Τι θα γίνει με την ΕΤ3;
Ο τέως γενικός διευθυντής του κρατικού καναλιού της Βόρειας Ελλάδας, δημοσιογράφος για τριάντα χρόνια στην ΕΤ3 και δημιουργός εκπομπών όπως η «Τρίτη Ματιά» (1995 – 2006), «Οι Παρέες» (2005- 2010) και «Εκ του Πλησίον» (2007-2009), «Ο Αιώνας της Θεσσαλονίκης» (2011-13), εδώ και ένα μήνα, μετά το λουκέτο της ΕΡΤ, σιωπούσε. Και τα σενάρια που ήθελαν να μην υπάρχει κανάλι για τη Βόρεια Ελλάδα, με ό,τι σημαίνει αυτό εθνικά, έδιναν και έπαιρναν…
Ο ίδιος, μέσω της συνέντευξής μας, θεωρεί ότι η Πολιτεία δεν θα τιμωρήσει και δεν θα στεναχωρήσει τον κόσμο της περιφέρειας με το λουκέτο του δημόσιου καναλιού της Βόρειας Ελλάδας, το οποίο παρήγαγε ιστορικά ντοκιμαντέρ και σε δύσκολες ακριτικές περιοχές δημιουργούσε μνήμη.
Με νόημα δηλώνει ότι ο λαός πληρώνει για να βλέπει δημόσια τηλεόραση και όχι το κράτος, ενώ τονίζει με έμφαση ότι για να γίνει ΒΒC η ΝΕΡΙΤ θα πρέπει να λειτουργεί όπως το βρετανικό δημόσιο κανάλι. Δηλαδή υπεράνω κομμάτων. Σε περίπτωση που κλείσει η ΕΤ3, πάρα τις υποσχέσεις, ο κ. Μπλιάτκας μιλά ευθέως για οπισθοδρόμηση με ανυπολόγιστες συνέπειες…
// Η φωνή της Βόρειας Ελλάδας σιώπησε. Πώς εκλαμβάνουν οι Μακεδόνες τη σιωπή αυτή;
Δείχνουν να αισθάνονται ένα μεγάλο επικοινωνιακό και ουσιαστικό κενό. Η ΕΤ3 ήταν -αν και θέλω να λέω είναι- το κανάλι της ελληνικής περιφέρειας, το φιλόξενο βήμα για δημιουργικούς ανθρώπους της επιστήμης, του αγροτικού κόσμου, της νεολαίας, του πολιτισμού, των επιχειρήσεων. Δεν είναι σίγουρο ότι χωρίς την ΕΤ3, αυτή η γέφυρα επικοινωνίας, τέτοιας ποιότητας και εμβέλειας, μπορεί να αποκατασταθεί!
// Η ΕΤ3 γιατί είχε υψηλή τηλεθέαση, τουλάχιστον στο κομμάτι της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας; Τι έκανε τον κόσμο να στρέψει το βλέμμα του στα «Αληθινά σενάρια», στο «Balkan express», στη «Διασπορά», στην εκπομπή «Κυριακή στο χωριό» και σε πόσα ακόμη άλλα «διαμάντια»;
Στη συνείδηση του κόσμου η ΕΤ3 είχε καθιερωθεί ως το κανάλι των χαμηλών τόνων, το οποίο όμως κάθε χρόνο δημιουργούσε φρέσκο πρόγραμμα και άνοιγε ένα παράθυρο στον κόσμο. Έδινε έμφαση στην περιφέρεια και η εξειδίκευσή μας ήταν η λαογραφία, ο πολιτισμός και τα ιστορικά ντοκιμαντέρ. Αν συνδυάσετε και το χαμηλό κόστος λειτουργίας μπορείτε να διαπιστώσετε ότι είχε δρομολογηθεί μια πορεία εξορθολογισμού των δαπανών, αποσαφήνισης της ταυτότητας του καναλιού και ανανέωσης. Ο προϋπολογισμός, λόγου χάρη, για την ΕΤ3 ήταν φέτος της τάξεως των 22.000.000 ευρώ έναντι των 29 εκατομμυρίων του 2009. Είχαν γίνει περικοπές της τάξεως του 30%.
