Μονόφθαλμοι κύκλωπες κανιβαλίζουν τη χώρα μας
Ο ίδιος, βέβαια, ευελπιστεί να βρεθεί ένας πολυμήχανος Οδυσσέας και να τους τυφλώσει, ενώ μας καλεί όλους να φωνάξουμε «ΑΕΡΑ» όπως οι ήρωες του 40 στα βουνά της Αλβανίας.
// Ο «Κύκλωπας» του Ευριπίδη έχει συμβολική διάσταση στο σήμερα; Για το ποιοι είμαστε, πού πάμε και τι πραγματικά επιδιώκουμε;
Κάθε φορά που με ρωτάνε οι δημοσιογράφοι γιατί ανεβάζω μια αρχαία τραγωδία ή κωμωδία τους απαντώ: Γιατί αυτά τα έργα άντεξαν στο χρόνο. Ο Ευριπίδης ποτέ δεν φαντάστηκε ότι θα γράψει έργα για τον Έλληνα του 2013. Τον ένοιαζε πιστεύω η εποχή του. Έλα μου όμως, που σήμερα η Ελλάδα κατακλύζεται από «Κύκλωπες»;
// Δηλαδή η «τρόικα» και το ΔΝΤ έχουν τα χαρακτηριστικά του μυθικού τέρατος, όπως το διαβάσαμε στα γυμνασιακά μας χρόνια, μέσα από το ομηρικό έπος;
Η χώρα μου κατακλύζεται από μονόφθαλμους ανθρώπους που την κανιβαλίζουν! Δεν θα σταματήσουν αν δεν μας φάνε όλους όπως ο Κύκλωπας του συντρόφους του Οδυσσέα. Πιστεύω όμως στο ελληνικό πνεύμα ή ελπίζω να βρεθεί ο πολυμήχανος Οδυσσέας που θα τυφλώσει το τέρας και θα του πει ότι τον τύφλωσε ο Κανένας. Αυτό το ευφυολόγημα του Οδυσσέα, της άρνησης της ταυτότητάς του, το βρίσκω μοναδικό. Όταν ρωτάνε τον Πολύφημο ποιος τον τύφλωσε και αυτός απαντά ο «Κανένας» για μένα εκεί γεννιέται η ελπίδα. Το ελληνικό πνεύμα είναι δαιμόνιο. Ότι νίκησε ο Οδυσσέας για μένα είναι παρήγορο. Και αυτό είναι μια άμεση απάντηση στο ερώτημα σας.
// Αισθάνομαι ότι δεν αναφέρεστε μόνο στην «τρόικα» αλλά και σε εγχώρια τέρατα…
Αυτή είναι δική σας ανάγνωση. Εγώ ως ηθοποιός δεν έχω δικαίωμα να δηλώσω τίποτα. Αλλά ο «Πολύφημος» σʼ αυτήν την ζωή δεν είναι μόνο ένας. Κύκλωπες υπάρχουν πολλοί.
// Τι μας κρατάει ακόμα ζωντανούς μετά από όλη αυτή τη λαίλαπα;
Θέλω να πιστεύω, ότι η επιβίωση είναι ένα ισχυρό κίνητρο για τον γεωγραφικό μας χώρο. Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει. Θεωρώ ότι κάποιοι ισχυροί που ορίζουν τις τύχες του κόσμου, έχουν επιλέξει την χώρα μας για πειραματόζωο και μας παρακολουθούν. Δεν πίστευα ποτέ στην ζωή μου ότι θα ερχόταν η στιγμή που η χώρα μου θα βρισκόταν σε επίπεδο ριάλιτι και ότι οι πολίτες της θα ζούσαν με όρους τηλεπαιχνιδιού. Που να φανταστώ ότι η χώρα μου θα γινόταν « Big Brother» και εμείς οι κάτοικοι της τα πειραματόζωα μια ζωής αληθινής. Δυστυχώς μια ολόκληρη χώρα υφίσταται από την νέα τάξη πραγμάτων μια διεθνή παρακολούθηση. Και δεν είναι ο «Μεγάλος Αδερφός» του Όργουελ, είναι πραγματικότητα.
// Δεν έχουμε και εμείς προσωπική ευθύνη για το ότι φτάσαμε τη χώρα μας στα όρια της οικονομικής καταστροφής;
Δεν συμφωνώ. Δεν τα φάγαμε μαζί. Μαζί όμως τα βλέπουμε τα στενάχωρα.
Η ιστορία γράφεται με αίμα…
// Γιατί 1.500.00 άνεργοι, πεινασμένοι άνθρωποι, δεν έχουν βγει ακόμη στους δρόμους; Πως ζουν;
Γιατί πιστεύεται ότι δεν θα βγουν; Είναι νομοτελειακό ότι θα βγουν. Είναι θέμα χρόνου. Μέχρι τώρα δεν έχουν βγει γιατί η χώρα μας είναι μικρή δεν είναι γιγαντώσιμη. Γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Θα αφήσει ο αδερφός, ο θείος, ο φίλος, ο κουμπάρος, ο γείτονας τον άνεργο του στενού του περιβάλλοντος χωρίς ψωμί; Δεν έχουμε βγει στον δρόμο γιατί υπάρχει αλληλεγγύη, υπάρχει φιλότιμο και ανθρωπιά. Το να έχεις μπάρμπα στην Κορώνη ή πολλούς κουμπάρους ίσως και να είναι σωτήριο στις μέρες μας. Να φοβάστε όταν η αλληλεγγύη ρίξει αυλαία. Τότε θα αρχίσει το ουσιαστικό πρόβλημα. Και η λύση θα βρεθεί μόνο με αίμα και θυσία. Δυστυχώς το δίκιο και η ιστορία γράφεται με αίμα.
// Πώς βλέπετε τη ρήξη Ξαρχάκου – Χατζάκη στο Εθνικό Θέατρο;
Εγώ είμαι επισκέπτης αυτή τη στιγμή στο Εθνικό Θέατρο. Το σέβομαι, το υπηρετώ αυτό το διάστημα μʼ ευλάβεια αλλά δεν ανήκω σʼ αυτό. Η έδρα μου είναι το ελεύθερο θέατρο. Ωστόσο πιστεύω ότι το Εθνικό Θέατρο από τον διευθυντή του μέχρι τον ηθοποιό και τον τελευταίο του υπάλληλο έχει ιερό καθήκον να υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο και να διαμορφώνει παιδεία και αισθητική, όπως η δημόσια παιδεία.
// Το χειμώνα τι θα ανεβάσετε;
Μετά τη μεγάλη επιτυχία του «Λα νόνα» δεν σκέφτομαι κάτι άλλο εκτός από τη συνέχειά του. Θα ήμουν όμως άδικος απέναντι στο έργο αν απλά επαναλάμβανα την παράσταση. Ως ενεργός καλλιτέχνης που αναπνέω όσα συμβαίνουν στην χώρα μου θα το προσαρμόσω ανάλογα. Αυτή η γιαγιά από την Αργεντινή που τρώει τους πάντες και τα πάντα, ακόμη και την οικογένεια της χωρίς να μπορεί να τιθασεύσει την πείνα και την απληστία της μας θυμίζει πολλά. Το «Λα νόνα» το έπαιξα το 1997 και πάλι είναι τόσο φρέσκο το έργο σαν να έχει γραφτεί σήμερα.
// Είναι τόσο επίκαιρο γιατί η κυβέρνηση ως μια άλλη «Λα νόνα» ετοιμάζεται να μας πάρει και το πρώτο κεραμίδι…
Δεν είναι μόνο η καταπίεση της άγριας φορολογίας που καταθλίβει τον Έλληνα. Είναι η συνειδητοποίηση της πικρής αλήθειας ότι δεν ζει σε μια ελεύθερη, αυτόνομη χώρα αλλά σε ένα μόρφωμα χώρας που τον διοικούν ξένες δυνάμεις. Πιστεύω ότι την εποχή που ζούσαν οι πατεράδες και οι παππούδες μας στην κατοχή, στον εμφύλιο, τα πράγματα ήταν ακόμη πιο τραγικά. Υπήρχαν μάχες. Αλλά υπάρχει και ένας άλλος πόλεμος πιο ύπουλος, ο οικονομικός και αυτός μετρά αυτοκτονίες.
