Κάνουν εξωτερική πολιτική οι Τούρκοι με τον «Σουλεϊμάν»

Η σειρά είναι η μοναδική που πήρε παράταση μέχρι το καλοκαίρι του 2014 και έχει πουληθεί σε Σκόπια, Αλβανία και τώρα και σε Τουρκία!

Ο έμπειρος σκηνοθέτης Δημήτρης Αρβανίτης αποκαλύπτει στο «ΠΑΡΟΝ» όλα τα μυστικά του τουρκικού τηλεοπτικού μάρκετινγκ, που συνδυάζεται με την εξωτερική πολιτική της γείτονος, ενώ εμείς δημιουργούμε ακόμα σειρές χωρίς διεθνή στάνταρ σε ήχο και εικόνα και δεν μπορούμε να τις πουλήσουμε πουθενά. Αλλά οι Τούρκοι είναι έξυπνοι και μειώνουν ακόμη και τον ΦΠΑ στα επεισόδια που παίζουν έστω για ένα λεπτό μνημεία της Τουρκίας…

// Δεν υπάρχει πρόγραμμα που να έχει σταθεί απέναντί σας –αγώνας, «Τσαντίρι», μεγαλοπρεπείς σουλτάνοι– και να μην του έχετε κλέψει την επιτυχία, και μάλιστα στην πιο δύσκολη ζώνη, τη βραδινή, μετά το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Είστε φαινόμενο;
Όχι, απλώς παράγουμε με λίγα λεφτά. Αυτό είναι το μυστικό για να φύγει όχι μόνο η ελληνική τηλεόραση αλλά και η χώρα από την κρίση. Δεν λέω να εκμεταλλευόμαστε τον εργαζόμενο που δουλεύει. Αλλά όλοι μαζί να δημιουργήσουμε ένα ανταγωνιστικό προϊόν, με προοπτική πώλησης προς τα έξω, σε ένα μεγαλύτερο κοινό, αλλά με τους μισθούς –συνολικά μιλάω πάντα– προσαρμοσμένους στα νέα οικονομικά δεδομένα.
Αυτό το καταφέρνεις όταν είσαι επαγγελματίας. Κάποτε, όταν φερόσουν ως επαγγελματίας, ήσουν ο αποδιοπομπαίος τράγος. Και επαγγελματίας είσαι όταν έχεις ήδη στα χέρια σου τα σενάρια τετρακοσίων μελλοντικών επεισοδίων της σειράς. Και επαγγελματίας είσαι όταν το επεισόδιό σου το γυρίζεις με 25.000 ευρώ, ενώ «Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής» στοιχίζει 1.000.000 δολάρια το επεισόδιο και ο πρωταγωνιστής του, ο Χαλίντ Εργκέντζ, παίρνει το επεισόδιο 60.000 ευρώ. Όσο στοιχίζουν δύο επεισόδια των «Κλεμμένων ονείρων» παίρνει ένας πρωταγωνιστής…

// Το ότι, παρʼ όλα τα χρήματα που σπαταλάνε οι Τούρκοι για τις σειρές, τις πουλάνε κοψοχρονιά στο εξωτερικό, με 4.000 ευρώ το επεισόδιο, πείτε μου, δεν σας φαίνεται λίγο ύποπτο; Μάλιστα, ο υπουργός Πολιτισμού τους έφτασε στο σημείο να προτείνει στους παραγωγούς να τις δίνουν και δωρεάν;
Οι Τούρκοι καλά κάνουν την εξωτερική τους πολιτική μέσω των τηλεοπτικών τους σειρών, εμείς τι κάνουμε; Αυτοί πουλάνε τον νεοοθωμανισμό, εμείς γιατί δεν πουλάμε την ελληνικότητα; Οι Τούρκοι δεν απομονώνονται. Λένε «αυτοί είμαστε, κι ας μας λέτε επαρχιώτες». Δείχνουν τις παραδόσεις τους. Γιατί μη μου πείτε ότι μια καλή ελληνική σειρά που να έδειχνε πώς ζουν οι Έλληνες σήμερα στα χωριά και στις πόλεις, με τα έθιμά τους, τις αξίες τους, τις παραδόσεις τους, δεν θα είχε ενδιαφέρον για τον τούρκο τηλεθεατή να την παρακολουθήσει, έστω και από περιέργεια, για να δει πώς ζει ο γείτονάς του. Αφού η τηλεόραση είναι ο καθρέφτης της κάθε κοινωνίας. Οι Τούρκοι δεν κάνουν ήπια διπλωματία μέσω των σειρών, κάνουν επιθετική πολιτική υπέρ της χώρας τους, του τουρισμού τους, και καλά κάνουν. Την Ιστορία, βέβαια, την παρουσιάζουν διαστρεβλωμένη από τη δική τους πλευρά, αλλά, σου λένε, αν έχετε αντιρρήσεις, δημιουργήστε κι εσείς κάτι ανάλογο και απαντήστε με τα ίδια όπλα, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, μια ταινία, μια σειρά, και ο καλύτερος ας κερδίσει.

// Μα ξοδεύουν πολλά λεφτά, πώς να τους αντιμετωπίσουμε;
Ναι, οι εταιρείες ξοδεύουν, αλλά ξέρετε τι ελαφρύνσεις σε ΦΠΑ έχουν από το τουρκικό κράτος; Το έχω ψάξει. Ακούστε τι τους λέει το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού: Αν προβάλλεις στο κάθε επεισόδιο που γυρίζεις ένα τουριστικό μνημείο της χώρας σου, μια τουριστική περιοχή, ένα τοπίο φυσικού κάλλους, και αυτό το πουλήσεις στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια, την Ιαπωνία, τη Λατινική Αμερική, θα σου μειώσω τον ΦΠΑ, ή ακόμη και θα σʼ τον μηδενίσω. Κοιτάξτε πώς φέρεται το κράτος στους ιδιώτες. Εδώ υπάρχουν αγκυλώσεις. Στην κυβέρνηση, στον συνδικαλισμό. Στρουθοκαμηλισμός. Γιʼ αυτό φτάσαμε από τις σαράντα ελληνικές σειρές που γυρίζονταν –όχι ότι αυτό ήταν υγιές, υπερβολή ήταν– στις τέσσερις. Φέτος όλη τη σεζόν παίχτηκαν τέσσερις σειρές. Τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο μηδέν της ελληνικής τηλεοπτικής παραγωγής. Του χρόνου, αν και δεν θέλω να γίνω Κασσάνδρα, μπορεί να παίζεται μία ελληνική σειρά!

// Όλα αυτά δεν είναι καθόλου αισιόδοξα. Η ανεργία θα «φάει» όλους τους κλάδους: ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σκηνογράφους, τεχνικούς, μοντέρ, ενδυματολόγους, κομμωτές, μακιγιέζ. Τι πρέπει να γίνει;
Να πάρει μπροστά το ελληνικό κράτος και να βοηθήσει την ελληνική μυθοπλασία, παρέχοντας τη δυνατότητα στους έλληνες παραγωγούς να πουλήσουν τα προϊόντα τους στο εξωτερικό. Γιατί έτσι θα δημιουργηθεί μία ακόμη αγορά και θα προβληθεί και τουριστικά η πατρίδα.

// Πώς θα γίνει αυτό;
Να μας βοηθήσει να αγοράσουμε μηχανήματα με διεθνείς προδιαγραφές. Να σας εξηγήσω. Για να πουληθεί μια ελληνική σειρά στο BBC, σε ένα ξένο κανάλι, πρέπει να πληροί διεθνείς όρους ποιότητας στον ήχο και στη φωτογραφία της εικόνας. Αν δεν υπάρχουν αυτές οι προδιαγραφές, δεν τις αγοράζουν τα ξένα κανάλια, ακόμα κι αν φτιάξουμε τηλεοπτικό αριστούργημα. Μα είναι δυνατόν οι Τούρκοι που ξεκίνησαν τώρα την τηλεοπτική τους παραγωγή να έχουν μηχανήματα με τα διεθνή στάνταρ κι εμείς όχι; Εντάξει, είναι ακριβά, αλλά επένδυσαν σʼ αυτά γιατί δεν ήταν κοντόφθαλμοι, δεν στόχευαν μόνο στην αγορά τους, που δεν είναι και μικρή, αλλά είχαν πλάνο όλο τον κόσμο, και να τώρα η απόσβεση. Μόνο φέτος πούλησαν σε 70 χώρες του κόσμου. Η Ελλάδα μόνο έχει αγοράσει τα τελευταία χρόνια είκοσι τουρκικές σειρές. Και βάζουν και ως όρο τη μη μεταγλώττιση των σειρών τους.

// Τα «Κλεμμένα όνειρα» είχαν όμως κι αυτά την επιτυχία τους στο εξωτερικό. Πού πουλήθηκαν;
Έχουν πουληθεί στα Σκόπια, στην Αλβανία. Και θα σας δώσω και μια είδηση. Τούρκος παραγωγός, που διανέμει σε ισχυρά τουρκικά κανάλια σειρές, μας πλησίασε για τα «Κλεμμένα όνειρα», και αυτό κάτι λέει.

