Σε γερμανικό Καθαρτήριο

Ένα κατ’ ευφημισμό σχέδιο «ανακούφισης» της Αθήνας από το δυσβάστακτο βάρος του χρέους, που όμως ισοδυναμεί με παραμονή της χώρας σε γερμανικό Καθαρτήριο για… μια χούφτα δισεκατομμύρια, υποχρεώθηκε να αποκαλύψει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Την ίδια ώρα, ο Γιόργκ Άσμουσεν, κορυφαίο στέλεχος σήμερα της ΕΚΤ, αλλά και θεωρούμενος ως επικρατέστερος να διαδεχθεί τον Σόιμπλε, σε περίπτωση «καθαρής» εκλογικής νίκης της Μέρκελ, έκανε στην Αθήνα μια σημαντική άσκηση μυστικής διπλωματίας, αφήνοντας στους Έλληνες συνομιλητές του την εντύπωση ότι πράγματι ενδιαφέρεται να λυθούν τα προβλήματα πιστωτικής και επενδυτικής ασφυξίας, τα οποία αφήνουν την οικονομία σε μόνιμο τέλμα.

Καθώς ο «χαλαρός» Αύγουστος τελειώνει και αναμένεται ο κρίσιμος Σεπτέμβριος των γερμανικών εκλογών, αλλά και του σημαντικού ελέγχου της ελληνικής οικονομίας από την «τρόικα», ο Β. Σόιμπλε υποχρεώθηκε, από έναν καταιγισμό δημοσιευμάτων και επικριτικών δηλώσεων της αντιπολίτευσης, να αποκαλύψει τις βασικές διαπραγματευτικές θέσεις που θα δεσμεύουν και την επόμενη κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ, σχετικά με την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος:

• Κεντρικός άξονας του σχεδίου είναι η επιμονή στην άρνηση μιας «καθαρής» λύσης για το χρέος, με «κούρεμα» των επίσημων πιστωτών, θέση που μονότονα επαναλαμβάνουν συνεχώς η Μέρκελ και ο Σόιμπλε.

• Ταυτόχρονα, όμως, ο Σόιμπλε δέχεται ότι θα σπάσει το «ταμπού» του «ούτε ένα ευρώ επιπλέον δανείων στην Ελλάδα», ανοίγοντας το δρόμο για να συζητηθεί μέσα στο φθινόπωρο με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ένα «προληπτικό» σχέδιο χρηματοδοτικής κάλυψης της Ελλάδας, για τα κενά που θα παρουσιασθούν με βεβαιότητα από το δεύτερο εξάμηνο του 2014 και μέχρι το τέλος του 2016.

• Ο Σόιμπλε, με τον επίτροπο Ρεν να… σιγοντάρει, προτείνουν πλέον ανοικτά ένα συνδυασμό ημίμετρων ανακούφισης (μεγαλύτερος χρόνος αποπληρωμής των δανείων, χαμηλότερα επιτόκια, παράταση του καθεστώτος συμμετοχής της Ελλάδας με μόνο 5% στα κοινοτικά προγράμματα κ.α.), που σε συνδυασμό με ένα νέο, μικρό δάνειο από το μηχανισμό στήριξης (γίνεται λόγος για «μονοψήφιο αριθμό» δισεκατομμυρίων) θα κρατήσουν την ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία εντός της ευρωζώνης.

• Το σχέδιο αυτό φαίνεται… παραδεισένιο για τη Μέρκελ, αφού συνδυάζει την αποφυγή ενός «κουρέματος», τουλάχιστον όσο η ίδια θα βρίσκεται στην καγκελαρία (σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος της είναι να αποχωρήσει στα μισά της νέας θητείας της, κοντά, δηλαδή, στο χρόνο λήξης του ελληνικού προγράμματος, το 2016), αλλά και μια πολύ μικρή νέα δανειοδότηση του «κακού παιδιού του Νότου», με την οποία (υποτίθεται ότι…) θα διασφαλισθεί η συνοχή της ευρωζώνης.