// Τι θύματα αφήνει αυτός ο οικονομικός πόλεμος;
Αναλφάβητους και αμόρφωτους Έλληνες. Το να συρρικνώσει κανείς το δημόσιο είναι ευχή και κατάρα. Γιατί δυο πράγματα σ αυτόν τον τόπο δεν πρέπει να τα αγγίξεις. Την εκπαίδευση και την περίθαλψη. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο έβλεπες την δεκαετία του 50 τον μεγαλύτερο αναλφαβητισμό. Ελπίζω τώρα που η κυβέρνηση απολύει δασκάλους να ξέρει τι καρπούς θα θρέψει…
// Τουλάχιστον σήμερα υπάρχουν στρατιές απολυμένων αλλά με πτυχίο…
Μην το ειρωνεύεστε. Ακόμη και έτσι αυτές οι στρατιές των απολυμένων με το πτυχίο και το μεταπτυχιακό δεν θα γίνουν ποτέ μάζα. Είναι άτομα με όνομα, επώνυμο και άποψη. Αλίμονο σʼ αυτούς που θα γίνουν μάζα και θα είναι αμόρφωτοι. Αυτό είναι το επικίνδυνο.
// Τι είναι ο πολιτισμός;
Η κουλτούρα και ο πολιτισμός είναι αποδεδειγμένα η διαχρονική αξία. Θα σας πω μια προσωπική μου εμπειρία. Πριν από δεκαπέντε χρόνια ήμουν καλεσμένος με το θίασο στην Αρμενία για να παρουσιάσω «Το περιμένοντας τον Γκοντό» του Μπέκετ. Βρέθηκα σε μια χώρα με διαλυμένη οικονομία, απομονωμένη, με τη Ρωσία να μην μπορεί να τη βοηθήσει λόγω εσωτερικών προβλημάτων. Το βράδυ η πόλη φωτιζόταν ελάχιστα. Σ αυτήν την χώρα βίωσα την απόλυτη αξιοπρέπεια. Γιατί ο λαός της είχε μουσική και θεατρική καλλιέργεια. Είχε πολιτισμό. Μετά την παράσταση περπατούσαμε σε μια έρημη πλατεία εγώ και ο Κωνσταντίνος Τζούμας, οι μοναδικοί τουρίστες και μια ζητιάνα μας άπλωσε το χέρι. Τότε ένας φτωχός πολίτης της έδωσε ένα κέρμα για να φύγει εκείνη από μπροστά μας και να μην μας ενοχλήσει ξανά. Ο ίδιος μπορεί να μην έφαγε αυτό το βράδυ. Αυτή η εικόνα με ξεπέρασε. Να μην εκτεθεί η χώρα απέναντι στους τουρίστες. Ο καλλιεργημένος άνθρωπος είναι υπερήφανος, έχει αισθητική, ποιότητα. Αν κάτι σώζει τους ανθρώπους από τις μεγάλες κρίσεις είναι ο πολιτισμός. Όπως είπε και ο Μακρυγιάννης όταν έβλεπε τους Έλληνες να πουλάνε τα αρχαία « Αδέρφια τι κάνετε; Για αυτά πολεμήσαμε»!
// Βρεθήκατε στο θέατρο της Επιδαύρου χθες… Οι πρώτες εντυπώσεις…
Σεβασμός και δέος. Το θεώρησα το ύψιστο δώρο για μένα καθώς πλησιάζω στο τέλος της καριέρας μου για να μπορώ να ξαναβρεθώ σ αυτό τον χώρο σ αυτό το χώμα το οποίο πάτησαν πριν 3.000 χρόνια τεράστιοι Έλληνες, τεράστιοι άνθρωποι που είπαν τρομερές αλήθειες.
// Φως στο τούνελ βλέπετε;
Ναι. Από το τρένο που έρχεται να μας πατήσει (γέλια..)
// Τι εύχεστε;
Να ταράξουμε τα νερά και να φωνάξουμε… όλοι μαζί «ΑΕΡΑ»! Όπως το 1940. «ΑΕΡΑ» και θα το πολεμήσουμε, όλοι μαζί! Θα βγούμε ζωντανοί!