Οι γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο του μαστού έχουν λύση

Πριν από λίγες μέρες η Αμερικανίδα ηθοποιός Aντζελίνα Τζολί ανακοίνωσε σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «New York Times» ότι υποβλήθηκε σε διπλή μαστεκτομή για να μειώσει τις πιθανότητες να εμφανίσει καρκίνο στον μαστό. Η διάσημη ηθοποιός, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους υποβλήθηκε στη διπλή μαστεκτομή, δήλωσε ότι οι γιατροί της υπολόγισαν ότι διέτρεχε 87% κίνδυνο να εμφανίσει καρκίνο στον μαστό και 50% στις ωοθήκες. Έτσι αποφάσισε να δράσει προληπτικά και να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο όσο μπορούσε. Παράλληλα, η Τζολί ανέφερε ότι νιώθει δυνατή που έλαβε μια σημαντική απόφαση που δεν μειώνει τη θηλυκότητά της. Ελπίζει ότι κάθε γυναίκα που θα διαβάσει την είδηση θα βοηθηθεί να μάθει ότι έχει 2 επιλογές. Επιθυμεί να ενθαρρύνει κάθε γυναίκα, ιδιαίτερα αν έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή ωοθηκών, να αναζητήσει πληροφορίες και ειδικούς που θα τη βοηθήσουν σε αυτήν την πλευρά της ζωής της και να ακολουθήσει τις δικές της επιλογές έπειτα από ενημέρωση.

Αν και η μέθοδος της προληπτικής μαστεκτομής εφαρμόζεται διεθνώς περίπου εδώ και τρεις δεκαετίες, εντούτοις η δημοσιοποίησή της από ένα σύμβολο του σεξ, όπως είναι η Τζολί, εντυπωσίασε πάρα πολλούς, φανερώνοντας και την άγνοια που υπάρχει στο ευρύ κοινό. Η επίκουρη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών, γυναικολόγος-χειρουργός-ειδική μαστολόγος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, δρ Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα απαντά στα ερωτήματα που της θέσαμε, ρίχνοντας περισσότερο φως στο ζήτημα αυτό.

// Πώς κρίνετε την απόφαση αυτή της Αντζελίνας Τζολί;

Πολύ σωστή και αποτελεσματική, αφού μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, σύμφωνα με τη γιατρό Lynn Hartmann, κατά 96%.

// Η προληπτική μαστεκτομή σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται;

Κατ’ αρχάς να διευκρινίσω ότι η Αντζελίνα Τζολί δεν υποβλήθηκε σε μαστεκτομή, αλλά σε υποδόρια μαστεκτομή ή προφυλακτική μαστεκτομή, όπου δηλ. δεν αφαιρείται το δέρμα του μαστού, η θηλή και η θηλαία άλως (η σκουρόχρωμη περιοχή γύρω από τη θηλή), αλλά απλώς αδειάζει ο μαζικός αδένας ή το σφουγγάρι, όπως λέει ο κόσμος, και τοποθετείται πρόθεση από σιλικόνη. Η προληπτική αυτή μαστεκτομή γίνεται:

α) Στις περιπτώσεις μετάλλαξης στα γονίδια BRCA1 & BRCA2.

β) Στις περιπτώσεις που μια βιοψία του μαστού δείξει υπερπλασίες με ατυπία στην ιστολογική εξέταση.

γ) Στις περιπτώσεις που ο ένας μαστός εμφανίσει καρκίνο του μαστού λοβιακού τύπου, επειδή συνοδεύεται με αυξημένα ποσοστά αμφοτεροπλευρότητας και δεν είναι πάντα ορατός στη μαστογραφία.

δ) Στις περιπτώσεις που ο ένας μαστός εμφάνισε καρκίνο του μαστού και η ασθενής επιθυμεί την προφύλαξη του άλλου μαστού.

ε) Στις περιπτώσεις που η ασθενής πάσχει από καρκινοφοβία.

// Θεωρείται ως ιδανικό μέσο πρόληψης;

Θεωρείται αποτελεσματικό.

// Υπάρχουν άλλα μέτρα πρόληψης που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν την προληπτική μαστεκτομή;

Μάλιστα, υπάρχει και η άλλη σχολή, όπως λέμε, που είναι πιο συντηρητική και εφαρμόζει προφύλαξη με χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση αυτή δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ποσοστά περιορισμού της εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι μικρότερα από αυτά της προφυλακτικής μαστεκτομής, αλλά και την πιθανότητα άλλων παρενεργειών από τη μακροχρόνια λήψη, όπως είναι η εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου ή και η εμφάνιση καταρράκτη στα μάτια.

