Νεοθωμανικές προκλήσεις
Η Θράκη είναι ταυτόχρονα και Θεσσαλονίκη, είναι και Κομοτηνή, είναι Ξάνθη, είναι Ντελίορμαν, είναι Καρτζαλί, είναι Βαρδάρης και, αν πάμε πιο πίσω, η Θράκη είναι ταυτόχρονα και Σκόπια, Πρίστινα, Πριζρένη, είναι και Σαράγεβο». Δεν παρέλειψε μάλιστα να προσθέσει ότι «Η Θράκη είναι η ζωντανή κοινή ιστορία μας στην Ευρώπη. Είναι εκπρόσωπός του παρελθόντος μας σ’ αυτή τη γεωγραφία. Σήμερα, στη γεωγραφική περιοχή των Βαλκανίων, στο επίκεντρο των σχέσεων μας βρίσκεται η Θράκη με την Ανδριανούπολη, το Τεκίρνταγ, το Κιρλαρελί και βέβαια η Κωνσταντινούπολη».
Είναι προφανές ότι οι παραπάνω απαράδεκτες δηλώσεις του κ. Ερντογάν, επιβαρύνουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν γίνονται λίγες ημέρες πριν από την εδώ άφιξη του επί των Εξωτερικών υπουργού του.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο τούρκος πρωθυπουργός προβαίνει σε τέτοιου είδους απαράδεκτες δηλώσεις. Υπενθυμίζουμε ότι λίγες ακόμη ημέρες πριν, σαφώς αμφισβήτησε, κατά την διάρκεια επίσκεψής του στη Σουηδία, την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είναι αλήθεια ότι ο τούρκος πρωθυπουργός αρέσκεται να παρεμβαίνει με πομπώδεις εκφράσεις, αντικατοπτρίζουσες ασυνήθη συμπεριφορά και νεοοθωμανικής νοοτροπίας φαντασιώσεις. Μας το έχει δείξει και άλλες φορές.
Λίγο καιρό ακόμη πριν, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στην Σερβία, όταν ανέφερε ότι «το Κόσοβο αποτελεί Τουρκία», αναφορά μάλιστα που προκάλεσε την εκ μέρους της Σερβίας επ’ αόριστο αναβολή τριμερούς διάσκεψης που επρόκειτο να λάβει χώρα μεταξύ Σερβίας, Τουρκίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Που στηρίζεται όμως η πολιτική αυτή της Άγκυρας;
Η απάντηση είναι μία: στο ιδεολογικό υπόβαθρο του νεοοθωμανισμού.
Ακούσαμε πολλά τα τελευταία χρόνια για το βιβλίο «το στρατηγικό βάθος» του κ. Νταβούτογλου, που αποτελεί τον αρχιτέκτονα της νεοοθωμανικής πολιτικής που ανεμπόδιστα εφαρμόζει με τον κ. Ερντογάν.
Που αποβλέπει όμως αυτός ο νεοοθωμανισμός;
Αποβλέπει στην ανάκτηση μεγάλης επιρροής, πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής, στα πρώην οθωμανικά εδάφη αλλά και γενικότερα σε περιοχές που η Άγκυρα εντάσσει στη σφαίρα των στρατηγικών συμφερόντων της, όπως η Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και όχι μόνο.
Αλλά αν ο τούρκος πρωθυπουργός έκανε αυτή τη συγκεκριμένη αναφορά στη Θράκη, τότε τι πρέπει να κάνει η ελληνική πλευρά;
Την απάντηση έδωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών. Απαντώντας σε σχετική δημοσιογραφική ερώτηση τόνισε ότι η Ελλάδα «θα μπορούσε, προφανώς, να κάνει πάρα πολλές ιστορικές αναφορές». Και αυτό είναι απόλυτα ορθό.
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι «οι ιστορικές και γεωγραφικές αναφορές, ιδίως σε μια περιοχή με έντονη ιστορική φόρτιση, όπως τα Βαλκάνια, πρέπει να γίνονται πάντοτε με ιδιαίτερη προσοχή. Σήμερα πλέον το μόνο κριτήριο είναι η τήρηση του διεθνούς δικαίου και άρα των κανόνων που διέπουν τις σχέσεις καλής γειτονίας οι οποίες βασίζονται στον σεβασμό της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών της περιοχής».
Οι φιλοδοξίες και οι ενοράσεις του κ. Ερντογάν ασφαλώς προκαλούν το κοινό αίσθημα. Όταν μάλιστα αυτές συγκεκριμενοποιούνται με απαράδεκτες εκφράσεις, λίγες ημέρες πριν από την εδώ άφιξη του κ. Νταβούτογλου. Σε μια συγκυρία που είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη: Από τις συνεχιζόμενες τουρκικές παραβιάσεις, τις αμφισβητήσεις των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, τη συμπεριφορά της Τουρκίας στο μειονοτικό, τις απειλές για μετατροπή σε τζαμί της Αγια-Σοφιάς και τόσα πολλά άλλα.
Μέσα σε μια τέτοια τεταμένη ατμόσφαιρα, όχι βέβαια με υπαιτιότητα της ελληνικής πλευράς, διερωτάται κανείς ποιος ο λόγος της επίσκεψης του κ. Νταβούτογλου;
Η απάντηση δεν είναι δύσκολη.
Όπως ανακοίνωσε και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, μεταξύ άλλων η επίσκεψη εντάσσεται στο πλαίσιο της προετοιμασίας του προσεχούς Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών. Αλλά και η επί θύραις ελληνική προεδρία, ασφαλώς αποτελεί πρόσθετο λόγο της εδώ έλευσης του κ. Νταβούτογλου, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζεται και η κρίσιμη φάση που διανύει το Κυπριακό.
Η Άγκυρα επέτυχε πρόσφατα το άνοιγμα ενός πρόσθετου κεφαλαίου στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ (κεφάλαιο περιφερειακής πολιτικής) και την πολυπόθητη γι’ αυτή έναρξη της διαδικασίας για την άρση των θεωρήσεων στα τουρκικά διαβατήρια, αφού βέβαια δέχθηκε τελικά να υπογράψει τις προσεχείς ημέρες τη συμφωνία επανεισδοχής μεταναστών που εισέρχονται παρανόμως στην ΕΕ.
Κατά συνέπεια, επωφελούμενη από την ευνοϊκή για αυτή συγκυρία, ποιος αμφισβητεί ότι θα επιδιώξει, εκτός από τον εξωραϊσμό της εικόνας της, ως χώρας που «διατηρεί σχέσεις καλής γειτονίας», την απόκτηση κάποιου πρόσθετου οφέλους που να αφορά την ενταξιακή της προοπτική;
Τα αποτελέσματα της επίσκεψης δεν είναι ακόμη γνωστά, γιατί οι γραμμές αυτές γράφτηκαν πριν από την έναρξή της.
Ιδιαίτερα όμως συγκρατούμε ότι ο επόμενος σταθμός του κ. Νταβούτογλου, μετά την Αθήνα, είναι τα κατεχόμενα.
Οι συνειρμοί νομίζουμε είναι εύκολοι και ευεξήγητοι.