Χαρίστε τα μισά δάνεια στην Ελλάδα!
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αρνείται ακόμη και να συζητήσει «κούρεμα» των δικών του δανείων και απαιτεί από τους Ευρωπαίους να χαρίσουν τα μισά δάνεια στήριξης της Ελλάδας!
Μέσα από τις επίσημες δηλώσεις του εκπροσώπου του Τζέρι Ράις αλλά και με ανεπίσημες «διαρροές», το Ταμείο «καίει» εκ των προτέρων τα από το Βερολίνο εκπορευόμενα σενάρια για συμμετοχή του στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους σε επίσημους πιστωτές, τονίζοντας ότι η αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκή υπόθεση.
Από την πλευρά του Ταμείου ξεκαθαρίζεται προς το Βερολίνο ότι:
1. Το ΔΝΤ αποτελεί, σύμφωνα με το Καταστατικό του, που το έχουν προσυπογράψει και όλα τα κράτη της Ευρωζώνης, προτιμώμενο πιστωτή (preferred creditor) και αυτό σημαίνει ότι τα δάνεια που χορηγεί δεν μπορούν να απομειωθούν. Πολύ περισσότερο, αυτό δεν μπορεί να γίνει προς χάρη μιας αναπτυγμένης χώρας της Ευρωζώνης, όταν δεν έχει συζητηθεί ούτε για «πεινασμένες» χώρες του Τρίτου Κόσμου.
2. Οι Ευρωπαίοι γνώριζαν πολύ καλά τον ρόλο και το Καταστατικό του Ταμείου όταν το κάλεσαν να αναμειχθεί στη διαχείριση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, αρχής γενομένης από την περίπτωση της Ελλάδας. Το Ταμείο έχει μεν την υποχρέωση να στηρίζει κάθε χώρα-μέλος του, όταν ζητηθεί βοήθεια, αλλά αυτό γίνεται μόνο με απόλυτο σεβασμό στο Καταστατικό του και στο καθεστώς του προτιμώμενου πιστωτή.
3. Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να αναμείξουν το Ταμείο σε πρόγραμμα OSI (Official Sector Involvement) μιας χώρας της Ευρωζώνης, λένε από το ΔΝΤ, πετώντας το γάντι στο Βερολίνο, ας υποβάλουν πρώτα πρόταση αλλαγής του Καταστατικού του, ώστε να αρθεί, με σύμφωνη γνώμη των μελών, το καθεστώς προτιμώμενου πιστωτή. Αυτό λέγεται, βέβαια, ενώ είναι γνωστό ότι τέτοια αλλαγή, ακόμη κι αν προταθεί από κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, αποκλείεται να γίνει δεκτή από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη του Ταμείου. Όχι μόνο οι ΗΠΑ αλλά και οι ισχυρές, αναδυόμενες οικονομίες αποκλείεται να επιτρέψουν να «κουρεύονται» τα δάνεια που χορηγεί το Ταμείο, ανοίγοντας έτσι μια «τρύπα» αγνώστων διαστάσεων, που οι ίδιες θα καλούνται να καλύπτουν στο μέλλον.
Το παρασκήνιο
Αυτή η σκληρή αντίδραση του Ταμείου έρχεται ως απάντηση στα σενάρια που έχουν αρχίσει να διακινούνται το τελευταίο διάστημα από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με τα οποία έχει και το Ταμείο ευθύνη για την ατυχή κατάληξη του ελληνικού προγράμματος και θα πρέπει να μοιρασθεί τα βάρη ενός «κουρέματος» με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», το Βερολίνο άρχισε να διακινεί τέτοια σενάρια, παρότι γνώριζε πως η αντίδραση του Ταμείου θα ήταν σκληρή, όταν οι αρμόδιοι τεχνοκράτες της Ουάσινγκτον άρχισαν να βάζουν κάτω τα σενάρια βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, καταλήγοντας σε άκρως απογοητευτικές εκτιμήσεις:
Σύμφωνα με αυτές, για να μπορέσει να επιστρέψει η Ελλάδα στις αγορές και να δανεισθεί με «λογικά» επιτόκια, όπως επιθυμούν διακαώς οι Γερμανοί, θα χρειασθεί να διαγράψουν εντός του 2014 οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης σχεδόν τα μισά δάνεια στήριξης (διακρατικά, του α’ Μνημονίου και, μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού, με το δεύτερο Μνημόνιο).
