Το ναρκοπέδιο του ιρακινού Κουρδιστάν δοκιμάζει τις αντοχές Ερντογάν
Αν και το πιθανότερο είναι να βρεθεί τελικά συμβιβαστική λύση, η καχυποψία που υπάρχει πλέον μεταξύ της Βαγδάτης και της Άγκυρας είναι μεγάλη και το σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αποκτήσει έναν ακόμη εχθρό, την ιρακινή κυβέρνηση, προκειμένου να εξασφαλίσει τη συνεργασία με τους… Κούρδους…
Εδώ και μήνες η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επιχειρήσει να έρθει σε συνεννόηση με το Αρμπίλ, προσδοκώντας όχι μόνο ότι ο κούρδος ηγέτης του Β. Ιράκ θα προσφέρει στην τουρκική οικονομία την πρόσβαση σε σημαντικούς ενεργειακούς πόρους αλλά ότι θα δημιουργήσει και ένα «ανάχωμα» στη ριζοσπαστικοποίηση του κουρδικού στοιχείου της Συρίας και της φράξιας του ΠΚΚ που δεν συμφωνεί με την «παράδοση των όπλων». Το παιγνίδι που αποφάσισε ο Τ. Ερντογάν να παίξει με τον Μπαρζανί (με τον οποίο πραγματοποίησαν μια εντυπωσιακή σε συμβολισμούς επίσκεψη στο Ντιγιαρμπακίρ το φθινόπωρο) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο. Κάθε στήριξη στον Μπαρζανί ώστε να αντιμετωπίσει την πίεση της κεντρικής κυβέρνησης του Ιράκ τον σπρώχνει ένα βήμα προς την όλο και μεγαλύτερη αυτονόμηση.
Ο κ. Ερντογάν, τελικά, εμφανίζεται να επιδιώκει να αντιμετωπίσει το κουρδικό πρόβλημα στη χώρα του πριμοδοτώντας ο ίδιος το όραμα της εθνικής ολοκλήρωσης των Κούρδων καθώς είναι προφανές ότι τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο του ιρακινού Κουρδιστάν και η εθνική συνειδητοποίηση των Κούρδων της Τουρκίας και της Συρίας αποτελούν τα δύο συστατικά στοιχεία για τη διαμόρφωση επί του εδάφους ντε φάκτο ενιαίας κουρδικής οντότητας…
Το Αρμπίλ έχει συμφωνήσει με την Τουρκία για την εξαγωγή πετρελαίου μέσω των παλιών αγωγών αλλά και νέου που κατασκευάστηκε από το ιρακινό Κουρδιστάν στο Σεϋχάν της Τουρκίας στη Μεσόγειο.
Η όλη διαδικασία είχε προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις της ιρακινής κυβέρνησης καθώς θεώρησε την απόφαση αυτή ως εχθρική κίνηση από την Τουρκία μια και στήριζε πρακτικά την «ενεργειακή διχοτόμηση» της χώρας και επιβεβαιωτική της πρόθεσης των Κούρδων του Β. Ιράκ να επιβάλλουν ντε φάκτο την απόσχισή τους ή τουλάχιστον τη χαλαρή, πια, σύνδεσή τους με το Ιράκ. Τη στιγμή που η Βαγδάτη και η ιρακινή κυβέρνηση αντιμετωπίζει σοβαρότατη πλέον απειλή από την όλο και μεγαλύτερη ενίσχυση της Αλ Κάιντα στη χώρα, δεν ήταν εύκολο να αντιμετωπίσει μια ακόμη αποσταθεροποιητική κίνηση αυτή τη φορά από τον Μπαρζανί, που ανακοίνωσε στις 9 Ιανουαρίου τη ροή πετρελαίου προς την Τουρκία.
Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια ημέρα ο αμερικανός αντιπρόεδρος Μπάιντεν τηλεφώνησε στον Μασούντ Μπαρζανί για να του συστήσει να συνομιλήσει με τη Βαγδάτη ώστε να βρεθεί λύση στην αντιπαράθεση αυτή.
Τρεις ημέρες αργότερα το ιρακινό υπουργείο Εξωτερικών προέβη σε διάβημα στον τούρκο πρέσβη, ενώ ο ιρακινός υπουργός Ενέργειας προειδοποίησε ότι η εξαγωγή πετρελαίου από το Ιράκ χωρίς την έγκριση της κυβέρνησης είναι παράνομη.
Ο πρωθυπουργός του Ιράκ, μάλιστα, Νουρί αλ Μαλίκι προειδοποίησε ότι πρόκειται για «παραβίαση του Συντάγματος την οποία δεν θα επιτρέψει ούτε για την αυτόνομη περιοχή του Ιράκ ούτε για την Τουρκία» και κάλεσε την Άγκυρα να μην παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράκ.
Το Ιράκ, μάλιστα, προειδοποίησε την Άγκυρα ότι δεν έχει δικαίωμα να χρησιμοποιήσει -χωρίς την άδειά της- τον υπάρχοντα αγωγό από το Ιράκ προς την Τουρκία. Το ιρακινό Σύνταγμα προβλέπει ρητά ότι όλα τα έσοδα από την εξαγωγή πετρελαίου ανήκουν στην ιρακινή κυβέρνηση με την υποχρέωση της Βαγδάτης να καταβάλλει το 17% στους Κούρδους.
Η αντιπαράθεση έχει κι άλλες διαστάσεις καθώς η ιρακινή κυβέρνηση βλέπει με ιδιαίτερη καχυποψία την όλο και μεγαλύτερη διείσδυση της Τουρκίας στη χώρα, προσφέροντας ασυλία και προστασία στους Κούρδους του Αρμπίλ, των οποίων ο στόχος για όλο και μεγαλύτερη αυτονομία ταυτίζεται με τη στρατηγική επιδίωξη του ΠΚΚ για αυτόνομο αρχικά κουρδικό κράτος.
Η Τουρκία παρακολουθεί αμήχανη αυτή την εμπλοκή, που πέραν της οικονομικής διάστασης (που ενδιαφέρει και τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες , που έχουν συνάψει χωριστά συμβόλαια με το καθεστώς Μπαρζανί) απειλεί την ήδη εύθραυστη σταθερότητα στο Ιράκ, προκαλώντας έτσι και την παρέμβαση των Αμερικανών.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος