Μια Φορά Και Έναν Καιρό

Η σύλληψη από τους Άγγλους και η εξορία του εθνάρχου Μακάριου μαζί με μερικούς πρωταγωνιστάς του απελευθερωτικού αγώνος στις… μαγευτικές Σεϋχέλλες συντάραξε το πανελλήνιο. Αντιθέτως, δύσκολα κρυβόταν η κυβερνητική ανακούφιση, που δεν θα μπερδεύονταν πια «τα ράσα του παπά μέσα στα ποδάρια της, με την… παράλογη εμμονή του στην Ένωση».

Μια εμμονή που είχαν αναλάβει «εργολαβικώς» όχι απλώς να… θεραπεύσουν, αλλά και να την ξεριζώσουν για πάντα από τις καρδιές των Κυπρίων. Έτσι, παρά τις κυβερνητικές διαμαρτυρίες για τη σύλληψη του Ιεράρχη, ο πρωθυπουργός μάλλον προσευχόταν «υπέρ μακροημερεύσεως του Μακάριου στις… Σεϋχέλλες. Οι πρώτες υποχωρήσεις, κάπως δυσδιάκριτες στην αρχή, «ψηλαφίστηκαν» όταν, παρά τις αγωνιώδεις εκκλήσεις του Διγενή για όπλα, συνεχώς ελαττώνονταν οι αποστολές οπλισμού και λοιπών απαραίτητων για τη διεξαγωγή του αγώνος. Αντιθέτως, πλούσια ήταν η αποστολή κυβερνητικών συμβουλατόρων, που συνιστούσαν συνδιαλλαγή και υποταγή στον δυνάστη. Η αντιπολίτευση, μαζί με τη μεγαλύτερη μερίδα του ημερήσιου Τύπου, σφυροκοπούσε καθημερινά την κυβέρνηση. Σφυροκοπήματα που αντιπαρέρχονταν με ψεύδη, παραποιώντας τις ενέργειές της. Κατηγορούσε, μάλιστα, όσους εναντιωνόντουσαν στα έργα της ως «κομμουνιστάς», αποσιωπώντας ότι το κομμουνιστικό ΑΚΕΛ ήταν στην Κύπρο εξίσου αντίθετο στην Ένωση και εχθρικό στην ΕΟΚΑ. Πάταγος προκλήθηκε με την αποκάλυψη ενός «μυστικού μνημονίου» που συντάχθηκε λίγο καιρό πριν πεθάνει ο Παπάγος από τον τότε υπουργό Δημοσίων Έργων Κ. Καραμανλή, που μετέφρασε στα αγγλικά ο τότε πρέσβης Παν. Πιπινέλης και το οποίον, αφού δακτυλογραφήθηκε «κεκλεισμένων των θυρών» με απόλυτη μυστικότητα, απεστάλη σε «αγγλόφωνο άγνωστο παραλήπτη». Σύμφωνα με την αποκάλυψη, ο συντάκτης εξέθετε την άποψη ότι «έπρεπε να κλείσει το Κυπριακό» που δηλητηρίαζε τις σχέσεις φίλων λαών…», αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο «συντάξας» ήταν ικανός και αποφασισμένος να το… θάψει. Το αποκαλυφθέν «μνημόνιο» ήταν οι σύγχρονοι «Γερανοί του Ιβύκου», που μαρτυρούσαν τα περί πρωθυπουργοποιήσεως Καραμανλή. Δικαιολογούμενος, ή μάλλον απολογούμενος, κατά τη σχετική συζήτηση στη Βουλή, δήλωσε πως δεν θυμόταν το περιστατικό και άρχισε να παραθέτει επιχειρήματα αντίστοιχα με τα διάφορα «παραμύθια» που «ξεφούρνιζε» ο Ευάγγελος Αβέρωφ, υπουργός Εξωτερικών τότε, σχετικά με την προώθηση του εθνικού μας θέματος. Άπειρες επισημάνσεις υπήρχαν καθημερινά στον Τύπο για τις ατέλειωτες διπλωματικές γκάφες, ηθελημένες ή μη, μαζί με ένα συνωμοτικό παρασκήνιο που αποδυνάμωναν τον αγώνα και τις θυσίες των νεαρών Κυπρίων που αντιμετώπιζαν την αγχόνη. Οι Κύπριοι, όμως, που αποδεικνύονταν «αγύριστα κεφάλια», πιο αγύριστα και από τους Μυτιληνιούς (μηδέ των εκ Μυθήμνης αισιόδοξων εξαιρουμένων), συνέχιζαν απτόητοι τον αγώνα, γράφοντας με το αίμα τους καινούργιες σελίδες δόξας στην ελληνική ιστορία. Δυστυχώς, τα πάντα σύντομα ανετράπησαν και η πορεία προς την καταστροφή έπαιρνε τη μορφή αγώνα ταχύτητος.

