Ταγίπ Ερντογάν ο κλέφτης!
Η πρώτη διαρροή έγινε την Τετάρτη, όταν «ανέβηκε» στο twitter συρραφή πέντε συνομιλιών όπου ο τούρκος πρωθυπουργός έδινε οδηγίες στον γιο του Μπιλάλ προκειμένου να απομακρύνει από τα σπίτια της ευρύτερης οικογένειας χρήματα από μίζες δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Την επόμενη μέρα υπήρξε νέα διαρροή, με τον πρωθυπουργό να παροτρύνει τον γιο του να μην πάρει μίζα από επιχειρηματία που ήταν μικρότερη από αυτή που είχε ζητηθεί, έως ότου «πέσουν στην αγκαλιά μας» φέρνοντας το συμφωνημένο ποσό. Τέλος, την Πέμπτη το απόγευμα, κυκλοφόρησε και νέα συνομιλία ανάμεσα στον γιο, την κόρη και τον γαμπρό του τούρκου πρωθυπουργού που προσπαθούν να κρύψουν χρήματα και να καταστρέψουν ενοχοποιητικά έγγραφα.
Η πρώτη αντίδραση ήταν δήλωση του πρωθυπουργικού γραφείου που χαρακτήριζε ως πλαστή τη μαγνητοφώνηση, ενώ στη συνέχεια, και ενώ εμφανίζονταν και νέες μαγνητοφωνήσεις, τόσο ο ίδιος ο Ερντογάν όσο και στενοί του συνεργάτες ισχυρίστηκαν ότι είναι προϊόν μοντάζ και κατηγόρησαν τον ηγέτη του κινήματος Χιζμέτ, τον Φετουλάχ Γκιουλέν, ως υπεύθυνο. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι οι καταγραφές των συνομιλιών, που «έσπασαν» την κρατική κρυπτογράφηση, καθώς ο Ερντογάν μιλούσε από ασφαλή κυβερνητική γραμμή, έγιναν από προσωπικό του κρατικού Συμβουλίου Επιστημονικής και Τεχνολογικής Έρευνας, με δύο επικεφαλής τμημάτων του και τους πέντε υπαλλήλους που ήταν υπεύθυνοι για τα κρυπτογραφημένα κυβερνητικά τηλέφωνα να τίθενται σε διαθεσιμότητα.
Φιλοκυβερνητικές εφημερίδες και κανάλια δημοσίευσαν αποτελέσματα έρευνας εξειδικευμένων αμερικανικών εταιρειών που χαρακτήριζαν τις μαγνητοφωνήσεις ως αποτέλεσμα μοντάζ για να διαψευστούν την ίδια μέρα από επίσημες ανακοινώσεις των εταιρειών αυτών. Την ίδια στιγμή, εξειδικευμένος αναλυτής που ερεύνησε την πρώτη μαγνητοφωνημένη συνομιλία για λογαριασμό του αμερικανικού ειδησεογραφικού οργανισμού McClatchy υποστηρίζει ότι η μαγνητοφώνηση είναι γνήσια.
Σε όποια περίπτωση, οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού (CHP) και του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), μετά από συνάντηση την Τρίτη το βράδυ, αποφάσισαν ότι σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία οι συνομιλίες είναι γνήσιες και χαρακτήρισαν την κυβέρνηση πλήρως απονομιμοποιημένη.
Από το βαθύ στο παράλληλο κράτος
«Παράλληλο κράτος» αποκαλεί πλέον ο τούρκος πρωθυπουργός τους Γκιουλενιστές σε κάθε ευκαιρία, τους οποίους κατηγορεί ότι διείσδυσαν στον κρατικό μηχανισμό και έστησαν παράλληλες δομές που επιχειρούν να ρίξουν την κυβέρνηση του ΑΚΡ. Στη γραμμή αυτή φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, στις αρχές της εβδομάδας, κατηγόρησαν εισαγγελείς και δικαστικούς που φέρονται να ανήκουν στο κίνημα Γκιουλέν ότι στο πλαίσιο αντιτρομοκρατικής έρευνας παρακολουθούσαν από το 2011 τουλάχιστον 7.000 άτομα, μεταξύ των οποίων τον ίδιο τον πρωθυπουργό, κυβερνητικά στελέχη, υπουργούς, επιχειρηματίες, δημοσιογράφους κ.ά.
Αναλυτές στην Τουρκία υποστηρίζουν ότι ο Ερντογάν πέφτει θύμα του μηχανισμού που ο ίδιος εξέθρεψε προκειμένου να χτυπήσει τον Στρατό και την κεμαλική αντιπολίτευση αρχικά, αλλά και όποιον τον ενοχλούσε στη συνέχεια. Συγκρίνουν τις διώξεις κατά των στρατιωτικών στο πλαίσιο των δικών της Βαριοπούλας και της Εργκενεκόν με την τωρινή δίωξη για θέματα διαφθοράς, τους δικαστικούς και εισαγγελείς που πρωταγωνιστούν, τη χρήση μαγνητοφωνήσεων και τις μεθοδεύσεις που ακολουθούνται και καταλήγουν ότι υπεύθυνος και στις δύο περιπτώσεις είναι ο ίδιος μηχανισμός. Θυμίζουν επίσης τις διαρροές στον Τύπο, το 2010, βίντεο από την ιδιωτική ζωή του τότε αρχηγού του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, του Ντενίζ Μπαϊκάλ,που τον οδήγησε στην παραίτηση καθώς και τη διαρροή παρεμφερών βίντεο στελεχών του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης λίγο πριν από τις εκλογές του 2011.