• Εξίσου σημαντικό, όμως, για τους Γερμανούς είναι ότι η επισημοποίηση της παράτασης της χρηματοδότησης της χώρας ως το τέλος του 2016 από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό θα επιτρέψει να διαιωνισθεί και το σημερινό καθεστώς ασφυκτικής εξωτερικής επιτήρησης της Αθήνας, «διανθισμένης» με τις γνωστές «τρομοκρατικές» απειλές για στέρηση μιας δόσης, κάθε φορά που θα χρειάζεται να «στριμώχνονται» η ελληνική κυβέρνηση και η κοινή γνώμη, προκειμένου να δέχονται αγόγγυστα τα «πικρά φάρμακα» της «τρόικας». Ουσιαστικά, στόχος των Γερμανών, τον οποίο δεν βλέπει με κακό μάτι και η κυβέρνηση της Αθήνας, είναι να διαιωνισθεί η πολιτική λογική του μονοδρόμου των Μνημονίων, κατά τρόπον ώστε να περιορίζονται ασφυκτικά και τα διαπραγματευτικά περιθώρια μιας τυχόν επόμενης «αντιμνημονιακής» κυβέρνησης.

• Σε αυτό συνηγορεί και ο προγραμματισμός που φαίνεται ότι έχουν κάνει οι Γερμανοί για τα επόμενα βήματά τους, καθώς δέχονται πλέον ότι το ελληνικό πρόβλημα θα πρέπει να συζητηθεί άμεσα με το ΔΝΤ, πριν ακόμη υπάρξουν τα επίσημα στοιχεία για πλεόνασμα το 2013. Το ΔΝΤ, ως γνωστόν, επέμενε ότι, επειδή δεν υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση της Ελλάδας από το τρίτο τρίμηνο του 2014 και μετά, θα πρέπει να συζητηθεί το ζήτημα της χρηματοδότησης της χώρας ήδη από το φθινόπωρο και οι Γερμανοί δέχονται πλέον ότι αυτή η επίσπευση των εξελίξεων δεν μπορεί να αποφευχθεί.

Η μεγάλη παγίδα

Στο σημείο αυτό εντοπίζουν σοβαροί αναλυτές και τη μεγαλύτερη παγίδα για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία ως τώρα, με εξαίρεση το πρόσφατο άνοιγμα στον Ομπάμα, φαίνεται να συμπορεύεται απόλυτα με το Βερολίνο:

1. Η Ελλάδα θα πρέπει να δεχθεί το φθινόπωρο να δεσμευθεί ότι θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να επιτευχθεί ο εξωπραγματικός στόχος του μνημονίου για πλεόνασμα ίσο με 4,5% του ΑΕΠ στο τέλος του 2016 (περίπου 9 δισ. ευρώ), ίσως μάλιστα θα κληθούμε, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν, να περιγραφούν στο νέο μνημόνιο οι τομείς από τους οποίους θα προέλθουν οι πρόσθετες εξοικονομήσεις, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό το θηριώδες πλεόνασμα, που μάλιστα, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της «τρόικας» για τη βιωσιμότητα του χρέους, θα πρέπει η Ελλάδα να το διατηρήσει για άλλα 10-20 χρόνια (!). Όλα αυτά, για να αποφευχθεί ένα «κούρεμα» των δανείων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

2. Με άλλα λόγια, με αντάλλαγμα μια μικρή πρόσθετη χρηματοδότηση, θα υποχρεωθούμε να δεχθούμε τη διαιώνιση όσων βιώνει η οικονομία μας από το 2010, δηλαδή της επιβολής εξαντλητικών μέτρων λιτότητας, υπό ασφυκτική διεθνή επιτήρηση, χωρίς μάλιστα να υπάρχει κάποιο σοβαρό σχέδιο χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας και των επενδύσεων, προκειμένου να έχουμε την ελπίδα για μια ισχυρή οικονομική ανάκαμψη στο ορατό μέλλον. Το πρόβλημα, όπως επισήμαινε σε ανάλυσή του ο Θ. Βαμβακίδης, αναλυτής της M. Lynch, βρίσκεται στον ίδιο το σχεδιασμό του προγράμματος στήριξης: «Το πρόγραμμα υποθέτει ότι η Ελλάδα θα φτάσει σε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 4,5% και θα το κρατήσει για 20 χρόνια. Καμία χώρα δεν το έχει κάνει ποτέ αυτό, είναι αδύνατο».

