ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΚΕΡΚΟΠΟΡΤΑ

Αναφερόμενη σε απόψεις που στόχο έχουν να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα, όπως ότι πίσω από τη μεγιστοποίηση του θέματος της άρσης της προστασίας της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς βρίσκονται μεγαλοϊδιοκτήτες και μπαταχτσήδες, δηλώνει ότι «κανένα σπίτι δεν χαρίζεται, όπως έσπευσαν να πουν κάποια ανόητα παπαγαλάκια…».

// Πώς σας κάνει να αισθάνεστε το ότι σήμερα όλοι, ακόμη και βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που συγκυβερνούν, ζητούν να παραταθεί ο νόμος που έχει καταγραφεί με το όνομά σας; Έχετε κάποια νούμερα για τα νοικοκυριά των οποίων το σπίτι προστάτευσε; Πόσοι έκαναν χρήση του νόμου Κατσέλη;
– Αισθάνομαι δικαιωμένη γιατί ο Ν. 3869/10 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που πέρασε με πολλές αντιδράσεις και δυσκολίες, αποδείχθηκε κοινωνικά και οικονομικά αναγκαίος. Μέχρι το τέλος Ιουνίου είχαν υποβληθεί περίπου 65.000 αιτήσεις και από αυτές 30.000 μόνο το τελευταίο τετράμηνο… Αυτό αποτελεί δείγμα της επιδείνωσης της κρίσης αλλά και της αναγκαιότητας του νόμου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΠΟΙΖΩ, περίπου ένα 70% όσων υποβάλλουν αιτήσεις ζητάει προστασία της πρώτης κατοικίας. Σήμερα ανησυχώ ιδιαίτερα γιατί η κυβέρνηση, υποκύπτοντας σε πιέσεις από τους ίδιους, γνωστούς κύκλους, έχει αρχίσει να ξηλώνει σιγά σιγά κάποιες από τις σημαντικές ευεργετικές ρυθμίσεις του νόμου. Είναι η στιγμή που ο κόσμος πρέπει να αντιδράσει δυναμικά ώστε να μην προχωρήσει η άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας. Οι λεγόμενες «χρυσές τομές» που αναζητούνται δεν είναι τίποτε άλλο παρά Κερκόπορτα για την τελική ανατροπή του νόμου.

// Γιατί η κυβέρνηση και η «τρόικα» ανοίγουν ξανά το θέμα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών, παρά τις αντιδράσεις και το γεγονός ότι η κρίση έχει οδηγήσει χιλιάδες νοικοκυριά σε απόγνωση;
– Για άλλη μια φορά η κυβέρνηση υποκύπτει στις πιέσεις τραπεζών, πιστωτών και κερδοσκοπικών συμφερόντων και με ανυπόστατα επιχειρήματα προωθεί ένα μέτρο που αντιστρατεύεται ευθέως τόσο την οικονομική λογική όσο και το δημόσιο συμφέρον. Η άρση της αναστολής των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία εν μέσω συνεχιζόμενης βαθιάς οικονομικής κρίσης καταπατά το βασικό κοινωνικό δικαίωμα στη στέγη και σε ένα ελάχιστο αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Θα δημιουργήσει νέα κοινωνικά δράματα. Η κατάρρευση της αγοράς και των αξιών των ακινήτων θα επιβαρύνει όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων, οξύνοντας την ιδιωτική υπερχρέωση. Θα οδηγήσει μοιραία σε κατάρρευση και των ασφαλειών των ενυπόθηκων δανείων, με αποτέλεσμα οι ίδιες οι τράπεζες, αργά ή γρήγορα, να απαιτήσουν πρόσθετα κεφάλαια, δηλαδή νέα ανακεφαλαιοποίηση. Πρέπει, δε, να υπογραμμιστεί ότι μετά την εμπειρία της Κύπρου και τις πρόσφατες αποφάσεις του Eurogroup, τα κεφάλαια αυτά θα προκύψουν κατά πάσα πιθανότητα από «κούρεμα» καταθέσεων. Με άλλα λόγια, τα σπασμένα θα τα πληρώσουν και πάλι οι απλοί πολίτες.
Κάποιοι αφήνουν στο περιθώριο τις ευθύνες του τραπεζικού συστήματος για επιλογές, λάθη και παραλείψεις, για τα οποία, μάλιστα, οι τράπεζες αποζημιώθηκαν γενναιόδωρα μέσω της ανακεφαλαιοποίησης, ενώ παράλληλα σπεύδουν να βαφτίσουν μπαταχτσήδες τις εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους λόγω της πολιτικής της βίαιης οικονομικής λιτότητας που έχει επιβληθεί.

