Ποια θα είναι η στάση του Σαμαρά σε αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ

Ο εκνευρισμός και το πολιτικό άγχος είναι διάχυτα στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, οι διεργασίες γύρω από τη δημιουργία της περιβόητης ελληνικής «ΕΛΙΑΣ» ή της ενιαίας κίνησης της Κεντροαριστεράς εντείνουν ακόμα περισσότερο το ήδη φορτισμένο κλίμα και δημιουργούν «αντισυσπειρώσεις» στο εσωτερικό του κόμματος. Το γεγονός δε ότι ο Ευάγγελος Βενιζέλος ξεκαθάρισε με την τοποθέτησή του στην πρόσφατη συνεδρίαση της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ότι δεν πρόκειται να μετακινηθεί από την ηγεσία και πως θα είναι εκείνος που θα οδηγήσει το κόμμα στις εθνικές εκλογές, δεν φαίνεται να συνέβαλε στο πάγωμα των όποιων εσωκομματικών διεργασιών.

Τα σενάρια των πιθανών εξελίξεων επανέρχονται στο τραπέζι, παρά την παρέμβαση Βενιζέλου, καθώς ακόμα και τις μέρες των εορτών πραγματοποιήθηκαν αρκετές συναντήσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ που επιδιώκουν αλλαγές στην ηγετική ομάδα.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, σε δύο διαδοχικές συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν με κάθε διακριτικότητα στο σπίτι σημαντικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ, η παράμετρος και το ερώτημα που εξετάζονταν, προκειμένου να καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις τους ήταν το «ποια θα είναι τελικά η στάση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά έναντι ενδεχόμενων εξελίξεων στο ΠΑΣΟΚ» και πώς «θα αντιδράσει ο Αντ. Σαμαράς και τι κινήσεις θα κάνει αν δρομολογηθούν εξελίξεις για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, χωρίς τη δική του συναίνεση». Κάποια από τα μετέχοντα στις δύο αυτές συναντήσεις στελέχη επεσήμαιναν πως «ο Σαμαράς πρώτα θα ξεζουμίσει τον Βενιζέλο και μετά θα τον αφήσει στην τύχη του» και ότι «για την ώρα ο Σαμαράς δείχνει να χρειάζεται έστω και για λίγο ακόμα τον Βενιζέλο και συνεπώς θα επιχειρήσει με τον δικό του τρόπο να παγώσει εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ, τουλάχιστον μέχρι τις ευρωεκλογές». Ωστόσο, κάποια άλλα στελέχη που μετείχαν στις διεργασίες των τελευταίων ημερών σημείωναν πως «ναι μεν ο Σαμαράς θα ήθελε να διατηρηθεί για ένα διάστημα ακόμα ο Βενιζέλος, όμως μια αλλαγή στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα έδειχνε πως το κόμμα αρχίζει έστω και σιγά σιγά να ξεφεύγει από τον εναγκαλισμό του Σαμαρά και της ΝΔ και παράλληλα να δημιουργεί σοβαρές διόδους επικοινωνίας με τη ΔΗΜΑΡ, αλλά και με τον ΣΥΡΙΖΑ».

Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα και όπως έχει γράψει το «Π» τις τελευταίες εβδομάδες, τα σενάρια που έχουν ανοίξει είναι:

• Πίεση στον Βενιζέλο ώστε να αποχωρήσει οικειοθελώς από την ηγεσία μέσα στον Μάρτιο, διατηρώντας όμως τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του υπουργού Εξωτερικών. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, το σενάριο αυτό έχει το πρόβλημα πως δύσκολα θα γίνει αποδεκτό (θεσμικά πρωτίστως από τον πρωθυπουργό), με βάση και την ευρωπαϊκή εμπειρία.

• Αν ο κ. Βενιζέλος δεν δώσει δείγματα ότι αποχωρεί εθελοντικά μέσα στον Μάιο, ώστε να πάει με νέα ηγεσία το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές, τότε να υπάρξει ένταση της εσωκομματικής αμφισβήτησης και δρομολόγηση διαδικασιών για διαδοχή. Το σενάριο αυτό έχει κατ’ αρχήν τα ίδια θεσμικά – πολιτικά προβλήματα με το προηγούμενο, συν το γεγονός ότι εν μέσω προεδρίας της Ελλάδας στην ΕΕ θα πρέπει να δρομολογηθούν σε χρόνο-ρεκόρ διαδικασίες συνεδρίου και αμέσως μετά διαδικασίες εκλογής νέου προέδρου.

• Να ανοίξει θέμα ηγεσίας το ίδιο το βράδυ που θα ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, όπου εκτός απροόπτου θα καταγραφεί μια νέα εκλογική συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ. Μέχρι τις ευρωεκλογές θα έχει δημιουργηθεί έστω και ατύπως μια επιτροπή στο ΠΑΣΟΚ για τη διαχείριση της «επόμενης μέρας», τη διασφάλιση για ένα χρονικό διάστημα της συνέχισης της κυβερνητικής συνεργασίας, υπό όρους και με ένα δεσμευτικό πλαίσιο, ώστε να μη διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα, τη διασφάλιση της «συνέχειας του κράτους», αφού το ΠΑΣΟΚ είναι κυβερνητικός εταίρος, και τη δρομολόγηση όλων των καταστατικών διαδικασιών για αλλαγή ηγεσίας. Υπάρχει, μάλιστα, η εκτίμηση από ορισμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ ότι πιθανόν μια τέτοια εξέλιξη να μην προκαλούσε αντίδραση από τον πρωθυπουργό, καθώς η «μετάβαση σε μια νέα ηγεσία» θα γίνει ομαλότατα και χωρίς να τεθεί στο άμεσο μέλλον θέμα αποχώρησης του ΠΑΣΟΚ από την κυβέρνηση. Λένε, μάλιστα, πως κάτι τέτοιο μάλλον θα διευκόλυνε και τον Σαμαρά, καθώς μια πιθανή ήττα της ΝΔ στις ευρωεκλογές θα μπορούσε να μετριαστεί, καθώς ο Βενιζέλος θα γινόταν τρόπον τινά «αποδιοπομπαίος τράγος» και θα φορτωνόταν μεγάλο μέρος της λαϊκής κατακραυγής για τις πολιτικές που ακολουθούνται.

Παράλληλα φαίνεται πως ένα σοβαρό τμήμα του εναπομείναντος στελεχιακού δυναμικού του ΠΑΣΟΚ και των βουλευτών του δεν είναι διατεθειμένο να αποδεχτεί τη διάλυση ουσιαστικά του ΠΑΣΟΚ μέσα από την Κίνηση των «58» και τη δημιουργία της ελληνικής «ΕΛΙΑΣ» και επιμένει για παρουσία του κόμματος στις ευρωεκλογές με το όνομά του, τα σύμβολά του και τα «λάβαρά» του. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το μήνυμα που έστειλε από το βήμα της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ ο Φίλιππος Σαχινίδης, που δεν κρύβει πλέον τις φιλοδοξίες του ακόμα και για την ηγεσία του κόμματος, ότι το ΠΑΣΟΚ «πρέπει να παρουσιαστεί στις ευρωεκλογές με το όνομά του, το παρελθόν του, το παρόν του και το μέλλον του».

Από την πλευρά του ο γραμματέας Νίκος Ανδρουλάκης, μια επιλογή του ίδιου του Βενιζέλου, μαζί με μια σημαντική ομάδα νεότερων στελεχών που εξελέγησαν στην ΚΠΕ, ξεκαθάρισαν ότι δεν αποδέχονται την αυτοδιάλυση του ΠΑΣΟΚ μέσα σε μια ευρύτερη κίνηση για την Κεντροαριστερά.

Αντίθετα στην ιδέα αφομοίωσης του ΠΑΣΟΚ από την ομάδα των «58» είναι και τα στελέχη της κίνησης των «75» (Μ. Καρχιμάκης, Μ. Νιώτης κ.ά.) που μάλιστα ενισχύουν συνεχώς τη θέση τους μέσα στο Κίνημα.

Αποστάσεις από το εγχείρημα της «απομείωσης» του ΠΑΣΟΚ από την κίνηση των «58» τηρεί και ο Κώστας Σκανδαλίδης, όπως και η Φώφη Γεννηματά.

Πάντως, στις διαβουλεύσεις που γίνονται για την επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ, παίζει στα διάφορα σενάρια το όνομα του Κώστα Σκανδαλίδη ως «μια φερέγγυα μεταβατική λύση στο θέμα της ηγεσίας».

Πολύ προσεχτικά κινείται και η Φώφη Γεννηματά που προσπαθεί μέσα από την υπουργική της θέση να καταγράψει ότι και υπό αυτές τις συνθήκες το ΠΑΣΟΚ μπορεί να εκπέμπει ένα πιο διαφοροποιημένο στίγμα από τη ΝΔ και τον Σαμαρά και ως παράδειγμα προβάλλεται ότι χάριν στην εμμονή της και τις εναλλακτικές προτάσεις της αποφεύχθηκε, έστω για την ώρα, ένας αιφνίδιος θάνατος τύπου ΕΡΤ για τις αμυντικές βιομηχανίες και τις μαζικές απολύσεις και υπάρχουν πλέον κάποιες δυνατότητες να πάει ομαλά προς τη σύνταξη ένα μέρος του εργατικού δυναμικού των αμυντικών βιομηχανιών.

Προσεχτικές είναι και οι κινήσεις του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, που φαίνεται για την ώρα ότι είναι κοντά στην ιδέα ενός Κεντρώου Μεταρρυθμιστικού Πόλου που θα μπορούσε να «χωρέσει» και την κίνηση των «58», ενώ πλέον παίρνει αποστάσεις από το εγχείρημα μιας μεγάλης φιλοευρωπαϊκής παράταξης στην οποία θα είχε κεντρικό ρόλο η ΝΔ.