ΟΧΙ της «τρόικας» σε τριπλές εκλογές

Επιθυμία κι επιδίωξη του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά είναι η προσφυγή στη λαϊκή βούληση να καθυστερήσει αρκετά, τουλάχιστον μέχρι να αρχίσουν να φαίνονται τα θετικά της πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση, ούτως ώστε οι πολίτες να πειστούν ότι «οι θυσίες του πιάνουν τόπο», όπως ο ίδιος τονίζει σε κάθε ευκαιρία. Ωστόσο, η αμφιλεγόμενη στάση των πιστωτών από τη μια πλευρά και από την άλλη η ρευστή κατάσταση που επικρατεί στο πολιτικό σκηνικό σε συνδυασμό με την κοινωνική ένταση, τον υποχρεώνουν να αναθεωρήσει τους στόχους του και τα χρονοδιαγράμματα.

Τα σχέδιά του για τριπλές εκλογές «σκοντάφτουν» στις αντιρρήσεις της «τρόικας» που δεν επιθυμεί εθνικές εκλογές με το φόβο ότι αυτές μπορεί να προκαλέσουν πολιτικές αναταράξεις και ανακατατάξεις. Ως «αντάλλαγμα» μάλιστα εμφανίζονται διατεθειμένοι να μεταθέσουν για μετά τις ευρωεκλογές την οριστικοποίηση και ανακοίνωση των μέτρων για την διετία 2015-16. Παράλληλα θα του επιτρέψουν να διανείμει το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος (κάτι περισσότερα από 500 εκατ.), ενώ θα προαναγγείλει ότι το ίδιο θα ισχύσει και για πλεόνασμα του 2014 το οποίο θα κινηθεί κοντά στο 1,5 δισ.

Στο στενό επιτελείο του πρωθυπουργού οι απόψεις διίστανται ως προς το ζήτημα των εθνικών εκλογών: Οι μεν υποστηρίζουν ότι πρέπει πάση θυσία να παραταθεί η θητεία της κυβέρνησης τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο του 2014, με το σκεπτικό ότι στο διάστημα που μεσολαβεί θα έχει επικυρωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα, θα έχουν οριστικοποιηθεί οι αποφάσεις για το χρέος και γενικώς θα αποδίδουν καρπούς οι προσπάθειες της κυβέρνησης. Οι δε εκτιμούν ότι οι προσεχείς μήνες θα είναι εξαιρετικά δύσκολοι κι επίπονοι για την κυβέρνηση, ενώ υπουργοί παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης και οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας έχουν υπερβεί προ πολλού τα όριά τους. Που σημαίνει ότι, λένε, περιθώρια για άλλες σημαντικές αποφάσεις δεν υπάρχουν, ενώ οι πιέσεις της αντιπολίτευσης, κυρίως της αξιωματικής, θα εντείνονται. Επιπλέον στο ΠΑΣΟΚ εκδηλώνονται αποσχιστικές τάσεις και η δημοσκοπική κατάρρευση θα κάνει τα στελέχη περισσότερο αδιάλλακτα.

