ΑΛΛΑΓΕΣ-ΣΟΚ για τους μισθωτούς

Όλα αλλάζουν και για τους αγρότες, καθώς τα εισοδήματά τους θα προσδιορίζονται με λογιστικό τρόπο, όπως τα εισοδήματα από κάθε άλλη κατηγορία επιχειρήσεων, και θα φορολογούνται με χαμηλό ενιαίο συντελεστή, 13%, ενώ ο βασικός συντελεστής για τις άλλες επιχειρήσεις θα είναι 26%.

Αυτά προβλέπονται, μεταξύ πολλών άλλων, στην πρόταση της ειδικής επιτροπής τεχνοκρατών, που φέρνει σήμερα στο φως κατ’ αποκλειστικότητα το «Π». Την επιτροπή συνέστησε το υπουργείο Οικονομικών τον Ιανουάριο, με σκοπό να αναμορφώσει πλήρως τον… τερατώδη (134 δυσνόητες σελίδες!) Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ), ώστε να «μηδενιστεί το κοντέρ» και να αλλάξει από το 2015 (εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2014) ο τρόπος φορολόγησης φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, ο νόμος που θα αντικαταστήσει τον ΚΦΕ (ν.2238 του 1994) έπρεπε να έχει εγκριθεί από τη Βουλή ως το τέλος Μαΐου, αλλά η προθεσμία αυτή θεωρείται βέβαιο ότι θα χαθεί και ο νέος ΚΦΕ θα έλθει στη Βουλή προς ψήφιση μέσα στο καλοκαίρι, χωρίς να αποκλείεται η τελική μορφή του νομοσχεδίου να έχει μεγάλες διαφορές από το αρχικό σχέδιο, το οποίο ακόμη δεν έχει συζητηθεί από τους κυβερνητικούς εταίρους.

Στην ειδική επιτροπή, με προεδρεύοντα τον υφυπουργό Οικονομικών, Γ. Μαυραγάνη, μετέχουν ο γενικός γραμματέας Εσόδων, Χ. Θεοχάρης, και 12 τεχνοκράτες (οικονομολόγοι και νομικοί), μεταξύ των οποίων ο στενός σύμβουλος του Γ. Στουρνάρα και πρώην γενικός γραμματέας της Στατιστικής Υπηρεσίας, Ν. Καραβίτης, ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Απ. Ρεφενές, και η… διαχρονική σύμβουλος υπουργών Οικονομικών, Σ. Ρίτσου. Εντύπωση προκαλεί ότι στην επιτροπή αυτή, η οποία θα αλλάξει για πολλά χρόνια τον τρόπο φορολόγησης των Ελλήνων, δεν έχουν κληθεί υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, καθώς οι γνώσεις και η εμπειρία τους δεν κρίθηκε σκόπιμο να αξιοποιηθούν.

