Το σχέδιο Σαμαρά για το «κούρεμα» του χρέους!

Σχέδιο… πολιτικά ανώδυνου «κουρέματος» του ελληνικού χρέους, που θα αποτρέπει τον κίνδυνο ευθείας αντιπαράθεσης Βερολίνου – Ουάσινγκτον, επεξεργάσθηκε για λογαριασμό του πρωθυπουργού ο στενός του σύμβουλος, καθηγητής Γ. Μουρμούρας, καθώς η έλευση του ολλανδού επικεφαλής του Eurogroup στην Αθήνα την Παρασκευή σηματοδοτεί την εκκίνηση της διαπραγμάτευσης για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους, η οποία θα ολοκληρωθεί, όπως τόνισε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, τον Απρίλιο του 2014.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μουρμούρας για δεύτερη φορά (το ίδιο είχε συμβεί τον περασμένο Αύγουστο, εν όψει της διαπραγμάτευσης με την «τρόικα» για την επιμήκυνση του ελληνικού προγράμματος) κλήθηκε από τον πρωθυπουργό να αποτυπώσει εγγράφως ένα ελληνικό σχέδιο για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους, το οποίο θα αποτελέσει τον διαπραγματευτικό οδηγό εν όψει του δύσκολου «παζαριού» του Αντώνη Σαμαρά με τους διεθνείς πιστωτές.

Το ελληνικό σχέδιο προορίζεται να αποφορτίσει τις ζωηρές πολιτικές εντάσεις που έχει δημιουργήσει μεταξύ Βερολίνου και Ουάσινγκτον η διαμάχη σχετικά με την κατανομή των βαρών για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, χωρίς την οποία είναι στην πραγματικότητα άνευ αντικειμένου οιαδήποτε συζήτηση περί επιστροφής της Ελλάδας σε διατηρήσιμη οικονομική ανάκαμψη.

Σε αυτήν τη συζήτηση, τόσο το Βερολίνο όσο και η Ουάσινγκτον προσέρχονται με επικίνδυνα ανελαστικές θέσεις: Η γερμανική πλευρά δεν συζητάει διαγραφή δανείων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αν δεν «κουρευτούν» και τα δάνεια που έχει χορηγήσει το ΔΝΤ, το οποίο επιμένει όμως ότι αποκλείεται οποιαδήποτε επιβάρυνσή του, γιατί αυτό είναι αντίθετο με το Καταστατικό του, που ορίζει ότι είναι προτιμώμενος πιστωτής (preferred creditor).

Ο «γκουρού» των αναδιαρθρώσεων χρέους, αμερικανός νομικός Λι Μπουκέιτ, που συμβούλευσε και την ελληνική κυβέρνηση για το PSI, περιέγραψε με μεγάλη ευστοχία τον κίνδυνο αδιεξόδου σε αυτές τις συζητήσεις για το ελληνικό χρέος, τονίζοντας (στη «Wall Street Journal»): «Τώρα που το OSI (σ.σ.: «κούρεμα» δανείων του επίσημου τομέα) φαίνεται αναπόφευκτο, σίγουρα θα ζητηθεί από το ΔΝΤ να συμμετάσχει. Αν το Ταμείο αρνηθεί, αυτό απλώς σημαίνει ότι όλο το βάρος του OSI θα πρέπει να πέσει στους ευρωπαίους φορολογούμενους. Αν το Ταμείο δεχθεί να συμμετάσχει, καθίσταται διάτρητο το status του ως προτιμώμενου πιστωτή. Καμία από αυτές τις δύο προοπτικές δεν είναι ευχάριστη».

Η ελληνική πρόταση

Η Αθήνα ευελπιστεί ότι με τις προτάσεις της θα επιτρέψει στο Βερολίνο και στην Ουάσινγκτον να βγουν από την τροχιά της μεταξύ τους αντιπαράθεσης και να υιοθετήσουν μια λύση που θα μπορεί και να ελαφρύνει αποφασιστικά τα βάρη της Ελλάδας αλλά και να γίνει δεκτή από τις δύο πλευρές των διεθνών πιστωτών, χωρίς να τους δημιουργεί μείζονα πολιτικά προβλήματα. Σε αυτό το πλαίσιο:

Ο καθηγητής Μουρμούρας επεξεργάσθηκε σχέδιο που καταλήγει σε μείωση του χρέους σε ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο του 120% το 2020, με:

— Μεταφορά του διεθνούς δανείου για τη στήριξη των ελληνικών τραπεζών (50 δισ. ευρώ) στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ώστε να υπάρξει μια ελάφρυνση του δημοσίου χρέους κοντά στο 30% του ΑΕΠ, και

— Ένα σχετικά ήπιο reprofiling, δηλαδή αλλαγές στη χρονική διάρκεια και στο κόστος των δανείων από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που θα συμπληρώσει το «πακέτο» ελάφρυνσης, ώστε αυτό τελικά να κρίνεται από το ΔΝΤ επαρκές, χωρίς αμφισβητήσεις, για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους.