Ο Ερντογάν παίρνει τʼ όπλο του
Η πρώτη αντίδραση του τούρκου πρωθυπουργού από την αρχή της κρίσης ήταν να περάσει το δικό του μήνυμα για τις εξελίξεις, παρουσιάζοντας και τις μαγνητοφωνήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας ως άλλη μία προσπάθεια του Γκιουλέν, σε συνεργασία με ξένα κέντρα, να τον ρίξουν από την εξουσία γιατί φοβούνται τη δύναμη που αποκτά η Τουρκία. Με δεδομένο ότι στην Τουρκία η διείσδυση του ίντερνετ είναι μικρή και περιορίζεται στα μεγάλα αστικά κέντρα και η πλειοψηφία των ηλεκτρονικών και έντυπων ΜΜΕ ελέγχεται από φίλα προσκείμενους στον Ερντογάν επιχειρηματίες, η προσπάθεια αυτή δεν είναι καθόλου μάταιη.
Η αμέσως επόμενη ήταν η συμμαχία με τον μεγαλύτερο διαχρονικά εχθρό των Γκιουλενιστών, τον τουρκικό Στρατό, ανατρέποντας το μεγαλύτερο, κατά πολλούς, επίτευγμα της διακυβέρνησης Ερντογάν, την εκδίωξη των στρατιωτικών από τα τουρκικά πολιτικά πράγματα. Με συνεχόμενες δηλώσεις τους ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του παρουσιάζουν ήδη από τις αρχές Ιανουαρίου τις δίκες του 2012 ως σκευωρία κατά του τουρκικού Στρατού και τάσσονται υπέρ νέων δικών. Σ’ αυτό το κλίμα, την Τετάρτη συνεδρίασε το περιβόητο για τις παρεμβάσεις του στην πολιτική ζωή -στο παρελθόν- Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου προεδρεύει μεν ο Πρόεδρος Γκιουλ αλλά συμμετέχει η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε τον εν λόγω Συμβούλιο χαρακτήρισε «την παράλληλη δομή που υπάρχει μέσα στο κράτος» ως απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Την ίδια στιγμή, τις τελευταίες μέρες, εγκρίθηκαν οριστικά τα νομοσχέδια σχετικά με τον έλεγχο του διαδικτύου και τον διορισμό δικαστών και εισαγγελέων που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να ελέγξει πλήρως τους δύο αυτούς τομείς προκειμένου να εμποδίσει την πορεία των ερευνών που έχουν ήδη ξεκινήσει και να αποφύγει την έναρξη νέων. Μαζί με το νομοσχέδιο που θα δώσει υπερεξουσίες στη ΜΙΤ, το οποίο εγκρίθηκε από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, το κυβερνητικό οπλοστάσιο γίνεται πλήρες.
Οι δημοτικές εκλογές θα κρίνουν τα πάντα
Παρότι και ο ίδιος ο Ερντογάν ρίχνει πλέον τις προσδοκίες του, από ποσοστά άνω του 50% που φαίνονταν πιθανά όταν ήταν αδιαμφισβήτητος, σε ποσοστά που κυμαίνονται πλέον στο 40% το πολύ, όλα είναι ανοιχτά ως τις δημοτικές εκλογές στο τέλος Μαρτίου. Να θυμίσουμε ότι ακολουθούν οι προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο, στις οποίες για πρώτη φορά θα ψηφίσουν απευθείας οι πολίτες, και εθνικές εκλογές προγραμματισμένες για το 2015, που θα μπορούσαν όμως να διεξαχθούν και πρόωρα.
Καθώς η Κεντροαριστερά είναι αδύναμη και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα δεν καταφέρνει να κινητοποιήσει ευρείες λαϊκές μάζες, η πραγματική απειλή για τον Ερντογάν έρχεται από το ΜΗΡ του Μπαχτσελί, καθώς αποτελεί τη μοναδική διέξοδο για το συντηρητικό, ισλαμικό αλλά ταυτόχρονα και πατριωτικό-εθνικιστικό κοινό του τούρκου πρωθυπουργού. Με το δεδομένο ότι τα τελευταία χρόνια το ΜΗΡ έχει «μαλακώσει» το προφίλ του ξεφεύγοντας από τους γκρίζους λύκους του παρελθόντος και επιστρατεύοντας νεότερους, σύγχρονους και χαμηλότερου προφίλ πολιτικούς, μπορεί πλέον να εκπροσωπήσει την τουρκική Κεντροδεξιά. Παρόλα αυτά προς το παρόν εκτιμάται ότι το ΑΚΡ δεν χάνει πάνω από το 4% των ψήφων του προς το ΜΗΡ παρά τις πρόσφατες αποκαλύψεις.
Όσον αφορά τα ίδια τα στελέχη του ΑΚΡ και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο Γκιουλ, προς τον οποίο είναι στραμμένα τα βλέμματα από το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό της χώρας, προς το παρόν δεν αμφισβητούν ανοιχτά τον Ερντογάν, φοβούμενοι ότι θα χαρακτηριστούν «προδότες», και ακολουθούν μάλλον στρατηγική… ώριμου φρούτου. Ίσως όμως δεν υπολογίζουν όσο σοβαρά θα έπρεπε την πιθανότητα στην πτώση του να τους παρασύρει μαζί του.
Τέλος, παρότι η τουρκική εξωτερική πολιτική χαράζεται διαχρονικά και οι εθνικοί στόχοι ακολουθούνται αδιαμφισβήτητα, μια επιστροφή του Στρατού στα πολιτικά πράγματα με ταυτόχρονη ενίσχυση των εθνικιστών του Μπαχτσελί δεν είναι θετική για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με τη σε βάθος χρόνου τουρκική συνήθεια η όποια αστάθεια επικρατεί στο εσωτερικό να «εξάγεται» υπό μορφή κρίσεων.