// Πώς σας φάνηκε το μαύρο που έπεσε στις 11 Ιουνίου;
Μαύρισε η ψυχή μας. Με στεναχώρησε πάρα πολύ. Έγινε πολύ απότομα και άκομψα.
// Η ΔΤ εκπέμπει. Πώς το πήραν οι εργαζόμενοι της ΕΤ3;
Συνεχίζουν να πιστεύουν ότι με τα πεπραγμένα τους έχουν αποδείξει ότι αξίζουν να εργάζονται κάνοντας πάντα το καλύτερο για ένα κανάλι που πάντα είχε την αναγνώριση. Υπάρχουν διαφωνίες με την κυβερνητική πλευρά γιατί θεωρούν ότι οι απαντήσεις που παίρνουν στα αιτήματά τους είναι ασαφείς και ανεπαρκείς.
// Έχουν αποζημιωθεί;
Τους δυο μήνες ναι. Οι εργαζόμενοι στην ΕΤ3 δεν είναι πολλοί. Είναι 370 άτομα αορίστου χρόνου και 38 συμβασιούχοι. Για μια τηλεόραση πανελλαδική, για τρεις ραδιοφωνικούς σταθμούς, για σάιτ, για το αρχείο… Δείτε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό περιφερειακό δίκτυο δημόσιας ραδιοτηλεόρασης (BBC North, FR3, Deutche Welle). Δεν θα βρείτε εύκολα τόσο νοικοκυρεμένη αναλογία κόστους-ανταπόδοσης.
// Ο Μητροπολίτης Άνθιμος, πανεπιστημιακοί φορείς, επιχειρηματίες της Βόρειας Ελλάδας, όσο βλέπουν να μη γίνεται λόγος για μια νέα ΕΤ3 στο νέο φορέα, έχουν αρχίσει να ενεργοποιούνται άμεσα…
Από όσο γνωρίζω στη συνάντηση του ΔΣ της ΕΣΗΕΜ-Θ με τον αρμόδιο υφυπουργό Παντελή Καψή έγινε σαφής αναφορά και συμφωνία στην ανάγκη ύπαρξης ενός ισχυρού περιφερειακού καναλιού. Αυτό για λόγους εθνικούς, συμβολικούς, ιστορικούς και άλλους, νομίζω ότι θα πρέπει να έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη. Την ανάγκη για δημόσια τηλεόραση την έχουν υπογραμμίσει με εμφατικό τρόπο όλοι οι Έλληνες επειδή γνωρίζουν τα αγαθά που προσφέρει. Και τη χρηματοδοτούν. Αυτοί και όχι το κράτος, προσέξτε αυτό το σημείο… Η οικονομική κρίση είναι οξύτατη αλλά και η δημόσια τηλεόραση δημιουργεί παιδεία, αναδεικνύει τα εθνικά θέματα, στηρίζει την πολυφωνία, την ανοχή, τα γράμματα και τις τέχνες.
// Και αν στο νέο ραδιοτηλεοπτικό φορέα ΝΕΡΙΤ, ΕΤ3 δεν υπάρχει;
Ο ρόλος της ΕΤ3 με έδρα τη Θεσσαλονίκη είναι αναντικατάστατος. Πάντα αυτό το κανάλι λειτουργούσε κατά κάποιον τρόπο υπό την προστασία του πλήθους. Ίσως διότι υπήρξαν δημιουργοί που μέσα από τα προγράμματά τους έχτισαν πολιτισμό, μνήμη, ταυτότητα, ελληνικότητα. Τα εκατό χρόνια Θεσσαλονίκης λ.χ. αποτέλεσαν «μάθημα Ιστορίας» για τα νέα παιδιά. Πραγματικά το να κλείσει η ΕΤ3 θα το θεωρήσω οπισθοδρόμηση η οποία θα έχει ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες στο σύγχρονο δημιουργικό κομμάτι της Ελλάδας.
// Ως τέως γενικός διευθυντής της ΕΤ3 έχετε επισημάνει στους αρμόδιους υπουργούς τον κίνδυνο;
Είμαι κοινωνός αμέτρητων αιτημάτων. Το να παραμείνει το περιφερειακό κανάλι της Θεσσαλονίκης μάχιμο και δημιουργικό είναι αίτημα όλης της Βόρειας Ελλάδας, όλης της περιφέρειας διότι αναπόφευκτα λειτουργεί όχι μόνο ως μοχλός αποκέντρωσης αλλά και ως τηλεόραση συνόρων. Τις προτάσεις μου εκεί που έπρεπε να τις έχω καταθέσει τις κατέθεσα και αναμένω. Όχι ως πρώην διευθυντής αλλά ως πολίτης της Βόρειας Ελλάδας και επί τριάντα χρόνια εργαζόμενος συνεχώς στη δημόσια ραδιοτηλεόραση.
// Λένε ότι ξένα τηλεοπτικά σήματα φτάνουν στις ακριτικές περιοχές…
Ναι φτάνουν. Αλλά ο κόσμος δεν τα βλέπει. Ο κόσμος μας παίρνει τηλέφωνο και ρωτά για τη δική του ΕΤ3. Μου φαίνεται αδιανόητο μέσα από μια μελλοντική αλυσίδα εξελίξεων να «τιμωρηθεί» ουσιαστικά ο πολίτης που επέλεγε να δει εναλλακτικά, ουσιαστικά προγράμματα και όχι τα εύπεπτα, εμπορικά του λεγόμενου «main stream».
// Γιατί ο κόσμος της Βόρειας Ελλάδας, αλλά και λαμπροί παραγωγοί, είχαν συνδεθεί με την ΕΤ3;
Γιατί ήταν η φωνή τους! Ξέρετε γιατί βραβευτήκαμε ως κανάλι από την οπτικοακουστική ευρωπαϊκή αγορά; Γιατί για τα εκατό χρόνια Θεσσαλονίκη τα ντοκιμαντέρ τα έντυσαν με φωτογραφίες, ζωντανές μαρτυρίες, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης. Στην περίπτωση των ιστορικών ντοκιμαντέρ συμμετείχαν σε μια διαδραστική διαδικασία και επί της ουσίας έφτιαξαν την τηλεόραση που θέλουν. Έκαναν τις προσωπικές τους ιστορίες τηλεόραση. Όλη αυτή η σειρά υπό τον τίτλο «People Tell the Story», ήταν έργο των εργαζομένων στην ΕΤ3.
// Οι εξωτερικοί παραγωγοί πώς θα αποζημιωθούν; Μπήκαν μέσα οι άνθρωποι… Τους ξεχρέωσε το Δημόσιο; Γνωρίζετε τι έγινε;
Πιστεύω και αυτό είναι και το αυτονόητο, ότι θα αποζημιωθούν μέχρι και το τελευταίο ευρώ.
// Μπορεί η ελληνική δημόσια τηλεόραση να γίνει BBC;
Είναι μακρά και επίπονη διαδικασία η οποία απαιτεί σχέδιο, όραμα, επιμονή και σωστή μεταφορά στην Ελλάδα μιας συγκεκριμένης κουλτούρας και τεχνογνωσίας τόσο στα δημοσιογραφικά όσο και στα παραγωγικά-δημιουργικά πεδία. Ύστερα στο BBC αυτό που λένε με υπερηφάνεια πως είναι πια στο DNA τους, είναι η περίφημη «impartiality». Να είσαι δηλαδή υπεράνω κομμάτων. Αντικειμενικός. Δεν γίνεσαι BBC μόνο και μόνο επειδή το επικαλείσαι.
// Πιστεύετε ότι τα ιδιωτικά συμφέροντα θέλουν να κλείσουν τη δημόσια τηλεόραση παγκοσμίως; Γιατί φοβήθηκαν τόσο στη RAI ακόμη και στην Τουρκία το λουκέτο της ΕΡΤ και έστειλαν μηνύματα συμπαράστασης;
Δεν μπορώ να ξέρω τι παίζεται και πολύ περισσότερο σε παγκόσμιο επίπεδο. Διαπιστώνουμε όμως ότι με τις ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές που ήρθαν και με τη μεγάλη οικονομική κρίση η δημόσια ραδιοτηλεόραση δέχεται πίεση σε όλη την Ευρώπη. Σκληρές κριτικές γίνονται άλλες φορές με σωστά επιχειρήματα και άλλες λόγω απλουστεύσεων και κοινωνικού αυτοματισμού.
