Τρόμος γενικής κατάρρευσης μέσα στο δεύτερο εξάμηνο!
Παρότι κυβέρνηση, «τρόικα» και Eurogroup συμφώνησαν να κρύψουν κάτω από το χαλί τα εκρηκτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, προκειμένου να διευκολυνθούν οι εκλογικοί χειρισμοί της Άνγκελα Μέρκελ και να αναζητηθούν λύσεις όταν θα επιστρέψει η «τρόικα» στην Αθήνα, το Σεπτέμβριο, αναλυτές και παράγοντες της αγοράς εκπέμπουν σήματα κινδύνου για το δεύτερο εξάμηνο, καθώς η οικονομία εξαντλεί με μεγάλη ταχύτητα και τα τελευταία της καύσιμα:
• Το β’ εξάμηνο του έτους είναι εξαιρετικά κρίσιμο για τα δημόσια έσοδα, όπου ήδη στο τέλος Ιουνίου έγινε αισθητή μεγάλη διόγκωση των υστερήσεων, με την απόκλιση από τους στόχους να εκτοξεύεται σε 1,6 δισ. ευρώ. Η πρακτική της… μεταχρονολόγησης εισπράξεων από τους φόρους εισοδήματος επιχειρήσεων και νοικοκυριών, αλλά και από τους φόρους στα ακίνητα, δημιουργεί μια συγκέντρωση φορολογικών επιβαρύνσεων χωρίς προηγούμενο μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Ακόμη και η Κομισιόν, στην τελευταία αξιολόγησή της για την οικονομία, παρότι προσπαθεί να διατηρήσει χαμηλούς τόνους, δεν κρύβει την ανησυχία της για τον κίνδυνο να λυγίσουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις μπροστά στις συσσωρευμένες υποχρεώσεις προς την εφορία.
• Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν αφαιρεί βάρη, αλλά προσθέτει νέα. Οι επιχειρήσεις βρίσκονται ήδη μπροστά σε μια «πονηρή», έμμεση αύξηση του ΦΠΑ κατά μία μονάδα, με πρωτοβουλία του γενικού γραμματέα Εσόδων, Χάρη Θεοχάρη: η νέα διαδικασία εξόφλησης του ΦΠΑ σε δύο δόσεις, η δεύτερη των οποίων θα επιβαρύνεται με προσαύξηση 2%, φέρνει «από το παράθυρο» μια σημαντική επιβάρυνση των ήδη εξασθενημένων επιχειρήσεων. Η «θηλιά» των οφειλών σε εφορίες και ταμεία, εντωμεταξύ, δεν έχει χαλαρώσει, μετά την έναρξη ισχύος της νέας, δήθεν ευνοϊκής ρύθμισης χρεών, με αποτέλεσμα μια πρωτοφανώς υποτονική ανταπόκριση από τους ενδιαφερόμενους. Όπως δήλωσε, την Παρασκευή, ο γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Π. Κοκκόρης, αλλαγές στη ρύθμιση θα συζητηθούν από το Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η «τρόικα» βρίσκεται πίσω από την καθυστέρηση αυτή.
Στα άκρα η πιστωτική ασφυξία
• Σε μια αγορά που καταρρέει, υπό το βάρος και των μέτρων λιτότητας του μνημονίου, το μεγαλύτερο πρόβλημα της αγοράς, που κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους φαίνεται να επιδεινώνεται δραματικά και απροσδόκητα είναι το τεράστιο έλλειμμα χρηματοδότησης. Έρευνα του οίκου Oliver Wyman, για λογαριασμό του υπουργείου Ανάπτυξης, έδειξε ότι από την αγορά λείπει ρευστότητα ίση με… ένα ΕΣΠΑ, καθώς το χρηματοδοτικό κενό του ιδιωτικού τομέα υπολογίζεται σε 18 δισ. ευρώ!