// Τελικά, ποιος θα ωφεληθεί;
– Κυρίως οι κερδοσκόποι και οι κάτοχοι τιτλοποιημένων δανείων, που καιροφυλακτούν να αγοράσουν ακίνητα από πλειστηριασμούς στο 20%-30% της αξίας τους και να τα μεταπωλήσουν ή να τα εκμεταλλευτούν με κέρδος. Ήδη διεθνείς εταιρείες ακινήτων, σε συνεργασία με distress funds, αγοράζουν χαρτοφυλάκια ελληνικών τραπεζών με δάνεια σε καθυστέρηση και προσβλέπουν στην απελευθέρωση των πλειστηριασμών, που θα τους αποφέρει τεράστια κέρδη. Ωφελούνται επίσης οι τράπεζες, καθώς ρευστοποιούν προβληματικά χαρτοφυλάκια και υποθήκες, ενώ είναι πολύ πιθανό να έχουν ήδη συνάψει συνεργασίες με τις εταιρείες ακινήτων για να εκμεταλλευθούν από κοινού τα ακίνητα που έχουν κατασχεθεί ή πρόκειται να βγουν στους πλειστηριασμούς. Ως προς το κόστος της επερχόμενης ανακεφαλαιοποίησης, η πρόσφατη ιστορία έδειξε ότι οι τράπεζες αποζημιώθηκαν σε σημαντικό βαθμό. Ας μην ξεχνάμε ότι στην πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση υπήρχε πρόβλεψη και κάλυψη για επισφαλή δάνεια που δεν εξυπηρετούνται. Πρόσφατα, μάλιστα, η ηγεσία του ΥΠΟΙΚ αποκάλυψε ότι ένα ποσόν 8 δισ. ευρώ που προοριζόταν για την ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών παραμένει στη διάθεση του ΤΧΣ και ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού της χώρας το 2014-2015. Αν δεν είναι το γεγονός αυτό αποδοχή της γενναιόδωρης μεταχείρισης του τραπεζικού συστήματος, την ώρα που τα εισοδήματα των περισσότερων Ελλήνων συμπιέζονται ραγδαία, τι είναι;
Συμπερασματικά, οι τράπεζες, με τις ευλογίες της «τρόικας» και τη δικαιολογία της κρίσης, ξέπλυναν όλα τα παλαιά αμαρτήματα από άλογες δανειοδοτήσεις και μέσω της διαδικασίας της ανακεφαλαιοποίησης κάλυψαν μεγάλο μέρος από τις ζημίες τους. Αντίθετα, τα φυσικά πρόσωπα, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα ΝΠΔΔ δεν αποζημιώθηκαν αντίστοιχα για το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων και το κόστος που υπέστησαν. Δηλαδή, στη χώρα μας εφαρμόσθηκε το εξής οξύμωρο, ακόμα και με όρους άκρατου φιλελευθερισμού: Να μηδενίζεται το κόστος των επενδυτικών επιλογών του τραπεζικού συστήματος και να μεταφέρεται αυτούσιο, και μάλιστα εις διπλούν, στην κοινωνία.

// Ποιος φταίει για αυτήν την κατάσταση;
– Ας μην ξεγελιόμαστε: Η σημερινή κρίση υπερχρέωσης που μαστίζει την ελληνική κοινωνία είναι αποτέλεσμα της ασκούμενης αδιέξοδης οικονομικής πολιτικής της βίαιης λιτότητας. Δεν είναι ούτε αφερέγγυος δανειολήπτης ούτε μπαταχτσής ο συνταξιούχος που είδε τη σύνταξή του να μειώνεται απότομα κατά 60% ή ο δημόσιος υπάλληλος που το διαθέσιμο εισόδημά του εξανεμίσθηκε κατά 50% από τη μείωση του μισθού, την κατάργηση των φοροαπαλλαγών, τα «χαράτσια» και την αύξηση των φόρων. Ούτε βέβαια ο κάτοχος ελληνικών ομολόγων, τα οποία «κουρεύτηκαν» σε ένα βράδυ, ο μισθωτός που έχει μείνει απλήρωτος για 4-6 μήνες, ο οικογενειάρχης που απολύθηκε ύστερα από χρόνια σταθερής εργασίας ή ο επαγγελματίας που είδε το μαγαζί του να κλείνει λόγω κατακόρυφης πτώσης της ζήτησης και έλλειψης ρευστότητας. Πόσω μάλλον οι στρατιές ανέργων…
Η κυβέρνηση, αντί να προχωρήσει σε ρύθμιση δανείων, προχωράει σε απελευθέρωση των πλειστηριασμών. Λέει, δηλαδή, σʼ αυτόν τον κόσμο: Δεν φθάνει που σου πήρα το εισόδημα και τα περιουσιακά σου στοιχεία, τώρα θα σου πάρω και το σπίτι!

