη, μετά την απαγωγή και τον θάνατο φιλοουκρανού πολιτικού στο Σλαβιάνσκ, το Κίεβο έβαλε τέλος στην εκεχειρία επανεκκινώντας την επιχείρηση για την επιβολή της τάξης στις ανατολικές περιοχές, προχωρώντας για πρώτη φορά σε ένοπλες συρράξεις με αποτέλεσμα να υπάρξουν νεκροί (ένας λένε οι φιλορώσοι, πέντε η ουκρανική κυβέρνηση). Οι δυνάμεις της ουκρανικής κυβέρνησης απεχώρησαν προσωρινά όταν το Κρεμλίνο απείλησε ότι αν συνεχίσουν θα υπάρξουν επιπτώσεις και τα ρωσικά στρατεύματα (περίπου 40.000 άντρες) στα ρωσοουκρανικά σύνορα ξεκίνησαν στρατιωτικές ασκήσεις. Επιπλέον, την Παρασκευή χτυπήθηκε από ρουκέτα και εξερράγη ουκρανικό στρατιωτικό ελικόπτερο και ένοπλοι φιλορώσοι αυτονομιστές κατέλαβαν λεωφορείο που μετέφερε γερμανούς, τσέχους και σουηδούς παρατηρητές του ΟΑΣΕ και τους πήραν αιχμάλωτους. ΗΠΑ και ΕΕ κατηγορούν το Κρεμλίνο με ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα ότι δεν έκανε την παραμικρή κίνηση να στηρίξει τα όσα συμφωνήθηκαν στη Γενεύη και απειλούν με νέες, ευρύτερες οικονομικές κυρώσεις την ώρα που η ρώσικη οικονομία φαίνεται να δέχεται τα πρώτα σοβαρά πλήγματα από τα δυτικά οικονομικά αντίμετρα. Αν δεν εξομαλυνθεί η κατάσταση στη θερμή ζώνη αμφίβολο είναι το πώς θα διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 25 Μαΐου, οι οποίες προσδοκούσαν οι δυτικοί ότι θα έδιναν διέξοδο στην ένταση και θα έβαζαν τη χώρα σε πορεία κανονικότητας.

Πόλεμος λέξεων Ουάσινγκτον – Κρεμλίνου
Σε ασυνήθιστα ανεβασμένους τόνους την Παρασκεύη ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Κέρι κατηγόρησε τη Μόσχα ότι δεν στήριξε τη συμφωνία της Γενεύης και στόχος της είναι η εξαπάτηση της διεθνούς κοινότητας και η αποσταθεροποίηση της Ανατολικής Ουκρανίας. Τόνισε ότι οι ένοπλες ομάδες αυτονομιστών οργανώνονται και εξοπλίζονται από τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις με συμμετοχή στελεχών τους που έχουν πολεμήσει στην Τσετσενία και τη Νότια Οσετία. Κατέληξε, ότι αν το Κρεμλίνο συνεχίσει στην ίδια πορεία δεν θα είναι μόνο ένα βαρύ λάθος, αλλά και ένα λάθος που θα του στοιχίσει ακριβά. Στους ίδιους αυστηρούς τόνους απάντησε ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ, τονίζοντας ότι η Δύση θέλει να πάρει υπό τον έλεγχό της την Ουκρανία για να προασπίσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα και όχι για το καλό των ουκρανών πολιτών, κατηγορώντας τις ΗΠΑ για διαστρέβλωση των γεγονότων και εκστρατεία δυσφήμισης κατά της Ρωσίας.

Την ίδια ημέρα ο Πρόεδρος Ομπάμα επικοινώνησε με τη γερμανίδα καγκελάριο, τον γάλλο Πρόεδρο και τον ιταλό πρωθυπουργό και συμφώνησαν ότι η Ρωσία είναι υπεύθυνη για την κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Ουκρανία και ότι, παρότι το Κρεμλίνο μπορεί ακόμη και τώρα να επιλέξει την ειρηνική επίλυση της κρίσης, θα δουλέψουν μαζί και θα προχωρήσουν στα επόμενα βήματα που θα επιβάλλουν κόστη στη Ρωσία. Να σημειωθεί ότι την Παρασκευή ο οίκος Standard and Poorʼs, λόγω της έντασης στην Ουκρανία και της φυγής κεφαλαίων από τη Ρωσία, μείωσε τη βαθμολογία του αξιόχρεου της χώρας σε BBB- (μία μόλις βαθμίδα πάνω από τα «σκουπίδια»), μια απόφαση που θα έχει ως συνέπεια την αύξηση του κόστους δανεισμού, ενώ αναμένεται να ακολουθήσουν και οι Moodyʼs και Fitch. Το πρώτο τρίμηνο του 2014 έχουν αποσυρθεί κεφάλαια 70 δισ. δολαρίων από τη ρωσική οικονομία, ενώ μετά το ξέσπασμα της ουκρανικής κρίσης οι εκτιμήσεις για τον ρυθμό ανάπτυξης έπεσαν κατά τρεις μονάδες και η ρωσική κεντρική τράπεζα έχει αναγκαστεί να ξοδέψει πάνω από 20 δισ. δολάρια για να στηρίξει το ρούβλι. Ένα δεύτερο κύμα κυρώσεων αναμένεται να περιλαμβάνει κυρώσεις εναντίον ολόκληρων τομέων της ρωσικής οικονομίας και πιθανά, τη θέση των ρωσικών τραπεζών εκτός του διεθνούς συστήματος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.