Οι ίδιοι συνεργάτες του κ. Σαμαρά επισημαίνουν ότι, ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση και η Νέα Δημοκρατία θα βρεθούν αντιμέτωπες με την κάλπη τον ερχόμενο Μάιο, στις εκλογές για την Ευρωβουλή και την τοπική αυτοδιοίκηση. Οι οποίες εκλογές, λόγω της κατάστασης που βιώνει η χώρα, θα διεξαχθούν μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες και αντίθετα με ό,τι συνέβη όλες τις προηγούμενες φορές, θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα. Στο επιτελείο του πρωθυπουργού διχασμένες είναι οι απόψεις και ως προς το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο κ. Σαμαράς θα προχωρήσει στο σενάριο των τριπλών εκλογών. Ορισμένοι θεωρούν ότι το ιδανικό θα είναι η απόφαση αυτή να συνδεθεί με θετικές εξελίξεις σε κρίσιμα ζητήματα, όπως π.χ. το πρωτογενές πλεόνασμα και το χρέος. Κι ότι αυτά θα είναι ένα ισχυρό χαρτί για τον πρωθυπουργό προκειμένου να ζητήσει και να εξασφαλίσει την ανανέωση της λαϊκής εντολής. Εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις διατυπώνουν άλλοι παράγοντες του Μεγάρου Μαξίμου, οι οποίοι εκτιμούν ότι οι θετικές εξελίξεις στο ζήτημα του χρέους και το πλεόνασμα δεν αρκούν για να ένα νικηφόρο εκλογικό αποτέλεσμα. Προκρίνουν λοιπόν την εκδοχή της προσχεδιασμένης σύγκρουσης με την «τρόικα», προκειμένου, έτσι, να προσελκύσουν ψήφους κι από πολίτες που ως ενάντιοι στην πολιτική των Μνημονίων έχουν βρει στέγη στα λεγόμενα μικρότερα κόμματα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός ακούει προσεκτικά όλες τις προτάσεις και τις εισηγήσεις, αλλά δεν έχει φθάσει ακόμη στη φάση των αποφάσεων. Άλλωστε μέχρι τις 25 Μαΐου μεσολαβούν πέντε μήνες, στη διάρκεια των οποίων πολλά μπορούν να συμβούν που θα βελτιώσουν ή θα επιδεινώσουν το κλίμα. Κι είναι ευνόητο ότι οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν με βάση τις συνθήκες που θα επικρατούν εκείνη την περίοδο, αλλά και το τι θα δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.

Ναρκοπέδιο

Το… βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να περάσει με τις λιγότερες δυνατές απώλειες τις συμπληγάδες των ευρωεκλογών και των περιφερειακών-δημοτικών εκλογών. Που και κρίσιμες όσο ποτέ θα είναι και πολιτικές εξελίξεις είναι πιθανό να δρομολογήσουν τα αποτελέσματά τους. Κατά κανόνα, οι πολίτες προσέρχονται στις κάλπες για τις ευρωεκλογές με… χαλαρή διάθεση, εξ ου και κάθε φορά τα ποσοστά των μεγάλων κομμάτων υποχωρούν, ενώ αντίθετα αυξάνονται αυτά των μικρότερων. Είναι προφανές ότι όλα αυτά δεν πρόκειται να ισχύσουν στις ευρωεκλογές του 2014. Η χώρα βιώνει μια πρωτόγνωρη και παρατεταμένη κρίση, χιλιάδες πολίτες ασφυκτιούν υπό το βάρος της πολιτικής σκληρής λιτότητας που εφαρμόζεται από το 2010, κι άλλοι περισσότεροι κινούνται στα όρια της φτώχειας. Ως εκ τούτου, δεν πρόκειται να πάνε στις κάλπες με χαλαρή διάθεση, αλλά απογοητευμένοι, θυμωμένοι και στην πλειονότητά τους με τιμωρητική διάθεση. Αυτή τη στιγμή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τα δυο μεγάλα κόμματα, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ, να βρίσκονται στο ίδιο σημείο, με τη διαφορά τους να κινείται στα όρια του στατιστικού λάθους. Υπάρχει, ωστόσο, ένα 20% των πολιτών που δηλώνουν αναποφάσιστοι και οι οποίοι με την επιλογή που θα κάνουν θα καθορίσουν το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Σενάρια