Το γερμανικό «βέτο»

Το ελληνικό σχέδιο προς το παρόν προσκρούει σε ένα από τα «βέτο» της Γερμανίας, σε σχέση με την ευρωπαϊκή διαχείριση της κρίσης χρέους και των προβλημάτων του τραπεζικού συστήματος. Η Γερμανία έχει ξεκαθαρίσει, ερμηνεύοντας κατά τον δικό της τρόπο τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας μπορεί να αναλάβει μόνο το μελλοντικό κόστος στήριξης εθνικών τραπεζικών συστημάτων και όχι κάποιο που, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, αφορά το παρελθόν.

Το θέμα θα συζητηθεί στο Eurogroup τον επόμενο μήνα, γι’ αυτό και η επίσκεψη Ντάισελμπλουμ στην Αθήνα είχε ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τις επιδιώξεις της κυβέρνησης σχετικά με το «κούρεμα» του χρέους. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Eurogroup δεν πρόκειται να ληφθούν οριστικές αποφάσεις για το αν μπορεί να επιτραπεί η ανάληψη «παλαιών» τραπεζικών βαρών από τον ΕΜΣ, καθώς το Βερολίνο, εν όψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου, κωλυσιεργεί σε όλα τα ζητήματα που αφορούν την υλοποίηση της τραπεζικής ένωσης.

Παρά ταύτα, στην Αθήνα υπάρχει η -όχι αβάσιμη- προσδοκία ότι μετά τις γερμανικές εκλογές θα «ανάψει πράσινο» για την ανάληψη «παλαιών» τραπεζικών βαρών από τον ΕΜΣ, κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο και για την υλοποίηση του ελληνικού σχεδίου για το χρέος. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι δυσάρεστες εκπλήξεις στην πορεία προς τις διαπραγματεύσεις του Απριλίου για το χρέος μπορεί να υπάρξουν αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ για ύφεση και το 2014 και αν η κυβέρνηση δεν καταφέρει να ξεπεράσει τις προβλέψεις του Μνημονίου, εμφανίζοντας πρωτογενές πλεόνασμα από το 2013.

Στηρίζει και η «Διεθνής των Τραπεζιτών»

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά έχει υποστήριξη για τις προτάσεις της και από τη… Διεθνή των Τραπεζιτών, το International Institute of Finance, με το οποίο έγινε και η διαπραγμάτευση για το PSI. Οι τραπεζίτες αποδοκίμασαν με μεγάλη σαφήνεια τα σχέδια εξόδου της Ελλάδας στις αγορές το 2014, όταν θα σταματήσει η παροχή χρηματοδότησης της χώρας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (το ΔΝΤ θα συνεχίσει να δανείζει την Ελλάδα μέχρι και το 2016), τονίζοντας ότι, αν η Ελλάδα δεν επανέλθει σε ισχυρή ανάπτυξη (δηλαδή, κατά το 2018…), δεν έχει νόημα να απευθύνεται στις αγορές για δανεισμό, καθώς θα μπορεί να αντλεί πολύ λίγα και με πολύ υψηλό κόστος.

Πίσω από αυτές τις θέσεις των τραπεζιτών κρύβεται, βέβαια, η επιδίωξή τους να υπάρξει ένα σημαντικό «κούρεμα» των δανείων του επίσημου τομέα προς την Ελλάδα, κάτι που θα αυξήσει σημαντικά την αξία των ομολόγων του PSI που έλαβαν το 2012 οι ιδιώτες πιστωτές, καθώς θα απομακρύνει οριστικά τον κίνδυνο να «κουρευτούν» και αυτά στο μέλλον.

Επιπλέον, οι διεθνείς τραπεζίτες εκτιμούν ότι μόνο αν αποκατασταθεί οριστικά η βιωσιμότητα του χρέους θα μπορέσουν να ανοίξουν και πάλι οι «πύλες» των αγορών για την Ελλάδα, κατά τρόπο που δεν θα φέρει και πάλι, λίγα χρόνια αργότερα, τους ιδιώτες πιστωτές αντιμέτωπους με «κουρέματα».