Μπαίνουμε σε σπιράλ πολιτικής κρίσης χωρίς τέλος…

Οι αμέσως επόμενοι μήνες προδιαγράφονται κρίσιμοι όσο ποτέ για τις προοπτικές της οικονομίας, αλλά και της χώρας γενικότερα, ενώ οι κίνδυνοι πολιτικών ανατροπών και κοινωνικών εντάσεων είναι κάτι περισσότερο από ορατοί. Σε σημείο ώστε να εκφράζονται εκτιμήσεις (φόβοι) ότι μέχρι τις ευρωεκλογές και τις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου το τοπίο θα έχει υποστεί σημαντικές μεταβολές. Οι πρόωρες εθνικές εκλογές, η ανατροπή ή η ανασύνθεση της κυβέρνησης είναι μερικά από τα σενάρια που συζητούνται σταθερά στα πολιτικά και κομματικά γραφεία, αλλά δεν αφήνουν αδιάφορο το οικονομικό κατεστημένο που -είναι βέβαιο- εμπλέκεται στις παρασκηνιακές διεργασίες.

Η κυβέρνηση, καταπονημένη ύστερα από σχεδόν 18 μήνες αυστηρής προσήλωσης στις επιταγές των Μνημονίων, καλείται το επόμενο διάστημα να περάσει από «συμπληγάδες πέτρες», κι αυτό με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Από τη μια έχει να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις, εξοργιστικές σε ορισμένες περιπτώσεις, των πιστωτών, οι οποίοι δοκιμάζουν τις αντοχές της οικονομίας και της κοινωνίας, που επιδίδονται στο παιχνίδι των καθυστερήσεων ως προς την τήρηση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει έναντι της Ελλάδας. Από την άλλη καλείται (η κυβέρνηση) να αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για την άμβλυνση των κοινωνικών αντιδράσεων και να σβήσει τις φωτιές που καίνε ήδη στον χώρο της Υγείας και της (ανώτατης) Παιδείας. Οι φωτιές θα γίνουν ακόμη περισσότερες τις προσεχείς εβδομάδες με την κατάργηση ή συγχώνευση φορέων του Δημοσίου που θα συνοδευτούν με απολύσεις, αλλά και στις αρχές του 2014 όταν και θα εφαρμοστεί το δεύτερο κύμα διαθεσιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Οπότε στον κύκλο των κινητοποιήσεων θα μπουν και άλλοι κλάδοι εργαζομένων από τα υπουργεία και την τοπική αυτοδιοίκηση. Παράλληλα η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει και την κόπωση των βουλευτών που επί 18 μήνες ψηφίζουν μέτρα και στηρίζουν πολιτικές που επιδεινώνουν την οικονομική κατάσταση των πολιτών. Τα περιθώρια έχουν εξαντληθεί και πλέον σε βαθμό ώστε να προειδοποιούν ότι στο εξής μόνο φιλολαϊκά μέτρα θα ψηφίζουν. Κάτι που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τις κινήσεις και τις επιλογές της κυβέρνησης.

Κινούμενη άμμος

Ωστόσο, το μέγιστο πρόβλημα είναι η ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία που διαθέτει, ενώ οι αποσχιστικές τάσεις που εκδηλώνονται στο ΠΑΣΟΚ μετατρέπουν το τοπίο σε… κινούμενη άμμο. Αν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Β. Βενιζέλος θα καταφέρει να οδηγήσει το κόμμα αρραγές τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές του Μαΐου- κανείς δεν θέλει να χρεωθεί την ανατροπή της κυβέρνησης, με όποιες συνέπειες συνεπάγονται για τη χώρα, σημειώνουν, είναι αρκετοί εκείνοι που θεωρούν ότι με την έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ και το κλίμα αμφισβήτησης για τον κ. Βενιζέλο, δεν θα καταφέρει τον συγκεκριμένο άθλο. Άρα, δίνουν πολλές πιθανότητες για το ενδεχόμενο ενός «ξαφνικού θανάτου» με πτώση της κυβέρνησης και πρόωρες εκλογές.

Πάντως όσοι πιστεύουν ότι η κυβέρνηση θα φτάσει αλώβητη μέχρι τον Μάιο προβάλλουν ένα επιπλέον επιχείρημα, ότι δηλαδή, το πρώτο εξάμηνο του 2014 η χώρα μας θα έχει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά συνέπεια το σενάριο των πρόωρων εθνικών εκλογών πρέπει σχεδόν να αποκλειστεί. Το βέβαιο είναι ότι η κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ είναι άκρως ανησυχητική, αρκετοί βουλευτές του εκφράζουν ανοιχτά τις διαφωνίες τους για τη συμπόρευση (ταύτιση) με τη Νέα Δημοκρατία, ενώ στις τάξεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας περισσεύει ο εκνευρισμός. Που γίνεται ακόμη μεγαλύτερος λόγω των δημοσκοπήσεων που δείχνουν τα ποσοστά του κόμματος καθηλωμένα πέριξ του 5-6%. Στις αρχές της εβδομάδας ο κ. Βενιζέλος ανέβαλε τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας λόγω μιας ξαφνικής αδιαθεσίας, αλλά δεν ήσαν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για «διπλωματική ασθένεια» προκειμένου τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή να μην έρθει αντιμέτωπος με τους βουλευτές. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, ίσως ήθελε να προηγηθεί η συνάντηση του Αντ. Σαμαρά με την Άνγκ. Μέρκελ στην περίπτωση που θα προέκυπταν νέα δεδομένα, θετικά εννοείται.