// Είπατε πριν ότι από τις σαράντα σειρές τον χρόνο φτάσαμε στις τέσσερις. Μήπως όμως και οι ηθοποιοί είχαν τρελές απαιτήσεις από τα κανάλια και τα πήρανε χοντρά; Για να κάνω και τον συνήγορο του διαβόλου…
Δεν φταίνε οι ηθοποιοί. Δηλαδή, αν ερχόταν σʼ εσένα κάποιος και σου έλεγε «γιʼ αυτά που γράφεις πάρε 5.000 ευρώ», θα έλεγες όχι; Αφού σʼ τα δίνει, θα σκεφτόσουν «μα δεν είναι σωστό, ο κακομοίρης θα χρεοκοπήσει στο μέλλον»; Εδώ συνολικά φταίξαμε ως τηλεοπτική αγορά. Κανάλια, διαφημιστές, παραγωγοί. Είμαστε μια πολύ μικρή χώρα για να δημιουργήσουμε ένα τόσο ακριβό σταρ σίστεμ. Είναι εξωφρενικό σε μια χώρα έντεκα εκατομμυρίων κατοίκων να υπάρχουν χιλιάδες ηθοποιοί. Αν είχες ωραία μάτια, η μάνα σου έλεγε «κοριτσάκι μου, άσε το μαγείρεμα και τις σπουδές, γίνε καλλιτέχνης». Δημιουργήθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός ηθοποιών, που όμως δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν τους ρόλους στα γυρίσματα, αφού δεν ήταν ταλαντούχοι αλλά ωραίοι. Χάθηκε η ποιότητα.

// Και τώρα είναι άνεργοι…
Μα πού να παίξουν όλοι αυτοί μέσα σε τέσσερις σειρές; Είναι δυνατόν να βγαίνουν κάθε χρόνο από τριάντα σχολές ηθοποιών, ιδιωτικές και δημόσιες, πάνω από πενήντα ηθοποιοί; Πού θα παίξουν; Τώρα, με τα νέα φορολογικά συστήματα, παρέδωσαν όλοι τα μπλοκάκια τους, δεν τους συμφέρει να τα έχουν ανοιχτά για να παίζουν μια φορά τον χρόνο, και ψάχνουμε κι εμείς οι σκηνοθέτες να βρούμε κανένα φιντανάκι ταλαντούχο, και δεν βρίσκουμε, κι αν βρούμε, πώς να το πληρώσουμε… Αυτή η χώρα είναι ή του ύψους ή του βάθους. Μέτρο δεν υπάρχει. Φτάσαμε στην άλλη άκρη.

// Στις σχολές κινηματογράφου δεν γίνεται καλή δουλειά;
Δεν υπάρχουν σχολές για τηλεόραση και κινηματογράφο. Υπάρχουν σχολές θεάτρου. Στο μάθημα υποκριτικής στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση μαθαίνουν την ιστορία του κινηματογράφου. Αυτό το παίρνεις σε βιβλίο και το διαβάζεις στο σπίτι σου. Ξέρετε τι προβλήματα αντιμετωπίζω στα γυρίσματα; Οι έλληνες ηθοποιοί μαθαίνουν κινηματογράφο και τηλεόραση από την εμπειρία τους και την τριβή τους στα γυρίσματα. Δεν έχουν πρακτική στις σχολές.

// Και η Αλίκη Βουγιουκλάκη πώς έμαθε να παίζει στις ταινίες; Υπήρχε σχολή;
Η μεγάλη σχολή του Φίνου. Η Φίνος Φιλμ. Αν θέλουμε να μιλάμε σοβαρά, η χώρα μας δημιούργησε βιομηχανία κινηματογράφου τον καιρό που ο Φίνος έβαλε όλα του τα λεφτά για να φτιάξει ελληνικό σταρ σίστεμ. Ο άνθρωπος αυτός έκανε σε απίστευτες συνθήκες κινηματογράφο και δημιούργησε εθνικούς ήρωες. Λαϊκούς ανθρώπους με αξία. Ακόμη και ο Μάνος Κατράκης έπαιξε σε ταινία. Ο Φίνος δεν δημιούργησε ηθοποιούς για να τους καταπιεί η καθημερινότητα, το σύστημα να τους εξαφανίσει. Τους έπαιρνε και τους έφτιαχνε την καριέρα. Επένδυε σʼ αυτούς. Δεν τον ένοιαζε αν ήταν ωραίοι, τον ένοιαζε αν ήταν ταλαντούχοι και επαγγελματίες στη δουλειά. Κι εγώ σε όλες τις δουλειές μου όταν παίρνω ένα νέο παιδί σε μια δουλειά το αξιοποιώ και σε μια άλλη. Το ταλέντο και τον φιλότιμο άνθρωπο πρέπει να τον καθιερώνεις.