// Υπάρχουν στατιστικά δεδομένα από αντίστοιχες περιπτώσεις προληπτικής μαστεκτομής;

Δεν φαντάζομαι να αναφέρεσθε σε ελληνικά στατιστικά δεδομένα, αφού είμαστε η μόνη χώρα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν έχουμε εθνικό αρχείο νεοπλασιών και όλα τα αντίστοιχα στοιχεία για τον καρκίνο του μαστού για την Ελλάδα δίδονται κατά προσέγγιση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, που εδρεύει στη Γενεύη. Αυτό που θα πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι το 2010 γύρω στο 1,5 εκατομμύριο γυναίκες παγκοσμίως και 1.500 άνδρες εμφάνισαν καρκίνο του μαστού. Από τα κατά προσέγγιση στοιχεία για την Ελλάδα υπολογίζεται ότι γύρω στις 4.800 γυναίκες τον χρόνο εμφανίζουν καρκίνο του μαστού.

// Στην Ελλάδα υπάρχουν περιστατικά προληπτικής μαστεκτομής;

Όπως σας ανέφερα, στην Ελλάδα δεν έχουμε πραγματικά στατιστικά δεδομένα, γι’ αυτό δεν μπορώ να σας απαντήσω με αριθμούς. Γνωρίζω όμως ότι γίνεται η επέμβαση και μάλιστα εμείς, με την ομάδα μου των πλαστικών χειρουργών, έχουμε δημοσιεύσει και περιστατικά σε διεθνές συνέδριο. Να διευκρινίσω εδώ ότι στην επέμβαση αυτή η συνεργασία με τον πλαστικό χειρουργό είναι απαραίτητη.

// Υπάρχουν παρενέργειες, αλλάζει ο τρόπος ζωής της γυναίκας; Χρειάζεται στη συνέχεια και ψυχολογική υποστήριξη;

Παρενέργειες από την προληπτική μαστεκτομή μπορεί να υπάρξουν. Όπως μπορεί να εμφανισθούν και σε οποιαδήποτε άλλη επέμβαση μαστού. Αυτές μπορεί να είναι μια αιμορραγία κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το χειρουργείο, μια φλεγμονή και, σε σπάνιες περιπτώσεις, η απόρριψη της προθέσεως από τον οργανισμό της ασθενούς. Δεν αλλάζει ο τρόπος ζωής της γυναίκας, η οποία μπορεί στη συνέχεια να ζήσει μια απόλυτα φυσιολογική ζωή και με λιγότερο άγχος. Όσο για την ψυχολογική υποστήριξη, πιστεύω ότι αν την χρειάζεται η γυναίκα, θα πρέπει να την έχει πριν υποβληθεί στην επέμβαση.

// Γυναίκες οι οποίες δεν έχουν στην οικογένεια περιστατικά καρκίνου του μαστού κινδυνεύουν να νοσήσουν;

Το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών που εμφανίζει καρκίνο του μαστού δεν έχει κληρονομική επιβάρυνση. Είναι ο λεγόμενος σποραδικός καρκίνος. Τα αντίστοιχα ποσοστά τους είναι 90% σποραδικός και μόνον ένα 5%-10% κληρονομικής αιτιολογίας καρκίνος του μαστού.

// Αρκεί η προληπτική μαστεκτομή ή απαιτούνται και περαιτέρω προληπτικές επεμβάσεις, όπως η προληπτική αφαίρεση ωοθηκών;

Η προληπτική αφαίρεση του μαστού αρκεί σε όλες τις περιπτώσεις που σας ανέφερα προηγουμένως, με εξαίρεση την περίπτωση των γυναικών με θετικά τα γονίδια BRCA1 & BRCA2, όπου η προφυλακτική αντιμετώπιση της γυναίκας θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και την αφαίρεση των ωοθηκών.

Όπως γνωρίζουμε, η μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1 & BRCA2 αφορά και τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου της ωοθήκης.

// Εσείς, ως γιατρός-ειδική μαστολόγος, θα συστήνατε τη μαστεκτομή;

Προσωπικά προτείνω και εφαρμόζω επιλεκτικά τη μέθοδο αυτή από το 1983, στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη. Είχα τότε την τύχη να ζήσω από κοντά στο Παρίσι τον αείμνηστό Jacques Reynier, πρωτοπόρο στην εφαρμογή της μεθόδου αυτής, τουλάχιστον στην Ευρώπη, και μάλιστά τότε πριν διαδοθεί η χρήση των γονιδίων BRCA1 & BRCA2. Ο Reynier τότε με έπεισε για το αντικειμενικό όφελος της μεθόδου, παρόλο που βαλλόταν τότε από συναδέλφους του στη Γαλλία.

ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗΣ