Δάνεια στον αέρα

Ενόχλησε πολύ, μαθαίνουμε, ορισμένους τραπεζίτες, μια άσκηση που έκαναν οι ελεγκτές της BlackRock, στο πλαίσιο των τελευταίων ελέγχων τους στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών. Τι έκαναν οι ελεγκτές; Έναν φαινομενικά απλό, δειγματοληπτικό έλεγχο σε μερικά δάνεια που έχουν χορηγήσει τράπεζες σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Δάνεια ύψους έως και 25 εκατ. ευρώ. Τα δάνεια που ελέγχθηκαν έχουν χορηγηθεί με εγγύηση ακίνητα, που κατά τον χρόνο της παροχής των δανείων κάλυπταν και με το παραπάνω την απαίτηση της τράπεζας.

Άρχισαν, λοιπόν, οι ελεγκτές να τσεκάρουν τι μπορεί να συμβαίνει σήμερα με αυτά τα δάνεια. Καλύπτει, άραγε, και σε ποιον βαθμό, η αξία του κάθε ακινήτου την απαίτηση της τράπεζας, αν ληφθεί υπόψη η σημερινή κατάσταση και οι τιμές που διαμορφώνονται στην κατεστραμμένη ελληνική αγορά ακινήτων; Έθεσαν, λοιπόν, οι ελεγκτές ένα απλό ερώτημα: Αν έβγαινε σήμερα στο σφυρί το ακίνητο που καλύπτει το δάνειο, θα έπαιρνε η τράπεζα πίσω τα λεφτά της;

Όλοι όσοι γνωρίζουν τι συμβαίνει σήμερα στην αγορά ακινήτων υποψιάζονται τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει αυτή η άσκηση: Αν θέλει μια τράπεζα να ρευστοποιήσει άμεσα, μέσω πλειστηριασμού, ένα ακίνητο, προκειμένου να καλύψει ένα χαμένο δάνειο, είναι σφόδρα πιθανό να πάρει «ψίχουλα», που δεν θα καλύπτουν τη «χασούρα» από το δάνειο.

Και κάπου εδώ αρχίζουν οι κραυγές ιερής αγανάκτησης των τραπεζιτών: Είναι άδικο να ελεγχόμαστε με τον τρόπο αυτό, λένε, όταν όλοι γνωρίζουμε ποιες πρωτοφανείς συνθήκες επικρατούν στην αγορά ακινήτων. Με τέτοιες ελεγκτικές ασκήσεις, θα βγει το συμπέρασμα ότι τα περισσότερα μεγάλα δάνεια που έχουν χορηγηθεί με εγγύηση ακίνητα σε επιχειρήσεις είναι… στον αέρα, θα τεθεί υπό αμφισβήτηση το αν οι τράπεζες έχουν επαρκή κεφάλαια και έχουν σχηματίσει επαρκείς προβλέψεις για τις «χασούρες» και το τραπεζικό σύστημα θα μπει σε νέες περιπέτειες.

Ώρα για τον «κουρέα»;

Η όλη διαδικασία ελέγχου των χαρτοφυλακίων των δανείων από την BlackRock, τα πορίσματα της οποίας έχουν μεγάλη σημασία για τα επόμενα βήματα στην εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων, βρίσκεται πίσω και από τη -συμπεφωνημένη με την «τρόικα»- αναβολή των αποφάσεων του υπουργείου Ανάπτυξης σχετικά με τη διαμόρφωση ενός νέου καθεστώτος, κοινού για όλες τις τράπεζες, για την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων.

Δύο στοιχεία έχουν μεγάλη σημασία για να καταλάβουμε πώς… κινείται η μπίλια και πού θα καθίσει τελικά. Το ένα έρχεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία διαπιστώνει ότι τα «κόκκινα» δάνεια συνεχίζουν να αυξάνονται με απροσδόκητα γρήγορους ρυθμούς και, όπως πάνε τα πράγματα, μέχρι το τέλος του έτους δεν αποκλείεται να δούμε να έχει «κοκκινίσει» σχεδόν το ένα τρίτο των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών!

Το άλλο στοιχείο έρχεται από την BlackRock, που και κατά τη διάρκεια του πρώτου ελέγχου της είχε βγάλει απογοητευτικά συμπεράσματα για τις μεθόδους και τις διαδικασίες που ακολουθούν οι ελληνικές τράπεζες προκειμένου να ρυθμίζουν προβληματικά δάνεια. Η BlackRock, λένε οι πληροφορίες μας, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ακόμη και σήμερα, με τις ρυθμίσεις που προτείνουν στους πελάτες τους, οι τράπεζες δεν καταφέρνουν να διορθώνουν τα προβλήματα εξυπηρέτησης των δανείων, αλλά απλώς μεταθέτουν τη… στάση πληρωμών του δανειολήπτη στο μέλλον.

Τι λέει η BlackRock ότι θα πρέπει να γίνει; Προσανατολίζεται στο να προτείνει ριζική αλλαγή των μεθόδων και των διαδικασιών ρύθμισης, ώστε να διασφαλίζεται ότι μετά τη ρύθμιση ενός δανείου ο πελάτης θα έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να το εξυπηρετήσει ομαλά. Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει να σπάσει ένα μεγάλο «ταμπού» του τραπεζικού μας συστήματος: Θα πρέπει, επιτέλους, να καταλάβουν οι τράπεζες ότι και το «κούρεμα» ενός δανείου είναι ένα εργαλείο που πρέπει να αξιοποιείται, όταν χρειάζεται, προκειμένου να γίνεται μια σωστή ρύθμιση. Οι αντιστάσεις των τραπεζών σε τέτοιες εισηγήσεις, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, είναι ισχυρές.

Όμως, αυτήν τη φορά, δεν θα είναι πολύ εύκολο να πείσουν την «τρόικα» για τις θέσεις τους. Όχι επειδή η «τρόικα» έγινε ξαφνικά ευαίσθητη στα προβλήματα των δανειοληπτών, αλλά γιατί, πολύ απλά, διαπιστώνεται πλήρης αδυναμία των τραπεζών να δώσουν λύσεις στο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα απειλή για τους ισολογισμούς των τραπεζών, σε μια περίοδο που δεν είναι καθόλου εύκολο να βρεθούν πρόσθετα δισεκατομμύρια για νέες ανακεφαλαιοποιήσεις.