Όπως αποδείχθηκε, οι Σεϋχέλλες ήσαν νησιά «Λωτοφάγων», όπου λησμονιόταν η λέξη «Ένωσις» και οι ενώπιον Θεού και ανθρώπων όρκοι. Επιπλέον, εκεί, τα πανούργα μυαλά του «Foreign Office» μεταφέρανε και την «Κολυμβήθρα του Σιλωάμ», τεχνολογικά βελτιωμένη, όπου ο εμβαπτιζόμενος θεραπευόταν μια και καλή από την ανίατη ασθένεια που αποκαλείται «αυτοδιάθεσις».

Μόλις τάισαν μερικούς λωτούς τον Μακάριο και τον βούτηξαν στην κολυμπήθρα ένιωσε τέτοια ευεξία που δεν χρειαζόταν να τον κρατούνε εξόριστο. Τον απελευθέρωσαν επιτρέποντάς του να πάει όπου θέλει, πλην της Κύπρου, διότι καθώς λέει κι ο λαός: «Όποιος φυλάει τα ρούχα του…».

Σύγκρυο κατέλαβε την κυβέρνηση «επί τω θλιβερώ αγγέλματι» απελευθερώσεως του Μακάριου. Πανηγύριζε ο κόσμος, υποδεχόμενος τον εθνάρχη, που επανέκαμπτε στην Αθήνα φρέσκος φρέσκος και δροσερός. Αλλ’ ω του θαύματος! «Οι εξωτικοί λωτοί» που τον μπούκωναν μέχρι σκασμού, η θαυματουργός κολυμπήθρα του Σιλωάμ (της οποίας τα ιαματικά νερά ανατάραζε ειδικός για χάρη του απεσταλμένος από το Μπάκιγχαμ), η μεγάλη γοητεία να μεταμορφώνεσαι ξαφνικά από ένας απλός ρασοφόρος σε κοτζάμ Πρόεδρο- αρχηγό κράτους και να σου στρώνουν «κόκκινο χαλί» για να πατάει το ποδαράκι σου, επέδρασαν καταλυτικά στον «ψυχισμό του» και το θηρίο έγινε αρνάκι. Πρέπει να «τσιμπιόταν» για να δει, μπας κι ονειρεύεται. Διότι άλλο πράμα είναι, ως επικεφαλής της Εκκλησίας της Κύπρου, να έχεις το «προνόμιο» να υπογράφεις με κόκκινο μελάνι και ολωσδιόλου αλλιώτικο να είναι κόκκινο το χαλί που θα πατάς… Ίσως τις νύχτες, εκείνος ο διάολος που οι σχολαστικοί αποκαλούνε «συνείδηση» να του τάραζε τον ύπνο και τότε, μετανοιωμένος, να ετοιμαζόταν να ζωστεί φυσεκλίκια. Άκουσε, όμως, κάποια σειρήνα να του ψιθυρίζει με σερραίικη προφορά το δημώδες άσμα: «Μιχάλη κάτσε φρόνιμα να γίνεις νοικοκύρης…» και -πριν αλέκτωρ φωνήσαι- κάλεσε αγγλίδα δημοσιογράφο, στην οποία δήλωσε ότι τάσσεται υπέρ μιας «Ανεξάρτητης Κύπρου» κι έχετε γεια βρυσούλες.

Δεν πίστευε στα αφτιά του ο Καραμανλής όταν έμαθε τη μεταστροφή του Μακάριου. Πρέπει νοερά να τον φίλησε και στις δύο παρειές, ανακράζοντας περιχαρής μέσα του: «Να μου ζήσεις δικέ μου άνθρωπε» κι ανασκουμπώθηκε με τον Αβέρωφ για τις «λεόντειες», υπέρ των Άγγλων και των Τούρκων, συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης.

Ισότιμος «τσελεμπής» και «κεχαγιάς» ο Τούρκος, με ισόβιο δικαίωμα βέτο στον «θεσμοθετημένο τούρκο αντιπρόεδρο» και, επιπλέον, δικαίωμα μονομερούς στρατιωτικής επεμβάσεως της Τουρκίας όταν και όποτε της «γουστάριζε». Με λίγες λέξεις, αντί ελευθερίας, μια επονείδιστη ελληνική υπογραφή προσέθεσε δίπλα στον Άγγλο έναν ακόμη πιο αιμοσταγή δυνάστη: Τον Τούρκο!

***

Εάν κάποτε στο μέλλον -αν φυσικά δεν έχομε αφελληνιστεί τελείως έως τότε- κάποιος απόγονός μας αναζητήσει αρχεία και μελετήσει έγγραφα, χάριν της Ιστορίας, ιχνηλατώντας υποψίες και φήμες για όσα ανήκουστα συνέβησαν με την Κύπρο, είναι σίγουρο πως ο απόγονος αυτός θα νιώσει μεγάλη ντροπή για τους προγόνους του.

Και, δυστυχώς, οι πρόγονοί του είμαστε εμείς…