• Όσοι περίμεναν ότι η κατάσταση θα βελτιωνόταν με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών διαψεύδονται, καθώς τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος έδειξαν ότι το δίμηνο Απριλίου-Μαϊου, όταν ουσιαστικά είχε ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση, η πιστωτική επέκταση κατέρρευσε, με τις αρνητικές ροές χρηματοδότησης να εκτοξεύονται στο επίπεδο του 1,5 δισ. ευρώ, από 350 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο. Τραπεζικά στελέχη τονίζουν ότι οι τράπεζες υποχρεώθηκαν να δεσμεύσουν τα περίπου 25 δισ. ευρώ που πήραν σε ομόλογα του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης για την ανακεφαλαιοποίησή τους, προκειμένου να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, κάτι που επιβεβαιώνεται από τα επίσημα στοιχεία της ΤτΕ. Δεδομένου ότι η επιστροφή των καταθέσεων συνεχίζεται με πολύ αργούς ρυθμούς, τα μυθικά ποσά της ανακεφαλαιοποίησης απλώς ανακυκλώνονται στο Ευρωσύστημα, χωρίς να φθάνουν στην οικονομία με μορφή πρόσθετων χρηματοδοτήσεων.
• Πολύ περισσότερο, όταν οι τραπεζίτες αντιμετωπίζουν με δέος την κλιμάκωση πέρα από κάθε αρνητική πρόβλεψη των «κόκκινων» δανείων, που ήδη αυξήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του έτους περισσότερο από 3%, για να ανέλθουν στα 63 δισ. ευρώ, ή σε ποσοστό περίπου 28% του συνόλου των χορηγήσεων. Επιπλέον, όμως, έκανε την εμφάνισή της μια νέα, επικίνδυνη «φουρνιά» καθυστερήσεων, καθώς δάνεια 35 δισ. ευρώ πέρασαν το πρώτο τρίμηνο σε προσωρινή καθυστέρηση ενός έως τριών μηνών και απειλούν να γίνουν «κόκκινα» (δηλαδή να περάσουν σε καθυστέρηση άνω των τριών μηνών) μέσα στους επόμενους μήνες. Ουσιαστικά, δηλαδή, οι τράπεζες βρίσκονται απέναντι σε ένα… βουνό καθυστερούμενων δανείων, που πλησιάζουν τα 100 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν σχεδόν στο μισό τους χαρτοφυλάκιο δανείων, με αποτέλεσμα να κλείνουν ακόμη πιο σφιχτά τις στρόφιγγες χρηματοδότησης της οικονομίας.
Success story» με ύφεση και το 2014;
Σε αυτές τις συνθήκες, και καθώς η ορμή των εξαγωγών καθηλώνεται, ενώ οι ελπίδες για μια σημαντική ένεση στην οικονομία από τον τουρισμό δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονται (οι επισκέπτες αυξάνονται, αλλά δεν θα αποφύγουμε τη μείωση των εισπράξεων, καθώς κυριαρχεί το μοντέλο του… τουρισμού με τα βραχιολάκια), οι αναλυτές αναθεωρούν τις προβλέψεις τους για την ύφεση.
Ακόμη και το «συστημικό» ΙΟΒΕ, από το οποίο προέρχεται και ο Γ. Στουρνάρας, έκανε λόγο για ύφεση κοντά στο 5% φέτος, που είναι προφανές ότι θα μεταφέρει τις επιπτώσεις της και στο 2014, ανατρέποντας τις προβλέψεις για μια «δειλή» ανάκαμψη, με ρυθμό έως 1%.
Δυστυχώς, οι συνθήκες που διαμορφώνονται στην οικονομία, στον τέταρτο χρόνο των μνημονιακών πειραματισμών, θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τους δύο στόχους, που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της κυβερνητικής πολιτικής: η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013, που αποτελεί προϋπόθεση για να συζητηθεί μια ευνοϊκή ρύθμιση για το χρέος, αλλά και η επιστροφή στην ανάπτυξη το 2014, που είναι αναγκαία για να διατηρηθεί η κοινωνική και πολιτική σταθερότητα, είναι δύο στόχοι που είναι πλέον πολύ αμφίβολο αν μπορούν να επιτευχθούν…