Η δημόσια ραδιοτηλεόραση κινδυνεύει να θεωρηθεί σαν κάτι μπανάλ και συντηρητικό. Οι προϋπολογισμοί είναι πιο μικροί, η τηλεθέαση και η ακροαματικότητα πέφτουν, την ώρα που δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να δεσπόσουν στην αγορά νέοι πάροχοι, νέες πλατφόρμες και νέες πηγές τροφοδοσίας της παραγωγής.
// Η παγκοσμιοποίηση θέλει να χειραγωγεί τους πολίτες; Να τρέφονται με τηλεοπτικά σκουπίδια; Μήπως η γνώση είναι δύναμη;
Όσο ο ενεργός και ενημερωμένος πολίτης ενοχλεί, τόσο κάποιοι έχουν συμφέρον να τον αποπροσανατολίσουν. Η τηλεοπτική χαύνωση όπως και η… διαδικτυακή, εσχάτως είναι «καλή συνταγή».
// Πως βιώνει η Βόρεια Ελλάδα την ανεργία; Δοκιμάζεται; Τα παιδιά σας μεταναστεύουν;
Όπως όλη η Ελλάδα. Βιώνει καθημερινές οδυνηρές εκπλήξεις. Τα παιδιά όντως μεταναστεύουν όταν βρουν την ευκαιρία και ανάμεσα σ’ αυτούς πολλά κοφτερά μυαλά, μορφωμένοι άνθρωποι, κάτοχοι σπάνιας τεχνογνωσίας. Τους χάνει η «γηράσκουσα» πατρίδα μας. Είναι να μην πενθεί κανείς με αυτή τη διαπίστωση;
// Πως θα αγωνιστούμε στην κρίση; Με τι όπλα; Χάσαμε το χαμόγελο μας και τη λεβεντιά μας…
Κουράγιο, τι άλλο; Και δουλειά, όραμα και σχέδιο. Που να τα βρεις όμως…
// Υπάρχει τουρισμός φέτος; Υπήρχε διαφήμιση; Υπήρχε μια ανάσα για την περιφέρεια;
Κάθε καλοκαίρι παίρνουμε μια βαθιά ανάσα. Έρχεται όμως το μελαγχολικό πολυδάπανο φθινόπωρο των λογαριασμών, των χαρατσιών και των σχολικών ειδών και ο βαρύς χειμώνας της εκ νέου αύξησης της ανεργίας και της -μη- θέρμανσης!
// Είστε λάτρης του ιστορικού ντοκιμαντέρ. Θα διδαχθούμε από τα λάθη μας; Θα παραδειγματιστούμε από τους ήρωες σαν τον Παύλο Μελά και θα κινητοποιηθούν οι εθνικοί ευεργέτες σαν τους Ζωσιμάδες στα Γιάννενα; Από την ΕΤ3 έμαθα ότι οι περισσότεροι εθνικοί ευεργέτες ήταν από την Ήπειρο…
Ελπίζω μετά τη λήξη αυτής της αναπάντεχης περιπέτειας που περνάει η δημόσια ραδιοτηλεόραση, να αποκτήσουμε και πάλι δημόσια ΜΜΕ αντάξια της ιστορίας και της μνήμης αυτού του τόπου. Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί έχοντας ξεχάσει αυτούς που έγραψαν αυτή την ιστορία. Τους εργαζόμενους.
Να γίνουν όμως αυτά τα ΜΜΕ και πόλος έλξης κάθε δημιουργικού παραγωγού. Να ανοίξουν πιο πολύ οι δίαυλοι επικοινωνίας με τον πολίτη και να μην χαθεί αυτή η προίκα της μεγάλης συνεργασίας με τους απλούς ανθρώπους που συνδημιούργησαν σπουδαίες ιστορικές παραγωγές μαζί μας. Άνοιξαν τα σεντούκια, τα αρχεία αλλά και οι καρδιές των πολιτών διότι πίστεψαν ότι συνεισφέρουν στην ιστορική μνήμη. Δεν είναι λίγο…