Η Περίπτωση Τουρκία
Η κυβέρνηση Ερντογάν για πρώτη φορά βάλλεται εκ των έσω εξαιτίας των οικονομικών σκανδάλων που εμπλέκουν στενά συγγενικά πρόσωπα τριών υπουργών που ήδη παραιτήθηκαν.
Η κυβέρνηση έχασε την «αθωότητά» της για χρηστή διοίκηση με βάση τις ηθικές αξίες του Ισλάμ. Το χειρότερο για το καθεστώς του χαρισματικού τούρκου ηγέτη είναι ότι επανήλθαν στο πολιτικό προσκήνιο οι Κεμαλιστές τους οποίους ο Τούρκος είχε κατορθώσει να θέσει στο περιθώριο. Το σφάλμα του κ. Ερντογάν – όπως και παλιότερα του Ανδρέα Παπανδρέου που πίστευε ότι είχε βάλει τη Δεξιά στο «χρονοντούλαπο» της ιστορίας- ήταν ότι αντέγραψε τις πρακτικές του βαθέος κράτους για να επιβάλλει ένα παρόμοιο καθεστώς με ισλαμικό μανδύα.
Μεγάλο μέρος του τουρκικού λαού στήριξε τις κυβερνήσεις Ερντογάν. Της ίδιας ευμενούς αποδοχής και στήριξης έτυχαν και από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Πολλοί στη Δύση πίστευαν ότι η Τουρκία του κ. Ερντογάν μπορούσε να λειτουργήσει ως «μοντέλο» για τις άλλες μουσουλμανικές χώρες με ανεκτά κοινοβουλευτικά καθεστώτα. Από γεωπολιτικής άποψης, υποστηρίζουν ότι, είναι προς το συμφέρον της Δύσης μία Τουρκία ενταγμένη στο δυτικό σύστημα παρά ενάντια σ’ αυτό.
Το νεοοθωμανικό ιδεολόγημα του διδύμου Ερντογάν – Νταβούτογλου και ο ειδικός ρόλος που διεκδίκησε η Άγκυρα στις εξελίξεις στη Συρία και στον ευρύτερο μεσανατολικό χώρο φαίνεται ότι ανησύχησαν πολλούς.
Γίνεται, γενικώς, παραδεκτό ότι η Τουρκία για λόγους πολιτικούς, γεωπολιτικούς, ιστορικούς και θρησκευτικούς δεν είναι μία οποιαδήποτε χώρα. Ακόμη περισσότερο όταν είναι υποψήφια προς πλήρη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα πληθυσμιακά της μεγέθη μπορούν να αλλάξουν ριζικά τους συσχετισμούς στα θεσμικά όργανα της Ένωσης. Ως μουσουλμανική, μάλιστα, χώρα είναι πολύ δύσκολο να αποφύγει τον πειρασμό να αναλάβει έναν άτυπο ρόλο εκπροσώπου του μουσουλμανικού κόσμου στις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν ήταν άνευ σημασίας η επισήμανση του προηγούμενου Πάπα, Βενέδικτου του ΧΙΙ, ότι μία πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποτελούσε μεγάλο σφάλμα. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που διαφοροποιεί την Τουρκία είναι η έντονη παρουσία των Κούρδων στην τουρκική επικράτεια -αποτελούν το ένα τέταρτο περίπου του συνολικού πληθυσμού της χώρας- που διεκδικούν αναγνώριση. Ικανός αριθμός Κούρδων υπάρχει, βέβαια, και στις όμορες χώρες της Συρίας, του Ιράν και του Ιράκ. Οι διεκδικήσεις των Κούρδων, συχνά δυναμικές, ωθούν την Άγκυρα να προβαίνει σε βίαιες καταστολές που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στα οποία ο δυτικός κόσμος δίνει ιδιαίτερη σημασία. Για όλους τους παραπάνω λόγους, μπορεί αβίαστα να λεχθεί ότι η Τουρκία αποτελεί ειδική περίπτωση και η συνεργασία της με τη Δύση θα θέτει πάντα διλλήματα. Και αν τελικά καταστεί πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα παύσει ποτέ να είναι ένας ανήσυχος και άβολος εταίρος (un-easy partner). Η ελληνική διπλωματία οφείλει να τονίζει στις διμερείς και πολυμερείς επαφές -αποβάλλοντας κάθε σύμπλεγμα έναντι της Τουρκίας- τις μεγάλες αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν τη γείτονα χώρα.