Η Γερμανία μπροστά στις κυρώσεις
Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε την Παρασκευή ο αυστηρός τόνος που υιοθέτησε η καγκελάριος Μέρκελ σε σχετικές δηλώσεις της σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πολωνό πρωθυπουργό, ύστερα από τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Πρόεδρο Πούτιν. Η γερμανίδα ηγέτης ανέφερε ότι ενώ η Ουκρανία έχει προχωρήσει σε βήματα για την υλοποίηση της συμφωνίας της Γενεύης, δεν υπάρχει καμία ρωσική υποστήριξη για τη συμφωνία, ότι η Ρωσία έχει τη δύναμη να οδηγήσει τους αυτονομιστές σε έναν ειρηνικό δρόμο και ότι αφού δεν το κάνει, θα υπάρξει ως απάντηση κοινή ευρωπαϊκή δράση και δράση στο πλαίσιο των G7 με επιβολή νέων κυρώσεων. Μέχρι και αυτή την εβδομάδα η Γερμανία ήταν αυτή που συνιστούσε προσοχή στους χειρισμούς έναντι του Κρεμλίνου, καθώς η οικονομία της βρίσκεται σε σημαντική αλληλεξάρτηση με τη ρωσική και η πλειοψηφία των γερμανικού επιχειρηματικού κόσμου, αλλά και των γερμανών πολιτών, αντιτίθεται στην υιοθέτηση αυστηρότερων κυρώσεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι η πλειοψηφία της γερμανικής κοινής γνώμης θέλουν η χώρα τους να παίξει έναν ουδέτερο ρόλο διαιτητή στη σύγκρουση ΗΠΑ – Ρωσίας και επιθυμούν η Γερμανία να έχει μια ανεξάρτητη από τα συμφέροντα των ΗΠΑ εξωτερική πολιτική. Την ίδια στιγμή τεταμένες είναι οι σχέσεις της καγκελαρίας με κορυφαίους γερμανούς επιχειρηματίες που έχουν επενδύσεις στη Ρωσία, καθώς είναι έντονη η πίεση να κρατούν χαμηλό προφίλ στις επαφές τους με τη ρωσική ηγεσία και να συντάσσονται, δημοσίως, με τη σκληρή γερμανική γραμμή έναντι του Κρεμλίνου.

Πίεση στον Ομπάμα να σκληρύνει τη στάση του
Σημαντικό είναι ότι όσο περνά ο καιρός και η κατάσταση στην Ουκρανία δεν εξομαλύνεται, πληθαίνουν στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού οι φωνές που πιέζουν τον πρόεδρο Ομπάμα να αναλάβει στρατιωτική δράση στη Συρία. Αμερικανοί πολιτικοί και αναλυτές εκτιμούν ότι η αμφιθυμία που έδειξε ο αμερικανός Πρόεδρος για την επέμβαση στη Συρία ήταν που ενθάρρυνε τον Πούτιν να τραβήξει την κατάσταση στα άκρα στην Ουκρανία. Τονίζουν ότι, καθώς ο Άσαντ κερδίζει σημαντικό έδαφος στο πεδίο των μαχών, είναι κρίσιμο για τις εξελίξεις και στη Μέση Ανατολή αλλά και στην ευρύτερη περιφέρεια των πρώην σοβιετικών κρατών να υπάρξει δυτική επέμβαση στη Συρία. Στην ίδια γραμμή σκέψης προστίθεται και η άποψη ότι θα πρέπει οι δυτικοί, πέρα από την μετακίνηση στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού σε Πολωνία, Βαλτικές και Σκανδιναβία, να επέμβουν με «μυστικές» αποστολές ειδικών δυνάμεων στην ανατολική Ουκρανία ακολουθώντας το ρωσικό παράδειγμα.