Πρέπει να ξεπεράσουμε τον «καημό της Ρωμιοσύνης», αν δεν θέλουμε να εξαφανιστούμε

Ο συγγραφέας συζήτησε για το τελευταίο του βιβλίο με τον πρόεδρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ροδόπης Νίκο Αγγελίδη και τον εκδότη της εφημερίδας «Αντιφωνητής» Κώστα Καραΐσκο.

Αυτή ήταν και η αφορμή να μιλήσουμε με τον συγγραφέα για τα περασμένα, που όμως δείχνουν να είναι τόσο σημερινά…

// Αν επιχειρήσουμε μια αντιπαραβολή του τότε με το σήμερα, θα διαπιστώσουμε ότι δεν έχουμε απομακρυνθεί από τον «ραγιά» του 16ου αιώνα και πιο πίσω. Συνεχίσαμε, όπως… συνηθίσαμε;
Πράγματι, η ημιαποικιακή ενσωμάτωση του ελληνικού κόσμου στη Δύση ολοκληρώθηκε στη διάρκεια μιας μακράς ιστορικής διαδρομής που ξεκινά από τον… 11ο αιώνα, όταν ο βυζαντινός ελληνικός κόσμος άρχισε να υποτάσσεται οικονομικά στη Βενετία και τη Γένοβα, με αποκορύφωμα το 1204.

Σταθμοί σε αυτή την πορεία απώλειας της αυτονομίας μας υπήρξαν εν συνεχεία η Άλωση του 1453 και η ατελής και ανολοκλήρωτη εθνική μας χειραφέτηση.

Έτσι, η ελληνική οικονομία δεν μπόρεσε να μετεξελιχθεί σε έναν αυτόνομο παραγωγικό πόλο και οι άρχουσες τάξεις της προσδέθηκαν παρασιτικά στη Δύση, ως μεταπράτες προϊόντων, ιδεών, προτύπων.

// Έχετε πει ότι η ελληνική πολιτική ελίτ μετέβαλε τη χώρα σε ημιαποικία. Τη μετέβαλε ή απλώς την κράτησε σε αυτό που ήταν πάντα;
Πολλές φορές, για οκτώ ολόκληρους αιώνες, οι Έλληνες είχαν δοκιμάσει να αντιδράσουν. Αλλά σκόνταφταν ή στο τουρκικό ξίφος ή στις δυτικές κανονιοφόρους και τη δυτική βιομηχανία, που υποχρέωναν την ελληνική οικονομία σε παραγωγική συρρίκνωση και τις άρχουσες τάξεις σε μεταπρατική μετάλλαξη. Εξάλλου, η Επανάσταση του ’21 δεν αποτελούσε μόνο ένα αίτημα πολιτικής, θρησκευτικής και πνευματικής απελευθέρωσης αλλά και μια ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός κράτους που θα προσφέρει τις απαραίτητες υποδομές και την προστασία που χρειαζόταν η ανάπτυξη της παραγωγής.

// Ούτε όμως και μετά την Επανάσταση του ’21 μπορέσαμε να έχουμε οικονομική αυτάρκεια.
Ήταν οι συνδυασμένες προσπάθειες Οθωμανών και Δυτικών που οδήγησαν στη δημιουργία ενός κράτους εξαρτημένου, που αποικιοποιήθηκε μέσω των δανείων. Και, δυστυχώς, η Ελλάδα δεν κατόρθωσε ποτέ στη συνέχεια να δημιουργήσει ένα ανεξάρτητο και ισχυρό κράτος, ικανό να προφυλάξει και να ενισχύσει την παραγωγή, με αποτέλεσμα να μεταβληθεί σε παρασιτική απόφυση της Δύσης.