// Μα δεν φταίνε και όσοι δανείστηκαν υπέρμετρα και σήμερα δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους;
– Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μετά το 2000 και την είσοδό μας στην Ευρωζώνη αρκετοί συμπολίτες μας ενέδωσαν στον πειρασμό των χαμηλών επιτοκίων, της εύκολης χρηματοδότησης και των πιέσεων των τραπεζών και πήραν καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια που και υπό κανονικές συνθήκες δεν θα μπορούσαν να τα εξυπηρετήσουν. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η ευθύνη εμπίπτει κυρίως στις τράπεζες, που δεν ακολούθησαν βασικές αρχές υπεύθυνου δανεισμού, αλλά και στην Τράπεζα της Ελλάδος, που με απόφαση του διοικητή της ήρε τους προϋπάρχοντες περιορισμούς στη δανειοδότηση. Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που ψηφίσθηκε ο Νόμος 3869/10, ο νόμος δηλαδή για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που προστατεύει τον καταναλωτή-δανειολήπτη, δίνοντας την ευκαιρία σε φυσικά πρόσωπα που βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής οφειλών να ρυθμίσουν ή ακόμα και να απαλλαγούν από τα χρέη τους έπειτα από απόφαση του Ειρηνοδικείου, στη βάση του εισοδήματος και των περιουσιακών τους στοιχείων.

// Η κυβέρνηση είναι, όμως, διατεθειμένη να θεσπίσει «κοινωνικά κριτήρια» για την προστασία της πρώτης κατοικίας, ώστε να επωφεληθούν αυτοί που έχουν πραγματικά ανάγκη. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Η πρόταση αυτή στερείται σοβαρότητος και είναι προσχηματική. Το δράμα της υπερχρέωσης και η αδυναμία πληρωμής δεν αφορούν μόνο τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Σύμφωνα, δε, με τη διεθνή εμπειρία, η υπερχρέωση πλήττει κυρίως τα μεσαία κοινωνικά στρώματα, που στη βάση εσφαλμένων προσδοκιών για βελτίωση των οικονομικών τους προοπτικών ξανοίχτηκαν σε αγορές με δανεισμό. Αυτοί χρήζουν προστασίας, ιδιαίτερα όταν λόγω της ασκούμενης πολιτικής η ελληνική μεσαία τάξη φτωχοποιείται με ραγδαίους ρυθμούς.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του Ν. 3869/10, για ένα ζευγάρι η πρώτη κατοικία προστατεύεται, ανεξαρτήτως ύψους οφειλής, μόνο στο ύψος του αφορολόγητου ποσού (200.000 ευρώ), προσαυξημένου κατά 50%. Με απλά λόγια, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, η αξία της κατοικίας που προστατεύεται δεν υπερβαίνει τα 300.000 ευρώ, και κάτι περισσότερο για οικογένεια με παιδιά. Επομένως, η υπάρχουσα ρύθμιση δεν αφορά τους πλούσιους ιδιοκτήτες, αλλά καλύπτει κυρίως τα μεσαία και τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Επιπλέον, ακόμα κι αν το Ειρηνοδικείο δικαιώσει τον δανειολήπτη που βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής οφειλών με ρύθμιση ή και απαλλαγή οφειλών, ο δανειολήπτης είναι υποχρεωμένος να εξοφλήσει το 80% της αντικειμενικής αξίας της πρώτης του κατοικίας. Επομένως, «κανένα σπίτι δεν χαρίζεται», όπως έσπευσαν να πουν κάποια ανόητα παπαγαλάκια…

// Πότε θα μπορέσει να αρθεί το καθεστώς της αναστολής των πλειστηριασμών;
– Όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση, αποκατασταθεί η παροχή ρευστότητας στην οικονομία και εφαρμοστούν, παράλληλα με τον Ν. 3869/10, ουσιαστικές ρυθμίσεις δανείων και οφειλών των δανειοληπτών, τότε, με πολύ προσεκτικό τρόπο και σταδιακά θα μπορούν να αρθούν οι περιορισμοί.

// Τι προβλέπετε να συμβεί αν η κυβέρνηση προχωρήσει στην άρση της αναστολής των πλειστηριασμών από το 2014 παρά τις αντιδράσεις;
– Πιστεύω ειλικρινά ότι μια τέτοια απόφαση θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας, με ανεξέλεγκτες πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες. Ελπίζω να έχουν απομείνει τα ελάχιστα πολιτικά αντανακλαστικά στη σημερινή κυβέρνηση προκειμένου να κατανοήσει ότι μια τέτοια κίνηση ενδέχεται να προκαλέσει κοινωνική έκρηξη απρόβλεπτων διαστάσεων. Το ποτήρι δεν θέλει πολύ για να ξεχειλίσει. Ο Έλληνας και η Ελληνίδα θα προστατεύσουν πάση θυσία την εστία τους, που την απέκτησαν με κόπο και ήταν το όνειρο μιας ζωής. Γιʼ αυτό οι βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου έχουν τεράστια ευθύνη να μην προχωρήσουν στην ψήφιση των σχετικών διατάξεων.