Καλύτερα δεν είναι τα πράγματα στη ΔΗΜΑΡ όπου τείνουν να παγιωθούν οι δύο τάσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό της, η διαπάλη των οποίων θα ενταθεί προϊόντος του χρόνου και με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν το κόμμα να κινείται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Το συνέδριο που θα διεξαχθεί στις 13-15 Δεκεμβρίου ίσως αποδειχθεί καθοριστικό για τις ισορροπίες, ενδεχομένως και για τον βαθμό συνοχής. Οι εξελίξεις τόσο στο ΠΑΣΟΚ όσο και στη ΔΗΜΑΡ δεν μπορεί παρά να επηρεαστούν από τις διεργασίες που γίνονται για την περίφημη ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Η έλλειψη μιας ηγετικής φυσιογνωμίας που θα αναλάβει να ηγηθεί και να συσπειρώσει τις δυνάμεις που υπάρχουν διάσπαρτες ψαλιδίζει τις προοπτικές επιτυχίας του εγχειρήματος.

Σενάρια

Εξαιτίας της ισχνής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και της αστάθειας που παρατηρείται στο ΠΑΣΟΚ, έρχονται κι επανέρχονται στο προσκήνιο τα σενάρια περί ανασύνθεσης της κυβέρνησης, με ή χωρίς αλλαγή πρωθυπουργού. Ωστόσο μετά την κατηγορηματική άρνηση του Φ. Κουβέλη να επιστρέψει στον κυβερνητικό συνασπισμό, οι πιθανότητες έχουν σχεδόν μηδενιστεί. Επιπρόσθετα, πολύ δύσκολα ο κ. Σαμαράς θα δεχόταν να παραχωρήσει σε άλλον την καρέκλα του πρωθυπουργού σε μια στιγμή που όλα δείχνουν ότι τα πράγματα αλλάζουν στη χώρα και την οικονομία, όταν κατά κοινή ομολογία φαίνεται φως στο βάθος του τούνελ. Στον ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε απόπειρα κυβερνητικής αλλαγής ή αντικατάστασης του πρωθυπουργού στα πρότυπα της κυβέρνησης Παπαδήμου, μοναδικό στόχο θα είχε να ανακόψει το κύμα των κοινωνικών αντιδράσεων και την άνοδο της Αριστεράς στην εξουσία.

Το σενάριο των τριπλών εκλογών τον ερχόμενο Μάιο έχει ατονήσει το τελευταίο διάστημα, ωστόσο σύμφωνα και με κυβερνητικούς παράγοντες δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αποκλειστεί. Ότι κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις κι αν θεωρήσει ότι τον ευνοεί το πολιτικό κλίμα ίσως ο κ. Σαμαράς να επιχειρήσει να ανανεώσει τη λαϊκή εντολή. Αυτό δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση ότι μέσα από μια εκλογική αναμέτρηση θα αλλάξει άρδην το πολιτικό σκηνικό. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μάλιστα των δημοσκόπων δεν αποκλείεται τα πράγματα να γίνουν ακόμη πιο περίπλοκα. Με τα σημερινά δεδομένα τα δύο μεγάλα κόμματα (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ) θα είναι σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο και πολύ μακριά από τα όρια της αυτοδυναμίας. Τα μεγάλα προβλήματα θα ξεκινήσουν την επομένη των εκλογών, για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Αν αναδειχθεί πρώτο κόμμα η ΝΔ θα δυσκολευτεί πολύ να συσπειρώσει τις αναγκαίες δυνάμεις που θα της εξασφαλίσουν την προβλεπόμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Κι αυτό διότι το ΠΑΣΟΚ από το 12% των προηγούμενων εκλογών θα κινηθεί γύρω στο 6%, ίσως και πιο κάτω, ενώ η ΔΗΜΑΡ ,αν καταφέρει να πιάσει το όριο εισόδου στη Βουλή, δεν είναι βέβαιο ότι θα συνδράμει και ενδεχομένως να μην αρκεί για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Αν πάλι πρώτο κόμμα αναδειχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ το πιθανότερο είναι ότι θα επιδιώξει τη συγκρότηση ενός κυβερνητικού συνασπισμού με τους Ανεξάρτητους Έλληνες και τη ΔΗΜΑΡ (αν κι εφόσον είναι στο Κοινοβούλιο). Με τα σημερινά δεδομένα οι δημοσκόποι εκτιμούν ότι τα τρία κόμματα δεν θα διαθέτουν τον κρίσιμο αριθμό των 151 και άνω βουλευτών για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Σε μια τέτοια περίπτωση οι λύσεις είναι δύο: Είτε η επανάληψη των εκλογών, που δεν είναι βέβαιο ότι θα άρει το αδιέξοδο, είτε η συγκρότηση του λεγόμενου συνασπισμού από Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ που, αν συμβεί, θα προκαλέσει πρωτόγνωρες αναταράξεις και θα αλλάξει τον πολιτικό χάρτη της χώρας. Οι δημοσκόποι πάντως δεν αποκλείουν το ακραίο αυτό σενάριο καθώς πιστεύουν ότι οι ηγεσίες των δύο κομμάτων θα βρεθούν αντιμέτωπες με το… χάος της ακυβερνησίας.