Τα μυστικά της παρακράτησης

Το μεγάλο μυστικό των προτάσεων για τον νέο ΚΦΕ κρύβεται στο τέλος του σχετικού κειμένου της επιτροπής, στα κεφάλαια που αναφέρονται στην παρακράτηση φόρων και στις διαδικασίες είσπραξης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Στόχος είναι η παρακράτηση φόρου στην πηγή να γίνει ο βασικός τρόπος είσπραξης της φορολογίας εισοδήματος για μεγάλες κατηγορίες φορολογουμένων, ώστε πολλοί να μη χρειάζεται πλέον να υποβάλλουν κάθε χρόνο δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και, με τον τρόπο αυτό, να απελευθερωθεί η διοίκηση από μεγάλα φορτία, ώστε να στρέψει τις δυνάμεις της καλύτερα στην προσπάθεια για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Ειδικότερα,
• Ορίζεται ότι όλοι οι φορολογούμενοι έχουν την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης σε σταθερή προθεσμία (ως την 1η Απριλίου του επόμενου φορολογικού έτους).
• Όμως, από την υποχρέωση αυτή απαλλάσσονται δύο μεγάλες κατηγορίες φορολογουμένων: Οι φορολογούμενοι που αποκτούν εισόδημα από μισθωτή εργασία (σε αυτόν τον ορισμό περιλαμβάνονται και οι συνταξιούχοι), το οποίο υπόκειται σε παρακράτηση φόρου στην πηγή, αλλά και οι φορολογούμενοι που αποκτούν εισόδημα αποκλειστικά από επενδύσεις (μερίσματα, τόκοι, ενοίκια, δικαιώματα/royalties), όταν αυτό επίσης υπόκειται σε παρακράτηση φόρου στην πηγή.
• Όσοι έχουν εισοδήματα από μισθωτή εργασία, με οποιασδήποτε μορφής εργασιακή σχέση (εργαζόμενοι με μπλοκάκι, δικηγόροι με πάγια αντιμισθία κ.ά.) θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν φορολογική δήλωση για να ζητήσουν επιστροφή φόρου, η οποία θα αποδίδεται στον φορολογούμενο μόνον όταν ξεπερνά τα 50 ευρώ.
• Αυτό έχει προβλεφθεί επειδή για όλα τα εισοδήματα μισθωτής εργασίας, που υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου, η παρακράτηση αυτή θα γίνεται με βάση κλίμακα μόνο για τα εισοδήματα από τον βασικό εργοδότη. Για τα εισοδήματα από τους «δευτερεύοντες» εργοδότες θα εφαρμόζεται ο κορυφαίος (μάλλον εξοντωτικός) συντελεστής παρακράτησης φόρου του 42%.
• Σε αυτές τις περιπτώσεις, επειδή τα παρακρατηθέντα ποσά φόρων θα ξεπερνούν τη φορολογική επιβάρυνση με βάση την κλίμακα για τους μισθωτούς (η οποία δεν προτείνεται να αλλάξει, αλλά θα μείνει η ίδια που θα εφαρμοσθεί από φέτος), ο μισθωτός θα πρέπει να υποβάλλει δήλωση για να του επιστρέφεται η διαφορά φόρου.

Η κλίμακα

Με ποιους συντελεστές, όμως, θα γίνεται η παρακράτηση φόρων στην πηγή; Ο νέος ΚΦΕ ορίζει ότι για τους μισθωτούς και για τα εισοδήματά τους από τον βασικό εργοδότη θα ισχύσει κλίμακα με 22 «σκαλοπάτια» συντελεστών παρακράτησης: Για τα εισοδήματα μέχρι 795 ευρώ (σημειωτέον ότι στο ποσόν του εισοδήματος υπολογίζονται όχι μόνο οι μισθοί, αλλά και τυχόν σταθερές, πρόσθετες παροχές, σε χρήμα ή σε είδος), η παρακράτηση φόρου θα είναι μηδενική.

Από αυτό το ποσό και πάνω θα αρχίζει η παρακράτηση, με προοδευτικά αυξανόμενους συντελεστές, ίσους με 1%-15%, για τα εισοδήματα μέχρι και 2.083 ευρώ μηνιαίως. Από αυτό το ποσό και πάνω, η παρακράτηση αρχίζει να «δαγκώνει», καθώς προτείνεται να εφαρμόζονται συντελεστές από 26% έως 42%. Στον κορυφαίο συντελεστή παρακράτησης, του 42%, θα πέφτουν, όπως προαναφέρθηκε, όλα τα εισοδήματα από εργοδότες πέραν του θεωρούμενου ως «βασικού».

Σημειώνεται ότι από αυτήν την κλίμακα παρακράτησης προτείνεται να μην εξαιρείται οιαδήποτε κατηγορία εργαζομένων ή συνταξιούχων, πλην των ναυτικών, όπου θα ισχύει ενιαίος, ειδικός συντελεστής 15% για αξιωματικούς και 10% για τα κατώτερα μέλη πληρωμάτων.