// Ωστόσο, ούτε και η λεγόμενη κραταιά εμπορική μας τάξη κατάφερε να διαδραματίσει έναν αυτόνομο ρόλο.
Η διεθνοποίηση των ελληνικών εμπορικών οίκων, των Βιεννέζων Μοσχοπολιτών, της οικογένειας Σίνα, των κοσμοπολιτών Χίων εμπόρων, χωρίς την ύπαρξη μιας εθνικής οικονομικής βάσης, οδηγούσε αναπόφευκτα στη σταδιακή απομάκρυνση από την ελληνική κοινότητα. Η ναυτιλία υπήρξε η μόνη διεθνής δραστηριότητα που συντηρούσε μία σχέση με τη γενέθλια γη, κυρίως εξαιτίας της επάνδρωσης του ποντοπόρου στόλου με έλληνες ναυτικούς. Σταδιακώς, όμως, αφελληνίστηκαν και τα πληρώματα των πλοίων. Έτσι, αδυνάτισαν ακόμα περισσότερο οι σχέσεις, με μια ναυτική δραστηριότητα που ασκείται σε ένα κυριολεκτικά πλανητικό θέατρο, με την Κίνα και την Κορέα ως ναυπηγικό και μεταφορικό επίκεντρο και το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη ως χρηματιστικό- ασφαλιστικό.

// Τι πιστεύετε ότι θα μπορούσε να γίνει ώστε να είχε αποφευχθεί αυτή η πορεία του νέου Ελληνισμού.
Η εξώθηση της ελληνικής αστικής τάξης προς τις μεταπρατικές δραστηριότητες μπορούσε να θεραπευτεί μόνο εάν ο Ελληνισμός αποκτούσε ένα ισχυρό εθνικό κράτος. Η αποτυχία της συγκρότησης ενός ανεξάρτητου και ισχυρού ελληνικού κράτους, μετά την Επανάσταση του 1821, δεν επέτρεψε την άρση της αντίθεσης, αλλά οδήγησε στη διαιώνισή της.

// Μπορεί, θεωρείτε, αυτή η κατάσταση να αλλάξει;
Διαμορφώθηκε το παράδοξο της ηγεμονίας μιας ελίτ, η οποία αισθάνεται -και εν πολλοίς αποτελεί- μέρος των δυτικών ελίτ, μεταβάλλοντας την ίδια της τη χώρα σε ημιαποικία. Γι’ αυτό και με τέτοια άνεση σήμερα μπορεί να συμπεριφέρεται -όπως συμπεριφέρεται- ο Γιώργος Παπανδρέου ή ο Γιάννης Στουρνάρας. Γιατί είναι ξένοι στον τόπο τους. Σε ξένα σχολειά μαθήτευσαν, σε κολλέγια και γερμανικές σχολές, σε ξένα πανεπιστήμια σπούδασαν -ο ΓΑΠ και ο Σαμαράς ήταν συμφοιτητές στις ΗΠΑ-, σε ξένες χώρες μεταφέρουν τα χρήματά τους, με τα ματογυάλια των Δυτικών αντικρίζουν τον ίδιο τον λαό και τη χώρα τους. Γι’ αυτό, το μόνο που μπορούν να φανταστούν ως κατεύθυνση της ελληνικής οικονομίας είναι ένα τουριστικό μοντέλο που αποτελεί την ολοκλήρωση της παρασιτικής υποστροφής διότι και οι ίδιοι ως Δυτικοί τουρίστες νιώθουν στη χώρα τους!

// Οπότε, τι κάνουμε;
Το νέο ιστορικό διακύβευμα του Ελληνισμού αποτελεί είτε η ολοκλήρωσή του, με μια στροφή προς την Ιστορία του -προς την ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση, ούτως ώστε να ενσωματώσει δημιουργικά μια παράδοση χιλιετιών- είτε η εξαφάνισή του, ως ιδιαίτερου ιστορικού υποκειμένου.

Μέσα από μια τραγική ειρωνεία της Ιστορίας είμαστε υποχρεωμένοι είτε να ολοκληρωθούμε ξεπερνώντας επιτέλους τον «καημό της ρωμιοσύνης» είτε να εξαφανιστούμε από το ιστορικό προσκήνιο. Η μοναδική μας διέξοδος θα ήταν η «στροφή προς τα μέσα» ώστε να βρούμε τη δύναμη να ανασυγκροτήσουμε -από το ιστορικό «DNA» μας- έναν νέο ατόφιο οργανισμό.