// Πότε θα ξαναδούμε τουλάχιστον πέντε σειρές στη μικρή οθόνη;
Σε τρία χρόνια. Οι τράπεζες το έλεγαν στα κανάλια ότι κάτι στραβό γίνεται, αλλά αυτά έπεσαν στην παγίδα που πέσαμε όλοι μας.
Η διαφήμιση έπεσε και έσπασε η «φούσκα». Τα κανάλια δεν έχουν ρευστό να πληρώσουν τις εταιρείες παραγωγής και οι εταιρείες δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν τοις μετρητοίς τους συντελεστές τους, το ανθρώπινο δυναμικό. Τώρα σου λέει ένας ηθοποιός, από το να τρέχω στα γυρίσματα και να βάζω τη βενζίνη από την τσέπη μου για να πληρωθώ ύστερα από έναν χρόνο, και αν πληρωθώ, ας γίνω μπάρμαν.

// Πώς θα αλλάξει η χώρα μας;
Με το να εκσυγχρονιστεί και να μπει στην παραγωγική διαδικασία. Αυτήν τη στιγμή όλοι οι άνεργοι είναι από τον ιδιωτικό χώρο και κανείς δεν έχει φύγει από το Δημόσιο. Οι μισθοί των ιδιωτικών υπαλλήλων έχουν ψαλιδιστεί. Αυτή είναι η κραυγαλέα ανισότητα. Και όσο υπάρχει αυτή η ανισότητα δεν θα υπάρχει ανάπτυξη. Η ανάπτυξη θα μας σώσει ως έθνος.
Για μένα το πιο θλιβερό είναι το ότι πετάχτηκαν από την παραγωγή οι νέοι. Η ανεργία δεν κοιτάει ποιος είσαι, τι προσφέρεις, αλλά τι μπορείς να δώσεις με λιγότερα χρήματα. Τα καλά μυαλά έφυγαν.

// Και όταν φεύγουν οι νέοι, χάνεται η φαντασία;
Στην παραγωγική διαδικασία δεν μπορούν να μείνουν μόνο οι ηλικιωμένοι, γιατί έχουν κουραστεί. Αυτό δεν έχει μέλλον. Η Ευρώπη θα γίνει μια γηραιά ήπειρος και στο δυναμικό της. Το πρόβλημα για μένα δεν είναι ελληνικό πια, είναι ευρωπαϊκό. Πλέον όλοι οι λαοί της Ευρώπης έχουν καταλάβει ότι με τη γερμανική αντίληψη στην οικονομία η ζωή δεν προχωρά. Δεν έχει βρεθεί ο αντίποδας, όμως. Οι Γάλλοι τι κάνουν; Έχουν μια αδυναμία, έναν δισταγμό, να δουν τις ανάγκες των νέων. Και οι Γάλλοι έχουν εσωτερική δύναμη και κουλτούρα. Πολύ φοβάμαι ότι η Ευρώπη θα γίνει ένα μουσείο για να μας κοιτάζουν ως έκθεμα.

// Η Ιστορία είναι το παρόν και το μέλλον μας, όμως…
Είναι επικίνδυνο να είσαι ιστοριολάγνος. Μια σκηνή στον κινηματογράφο γίνεται η πιο συγκλονιστική όχι από τα τοπία αλλά για τα συναισθήματα που δημιουργεί στον θεατή, τις αξίες που μεταδίδει. Καλή η Ιστορία, αλλά το να ζεις ένα παρόν επιφανειακά, χωρίς χαρά, χωρίς συναίσθημα, χωρίς βάθος, με σκυθρωπούς ανθρώπους από το άγχος των χρημάτων, δεν μου λέει κάτι. Οι νέοι ζουν το τώρα. Αυτό το μάρκετινγκ της Ιστορίας, «εσείς οι Έλληνες είστε σπουδαίος λαός, θα τα καταφέρετε», μου φαίνεται φωτογραφικό, καρτποσταλικό. Η Ιστορία μας είναι το προτέρημά μας. Είμαστε ο μοναδικός λαός ανάμεσα στην πειθαρχημένη Δύση και τη λάγνα Ανατολή, μιλάμε την ίδια γλώσσα 2.500 χρόνια, έχουμε μάθει να επιβιώνουμε, αλλά η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Αυτό είναι ουτοπία. Να φτιάξουμε εμείς μια νέα αρχαία Ελλάδα με ανθρώπους που να γελάνε!