Χάσμα εκτιμήσεων
για τη βιωσιμότητα
Ειδικότερα, το Ταμείο υπολογίζει ότι, επειδή το σκέλος του χρέους που οφείλεται σε ιδιώτες είναι πλέον πολύ μικρό και καλύπτεται από το αγγλικό δίκαιο μετά το PSI, και επειδή τα δάνεια του ΔΝΤ δεν μπορούν να «κουρευτούν», θα χρειασθεί μια διαγραφή χρέους της τάξεως των 100 δισ. ευρώ από τους Ευρωπαίους, η οποία αντιστοιχεί σε ποσοστό 40% των επίσημων δανείων που έχει χορηγήσει η Ευρώπη (240 δισ. ευρώ συνολικά).
Από την πλευρά της, η Κομισιόν υπολογίζει ότι το ποσοστό του απαιτούμενου «κουρέματος» δεν ξεπερνά το 20% των δανείων που έχει χορηγήσει η Ευρώπη, αλλά το Ταμείο απαντά ότι με ένα τόσο μικρό «κούρεμα», ακόμη κι αν η Ελλάδα επιστρέψει στις αγορές, θα δανείζεται με τόσο υψηλά επιτόκια, που πολύ γρήγορα θα οδηγηθεί και πάλι σε αδιέξοδο, δεδομένης της ζημιάς που έχει ήδη γίνει στην παραγωγική βάση της χώρας, η οποία δεν θα επιτρέψει να «απογειωθούν» οι ρυθμοί ανάπτυξης, ακόμη και όταν η οικονομία ανακάμψει οριστικά.
Γιατί επανέρχονται
τα σενάρια εξόδου
Οι Γερμανοί αντιμετωπίζουν με δέος αυτές τις προτάσεις του ΔΝΤ, όχι μόνο γιατί η αποδοχή τους θα ξεσήκωνε τέτοια θύελλα αντιδράσεων εντός της Γερμανίας, που θα ήταν πρακτικά αδύνατον, όπως εκτιμά η γερμανική ελίτ, να τη διαχειριστεί ακόμη και μια κυβέρνηση με νέα και ισχυρή λαϊκή εντολή. Αλλά και επειδή ένα «κούρεμα» χρέους, και μάλιστα τόσο μεγάλο, αναπόφευκτα θα έφερνε αιτήματα για ανάλογη μεταχείριση και όλων των άλλων «μνημονιακών» χωρών, ακόμη και της Ιρλανδίας, που όλα δείχνουν ότι θα καταφέρει, έστω και με τεράστια βάρη από το τραπεζικό της σύστημα, να επανέλθει σύντομα στις αγορές.
Επιπλέον, οι Γερμανοί πιστεύουν ότι τέτοιες αποφάσεις για την Ελλάδα δημιουργούν μείζονα ηθικό κίνδυνο (moral hazard) και ουσιαστικά ανατρέπουν το μοντέλο διαχείρισης που έχει επιβάλει το Βερολίνο για την ευρωπαϊκή κρίση: Αν οι Έλληνες ανταμειφθούν για την αποτυχία τους να εφαρμόσουν το πρόγραμμα με ένα γενναίο «κούρεμα», πιστεύουν στο Βερολίνο, η αυστηρή γραμμή λιτότητας (αν όχι «τιμωρίας» των «απείθαρχων» χωρών) θα πέσει σαν χάρτινος πύργος.
Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίο ότι μαζί με το άνοιγμα της συζήτησης για «κούρεμα» του ελληνικού χρέους οι Γερμανοί φέρνουν και πάλι στο προσκήνιο (προς το παρόν μόνο διά στόματος τεχνοκρατών και τραπεζιτών) τις ιδέες για προσωρινή έξοδο χωρών από την Ευρωζώνη. Δηλαδή, ότι, ακόμη κι αν σε έναν «αμαρτωλό» χαρισθούν χρέη για να αναστηλώσει τα οικονομικά του και να επανέλθει αργότερα στην Ευρωζώνη, θα πρέπει πρώτα να περάσει από την… κόλαση της παραμονής εκτός ευρώ.