Σε ό,τι αφορά τις παρακρατήσεις φόρων επί των εισοδημάτων από επενδύσεις, προτείνεται να εφαρμόζεται συντελεστής 10% για μερίσματα και παρόμοιες πληρωμές, 15% για τους τόκους και 20% για τα δικαιώματα (royalties) και κάθε άλλη πληρωμή της ίδιας φύσεως.

Για όλα τα φυσικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, προτείνεται η παρακράτηση φόρου να εξαντλεί τη φορολογική τους υποχρέωση.

Το νέο καθεστώς για τους αγρότες

Αλλάζουν τα πάντα στη φορολογική μεταχείριση των αγροτικών επιχειρήσεων και του αγροτικού εισοδήματος: Τα κέρδη από αγροτική επιχείρηση θα προσδιορίζονται λογιστικά, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που θα ισχύει για όλες τις άλλες κατηγορίες επιχειρηματικών κερδών και θα φορολογούνται με χαμηλό συντελεστή, 13%, δηλαδή με το ήμισυ του βασικού συντελεστή φορολόγησης των επιχειρηματικών κερδών (26% για ποσά μέχρι 50.000 ευρώ).

Έτσι, όπως έχει ήδη προαναγγελθεί, καταργείται από το 2014 η ειδική μέθοδος προσδιορισμού του αγροτικού εισοδήματος, με διαφορετικούς συντελεστές καθαρού εισοδήματος για τους επιμέρους κλάδους του αγροτικού τομέα.

Κλείνουν παράθυρα φοροδιαφυγής

Με τον προτεινόμενο νέο ΚΦΕ γίνεται προσπάθεια να κλείσουν κάποια από τα «παράθυρα» φοροδιαφυγής των μεγάλων… ψαριών, αν και οι σχετικές διατάξεις του κρίνονται ως ελαφρώς ασαφείς και δύσκολες στην πρακτική τους εφαρμογή:

• Για παράδειγμα, οι πολυεθνικές εταιρείες δεν θα μπορούν να δίνουν δάνεια με πλασματικά υψηλά επιτόκια στις ελληνικές θυγατρικές τους, για να μειώνουν τα φορολογητέα εισοδήματά τους στην Ελλάδα. Ορίζεται ότι δεν θα εκπίπτουν δαπάνες τόκων, όταν τα επιτόκια των δανείων ξεπερνούν το μέσο επιτόκιο δανεισμού στην Ελλάδα, όπως αυτό θα ορίζεται με απόφαση του υπουργού Οικονομικών.

• Οι πολυεθνικές, επίσης, δεν θα επιτρέπεται να «φουσκώνουν» τεχνητά τις τιμές πώλησης προϊόντων και πρώτων υλών στις θυγατρικές τους στην Ελλάδα, ώστε, με τον τρόπο αυτό, να μεταφέρουν κέρδη σε τρίτες χώρες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές (transfer pricing). Για αυτό το θέμα ορίζεται ότι θα εφαρμόζεται η αρχή που γίνεται δεκτή σε όλες τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, ότι δηλαδή οι τιμές πώλησης σε θυγατρικές δεν μπορούν να διαφοροποιούνται από τις τιμές πώλησης σε οποιονδήποτε τρίτο (μένει να φανεί, βέβαια, πώς μπορούν στην πράξη οι ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν αυτή τη νέα πρόνοια του προτεινόμενου ΚΦΣ).

• Ως φορολογητέα εισοδήματα θα θεωρούνται διάφορες παροχές, που απευθύνονται κυρίως σε… golden boys, όπως χαμηλότοκα δάνεια, στο βαθμό που τα επιτόκια δανεισμού είναι χαμηλότερα από το μέσο επιτόκιο στην αγορά, παροχή αυτοκινήτου, αλλά και η εκχώρηση δικαιωμάτων αγοράς μετοχών της επιχείρησης σε χαμηλή τιμή (σε αυτήν την περίπτωση, η διαφορά μεταξύ της τιμής της μετοχής στην αγορά και της τιμής που την προσφέρει η εταιρεία σε ένα στέλεχος θα θεωρείται φορολογητέο εισόδημα).