Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Πολλοί οικονομικοί αναλυτές πανηγύρισαν για την επιτυχή επάνοδο της Ιρλανδίας στις αγορές και την απομάκρυνσή της από τον Μηχανισμό Στήριξης, την «τρόικα» και τα Μνημόνια. Στις 7 Ιανουαρίου η ιρλανδική κυβέρνηση εξασφάλισε από δημοπρασία στις αγορές 10ετών ομολόγων 3,75 δισ. ευρώ, ενώ η έκδοσή τους υπερκαλύφθηκε τέσσερις φορές. Αυτή η επιτυχία της Ιρλανδίας οδήγησε πολλούς σοβαρούς αναλυτές να ισχυριστούν ότι η Ευρωζώνη ξεπέρασε τις οικονομικές δυσκολίες. Αυτό είναι μεγάλο λάθος και πρόωρος ισχυρισμός, εντελώς αθεμελίωτος. Ας δούμε λοιπόν μερικά από τα φαινόμενα που προκάλεσε η οικονομική κρίση αν διατηρούνται ή υποχώρησαν. Αν έχουν υποχωρήσει, τότε ασφαλώς η οικονομία της Ευρωζώνης έφυγε οριστικά από την επικίνδυνη ζώνη. Όμως έχουμε την γνώμη ότι το σύστημα έσπευσε με τα παπαγαλάκια του να πανηγυρίσει πρόωρα, για να μας πείσει ότι «μπόρα ήταν και πέρασε». Και να γιατί: Η λιτότητα στα περισσότερα κράτη – μέλη διατηρεί τη σκληρότητά της και κυρίως στα κράτη του ευρωζωνικού Νότου, που επλήγησαν από την κρίση περισσότερο. Η υποχρέωση παραμένει στο ύψος της. Η ανεργία, το μεγαλύτερο «αγκάθι» της ευρωζωνικής οικονομίας, παραμένει πάνω από 12% ποσοστό που θεωρείται αρκετά υψηλό και υποβαθμίζει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, αλλά είναι και τρανή απόδειξη της μείωσης της παραγωγής και του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Πράγματι, τους τελευταίους μήνες του 2013, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ κυμάνθηκε στο πολύ αποκαρδιωτικό 0,2%. Ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού και των συνεπειών του πλανάται στον ευρωζωνικό ορίζοντα. Αυτά δεν είναι σημάδια ανάκαμψης.
2
Μεγάλη βαρύτητα, όμως, έχει και η γνώμη του προέδρου της ΕΚΤ κ. Μάριο Ντράγκι σχετικά με την οικονομική κατάσταση της Ευρωζώνης. Όπως είναι γνωστό, το ΔΣ της ΕΚΤ, στην πρώτη συνεδρίασή του της φετινής χρονιάς, διατήρησε αμετάβλητο το επιτόκιο στο 0,25% (συνεδρίαση 9-1-2014) και ο κ. Μ. Ντράγκι υποσχέθηκε «φθηνό χρήμα» και «ενέσεις ρευστότητας» και επανέλαβε παλαιότερη δήλωσή του ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να αναλάβει όποια δράση χρειαστεί για να διασφαλίσει τη σταθερότητα της Ευρωζώνης. Αυτή η δήλωση του κ. Μάριο Ντράγκι σημαίνει ότι η σταθερότητα της ευρωζωνικής οικονομίας δεν έχει ακόμα εξασφαλιστεί. Και πρόσθεσε ότι «είναι πολύ νωρίς για να διακηρύξουμε ότι νικήσαμε. Η ανάκαμψη είναι εύθραυστη και η ανεργία σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα». Ο αποπληθωρισμός φαίνεται ότι φοβίζει ιδιαίτερα την διοίκηση της ΕΚΤ. Και για την καταπολέμηση του παραμένει το ευρωεπιτόκιο τόσο χαμηλό (0,25%) και οι ενέσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ, ώστε να αυξηθεί η προσφορά φθηνού χρήματος και κατ’ επέκταση και ο πληθωρισμός. Εάν όμως ο πληθωρισμός εξαλειφθεί πλήρως με αρνητικό πρόσημο, τότε η ΕΚΤ θα λάβει ριζοσπαστικά μέτρα, όπως για παράδειγμα την επιβολή ακόμη και αρνητικών επιτοκίων για να αυξηθεί η προσφορά φθηνού χρήματος. Όμως η σταθερότητα μιας οικονομίας δεν εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από τη νομισματική και πιστωτική της πολιτική, όσο σωστή και αν είναι. Η οικονομική πολιτική στο σύνολό της πρέπει να είναι σωστή. Και ο κ. Ντράγκι θα πρέπει να υποδείξει στη γερμανική κυβέρνηση να σταματήσει επιτέλους να απαιτεί εφαρμογή εσφαλμένης οικονομικής πολιτικής από τα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης.
3
Οι επενδυτικοί οίκοι της διεθνούς χρηματοπιστωτικής αγοράς που αναζητούν εναγωνίως ευκαιρίες για να τοποθετήσουν συσσωρευμένα αδρανούντα κεφάλαια δείχνουν σαφή προτίμηση στις μετοχές του Χρηματιστηρίου Αθηνών και κυρίως σε μετοχές του τραπεζικού κλάδου. Η γνωστή μας SP Morgan σημειώνει ότι τα επιτόκια στην Ελλάδα θα μειώνονται μετά την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους και τη στήριξη του τραπεζικού μας συστήματος από το κράτος. Αλλά και η Merrill Lunch πιστεύει ότι η αγορά μετοχών ελληνικών τραπεζών είναι μια πετυχημένη επένδυση. Και αυτό το στηρίζει στην μακροοικονομική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, στην προοπτική της επανόδου στις αγορές και τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν την περσινή χρονιά στον τραπεζικό κλάδο. Η μεγάλη συγκέντρωση τραπεζών οδήγησαν σε αύξηση της ρευστότητας και στη μείωση του κόστους. Και η Merrill Lunch προβλέπει μείωση των επιτοκίων και σύντομα πιστωτική επέκταση των συστημικών ελληνικών τραπεζών. Αν πέσει τραπεζικό χρήμα στην αγορά αυτό θα είναι ευεργετικό για την οικονομία και τον λαό.