3. Έτσι, η Ελλάδα, εάν επιβεβαιωθούν οι σχεδιασμοί των Γερμανών, θα έχει χάσει μια σημαντική ευκαιρία να διορθώσει, ύστερα από μια σοβαρή διαπραγμάτευση, όλα τα σοβαρά προβλήματα του προγράμματος των Μνημονίων, εξασφαλίζοντας μια ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους, αλλά και απτά μέτρα στήριξης της οικονομίας με χρηματοδοτήσεις και επενδυτικά κονδύλια. Αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος που προδιαγράφεται στο φθινοπωρινό ορίζοντα, αν η Αθήνα δεχθεί άλλη μια φορά να… χορέψει στο ρυθμό του Βερολίνου.

Τι κρύβει η επίσκεψη Άσμουσεν;

Η μέχρι στιγμής στάση της κυβέρνησης στο μείζον ζήτημα της επικείμενης διαπραγμάτευσης ενός νέου Μνημονίου αφήνει, πάντως, πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Το σοβαρότερο εξ αυτών είναι αν υπάρχουν κάποιου είδους μυστικές διαβεβαιώσεις του Βερολίνου ότι το φθινόπωρο η Γερμανία θα προσφέρει πολλά περισσότερα από όσα αφήνει ως τώρα να εννοηθεί ότι είναι έτοιμη να δώσει, προκειμένου να κρατηθεί η Ελλάδα στην ευρωζώνη.

Αυτό το ερώτημα πήρε νέα διάσταση την εβδομάδα που πέρασε, με την ξαφνική έλευση του κορυφαίου στελέχους της ΕΚΤ, Γιοργκ Άσμουσεν, στην Αθήνα. Ο Άσμουσεν δεν είναι τυχαίο πρόσωπο, αφού υπήρξε στενός συνεργάτης του Σόιμπλε στο υπουργείο Οικονομικών, πριν μεταπηδήσει, με εντολή της Μέρκελ, στην κεντρική τράπεζα και θεωρείται ως πρόσωπο εμπιστοσύνης της καγκελαρίου, που έχει πολλές πιθανότητες να διαδεχθεί τον Σόιμπλε στο υπουργείο Οικονομικών μετά τις εκλογές, εάν η Μέρκελ εξασφαλίζει μια «καθαρή» νίκη.

Το πραγματικό περιεχόμενο των συζητήσεων του Άσμουσεν με τα κυβερνητικά στελέχη και τον Γ. Προβόπουλο παραμένει άγνωστο, ενώ από τις επαφές που ζήτησε και είχε με τραπεζίτες και εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου οι συνομιλητές του αποκόμισαν την εντύπωση, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι ήθελε να ενημερωθεί σε μεγάλο βάθος για τα προβλήματα της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος, σαν να προετοιμαζόταν για να αναλάβει ο ίδιος τη διαχείρισή τους πολύ σύντομα, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας. Επιπλέον, όμως, παρότι δεν εξέφρασε ανοικτά τις απόψεις του, έδειξε να συμμερίζεται την κοινή διαπίστωση όλων στην Αθήνα ότι χωρίς ρευστότητα και σημαντικές επενδύσεις στην πραγματική οικονομία η συνταγή του Μνημονίου δεν πρόκειται να αποδώσει.

Πάντως την ώρα που ο Άσμουσεν φάνηκε να «κλείνει το μάτι» στην κυβέρνηση και την οικονομική ελίτ της χώρας για κάτι καλύτερο στο μέλλον, το οικονομικό κατεστημένο της Γερμανίας δεν φαίνεται να κρύβει τις… αρπακτικές του διαθέσεις.

Η πρόταση των γερμανών βιομηχάνων, να δεσμευθεί η εμπορικά αξιοποιήσιμη περιουσία του Δημοσίου από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, ώστε να ρευστοποιηθεί, για να αποπληρωθούν τα διεθνή δάνεια, καθιστά σαφές ότι, για τη γερμανική ελίτ, αυτή η κρίση στην ευρωζώνη ερμηνεύεται ως μια μεγάλη ευκαιρία για να αποσπάσουν πολύτιμα λάφυρα και υπερκέρδη, όπως ακριβώς έκαναν στην Ανατολική Ευρώπη, μετά την πτώση του Τείχους…