Τα σενάρια που εξετάζουν στο Μέγαρο Μαξίμου, ως προς την έκβαση των ευρωεκλογών, είναι πολλά και όχι όλα ενθαρρυντικά κι αισιόδοξα. Το ιδανικό θα ήταν να κερδίσει η Νέα Δημοκρατία, διατηρώντας παράλληλα το μεγαλύτερο ποσοστό της δύναμης που κατέγραψε στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου του 2012, με μια μικρή έστω, αλλά σαφή διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρούν ότι αντίθετα με ό,τι συνέβη σε όλες τις προηγούμενες ευρωεκλογές, αυτή τη φορά λόγω της κρισιμότητας των στιγμών αλλά και της πόλωσης που θα επικρατήσει, τα μεγάλα κόμματα, άρα και η Νέα Δημοκρατία, θα διατηρήσουν σε μεγάλο βαθμό τα ποσοστά τους. Είναι δυνατόν ένα κόμμα που κυβερνάει κι εφαρμόζει μια αντιλαϊκή πολιτική να συγκρατήσει τις δυνάμεις του; Στο ερώτημα αυτό, συνεργάτες του πρωθυπουργού ισχυρίζονται από τη μία ότι η ΝΔ, ως βασικός πυλώνας της κυβέρνησης, μάχεται για τη σωτηρία της χώρας αποτελεσματικά κι αυτό οι πολίτες το αναγνωρίζουν και θα το δείξουν την κρίσιμη ώρα. Από την άλλη, τονίζουν, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν προσφέρει αξιόπιστη και εφικτή εναλλακτική λύση, ενώ η πανσπερμία απόψεων και θέσεων των στελεχών του αποθαρρύνει τους ψηφοφόρους. Τι θα συμβεί αν η ΝΔ κερδίσει μεν τις ευρωεκλογές, αλλά το ποσοστό της κινηθεί πολύ χαμηλότερα από αυτό των εθνικών εκλογών; Η κυβέρνηση θα συνεχίσει το έργο της, λένε οι συνεργάτες του κ. Σαμαρά, αφού ο βασικός πολιτικός αντίπαλος θα εμφανισθεί εξίσου αποδυναμωμένος και θα υποχρεωθεί να προχωρήσει σε ανασύνταξη των δυνάμεών του.

Το αρνητικό σενάριο για το Μέγαρο Μαξίμου είναι να κερδίσει τις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ. Στην περίπτωση αυτή το κακό, μικρό ή μεγάλο, θα εξαρτηθεί από την απόσταση που θα χωρίζει τα δύο κόμματα. Αν η διαφορά είναι περιορισμένη, ας πούμε μία ή δύο μονάδες, στο επιτελείο του πρωθυπουργού θεωρούν ότι η κυβέρνηση μπορεί, έστω και με μεγάλες δυσκολίες, να συνεχίσει για ένα διάστημα ακόμη. Την άποψή τους αυτή δεν συμμερίζονται αρκετοί βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας που θεωρούν ότι αμέσως μετά θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Αν η διαφορά θα είναι μεγαλύτερη, 3 με 4 μονάδες δηλαδή, κάτι που φυσικά απεύχονται, η κυβέρνηση υπό το βάρος των αρνητικών εντυπώσεων και της λαϊκής αποδοκιμασίας, δεν θα μπορέσει να σταθεί για πολύ ακόμη. Θα υποχρεωθεί σύντομα, και πάντως όχι μετά το φθινόπωρο του 2014, να πάει σε εθνικές εκλογές. Ήδη ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας έβαλε πολύ ψηλά τον πήχη για τις ευρωεκλογές: Προεξόφλησε ευρεία νίκη του κόμματός του σε βαθμό που η κυβέρνηση δεν θα έχει πλέον τη λαϊκή νομιμοποίηση και κατά συνέπεια θα υποχρεωθεί να οδηγήσει τη χώρα σε εθνικές εκλογές, εντός του 2014.

Πλην των ευρωεκλογών, καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού κλίματος θα διαδραματίσουν και τα αποτελέσματα των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών. Ένα αρνητικό αποτέλεσμα για τη Νέα Δημοκρατία στις ευρωεκλογές μπορεί ως ένα σημείο να εξισορροπηθεί από τις επιδόσεις του κόμματος σε επίπεδο περιφερειών και δήμων, όπου ρόλο παίζουν και τα πρόσωπα των υποψηφίων. Αν δηλαδή το βράδυ των εκλογών ο χάρτης βαφτεί περισσότερο γαλάζιος και παράλληλα η Νέα Δημοκρατία κερδίσει τους τρεις μεγάλους δήμους, ο κ. Σαμαράς και τα άλλα στελέχη θα έχουν σοβαρά επιχειρήματα να αντιπαρατάξουν στους πολιτικούς αντιπάλους τους. Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι σε επίπεδο Περιφερειών τη μοναδική που έχει σοβαρές πιθανότητες να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η Αττική, ενώ δεν έχει καμιά ελπίδα να κερδίσει κάποιον από τους μεγάλους δήμους. Το… καταστροφικό σενάριο για τη Νέα Δημοκρατία είναι ένας συνδυασμός αρνητικών αποτελεσμάτων στις εκλογές για την Ευρωβουλή και την τοπική αυτοδιοίκηση.