Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
«Η ζώνη του ευρώ σήμερα έχει τα χάλια της». Με αυτή την απαξιωτική διαπίστωση καταλήγει ένα αφιέρωμα του ΔΝΤ για το μέλλον της Ευρωζώνης. Η μελέτη αυτή υπογραμμίζει τις παρακάτω διαπιστώσεις, που δεν εγγυώνται τη μακροημέρευσή της: α) Η Ευρωζώνη δεν έχει ακόμη προωθήσει ορισμένα βασικά θέματα για την ομαλή λειτουργία της, όπως π.χ. εργασιακή κινητικότητα εντός των χωρών – μελών, με αποτέλεσμα πολλοί άνεργοι από τις χώρες του ευρωζωνικού Νότου και την Ιρλανδία να καταφεύγουν στην Αυστραλία ή στη Βραζιλία αναζητώντας απασχόληση και όχι σε χώρες – μέλη της Ευρωζώνης. Έτσι, όμως, μειώνεται το εξειδικευμένο και έμπειρο εργατικό δυναμικό των ευρωπαϊκών χωρών που κατακλύζονται από ανειδίκευτους μετανάστες ή λαθρομετανάστες, κυρίως από την Ασία. β) Όλες οι αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων της Ευρωζώνης υλοποιούνται με αδικαιολόγητα αργούς ρυθμούς, τόσο αργούς που δείχνουν ότι δεν έχει γίνει τίποτε, ενώ πολλές φορές οι αποφάσεις υπερφαλαγγίζονται και έπονται των εξελίξεων, αντί να τις προλαμβάνουν. Οπότε και οι σωστές αποφάσεις καταλήγουν να είναι «δώρο άδωρο». Αυτή η αναβλητικότητα δράσης είναι το αποτέλεσμα βαριάς δυσλειτουργίας. γ) Η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση απέδειξε, με τον πιο φανερό τρόπο, ότι η Ευρωζώνη δεν είναι έτοιμη πολιτικά, οικονομικά και νομισματικά για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και ομαδικά τις επιπτώσεις. Τα ισχυρά κράτη κοίταξαν να επωφεληθούν και να κερδίσουν σε βάρος των αδύναμων χωρών. Και οι αδύναμες χώρες, με τη σειρά τους, έριξαν το κόστος της οικονομικής κρίσης στους ώμους των αδύναμων πολιτών τους. Αυτή η κατάσταση ή θα πρέπει να οδηγήσει στη δημιουργία ομοσπονδιακού κράτους ή στη διάλυση της Ευρωζώνης. Το συμπέρασμα του ΔΝΤ.
2
Η Γαλλία και η Ιταλία, δύο μεγάλες χώρες που συμμετέχουν στον πυρήνα της Ευρωζώνης, σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα που προκαλούνται από την υπερχρέωσή τους και την υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας τους. Και πέραν αυτών υπάρχει και το πρόβλημα των υψηλών δημοσίων ελλειμμάτων. Στη Γαλλία το εμπορικό ισοζύγιο έχει επιδεινωθεί λόγω συρρίκνωσης των εξαγωγών. Και η εξυπηρέτηση του υψηλού δημόσιου χρέους προκαλεί προβλήματα στον κρατικό προϋπολογισμό. Η έκθεση της Κομισιόν αναφέρει ότι παρά τα μέτρα που έλαβε η γαλλική κυβέρνηση, το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται ενώ το ίδιο παρατηρείται και στο έλλειμμα. Η ίδια κατάσταση παρατηρείται και στην Ιταλία. Έτσι, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν κ. Όλι Ρεν δήλωσε προ ημερών ότι η Ιταλία πρέπει να αντιμετωπίσει το πολύ υψηλό χρέος της και την ασθενική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, που έχουν προκληθεί και τα δύο από την υποτονική ανάπτυξη και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην πολιτική που πρέπει να εφαρμόσει η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας. Πέρα από αυτές τις σοβαρές αδυναμίες, οι δύο αυτές ισχυρές χώρες αντιμετωπίζουν και σημαντική μείωση της κατανάλωσης που τις οδηγεί σε κατάσταση αποπληθωρισμού, από τον οποίο απειλούνται σχεδόν όλες οι χώρες της Ευρωζώνης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τώρα, η κ. Μέρκελ θα δοκιμάσει τους πολύ πικρούς καρπούς της λιτότητας, στην οποία καταδίκασε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Φυσικά, πλην της Γερμανίας!
3
Η μελέτη του ΔΝΤ, για την οποία μιλήσαμε στην αρχή, αποκαλεί την υψηλή ανεργία της Ευρωζώνης «σκιά» για το μέλλον της και τον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο, καθώς φθείρει το παρόν και απειλεί το μέλλον. Και επισημαίνει ότι στον τομέα αυτόν η Ευρωζώνη τον Δεκέμβριο του 2013 ήταν σε χειρότερη κατάσταση από ότι το 2008. Ενώ οι ΗΠΑ, από όπου ξεκίνησε η τωρινή οικονομική κρίση, ξεπέρασαν τα προβλήματα (και της ανεργίας συμπεριλαμβανομένης), η Ευρωζώνη έμεινε πίσω και δεν κατάφερε ακόμη να ξεφύγει από τις «δαγκάνες» της οικονομικής κρίσης. Και τούτο αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης το 2013 ήταν μικρότερο κατά 3% σε σχέση με αυτό του 2008, ενώ στις ΗΠΑ ήταν κατά 6% υψηλότερο! Η ανεργία σήμερα στην Ευρωζώνη ξεπερνάει το 12%. Και τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στην Ελλάδα (28%), στην Ισπανία (27%), στην Κύπρο (17%) και στην Πορτογαλία (16%). Και αυτό που δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας είναι το γεγονός ότι πάνω από τους μισούς ανέργους είναι νέοι άνθρωποι ηλικίας μέχρι 25 ετών και η πλειονότητα των ανέργων είναι μακροχρόνια άνεργοι. Έτσι, η Ευρωζώνη είναι μια οικονομία που αδυνατεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Και αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται δραστικά μέτρα περιορισμού της ανεργίας, πριν να είναι αργά. Θα δράσει γρήγορα και σωστά ο μηχανισμός των υψηλόβαθμων αξιωματούχων της ΕΕ με τους πομπώδεις τίτλους;