Οι μεγάλες περικοπές και η εξοπλιστική απραξία θέτουν υπό προθεσμία την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας
Οι Αρχηγοί του Ναυτικού κατακρίνουν με σκληρά λόγια τις πρωτοφανείς περικοπές που πλήττουν τους στοιχειώδεις όρους ζωής και αξιοπρέπειας των στελεχών και την αποτρεπτική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων. «Η Πατρίδα μας», τονίζουν, «αν εξαιρέσουμε τα πρόσφατα χρόνια της ασυδοσίας, ανέκαθεν δεν ήταν πλούσια και τα οικονομικά της ήταν πάντα μίζερα. Φρόντιζε όμως, κατά προτεραιότητα, την άμυνά της, ώστε να πορεύεται κάθε φορά με ασφάλεια και αξιοπρέπεια».
Οι περικοπές των λειτουργικών δαπανών έφτασαν το 60%, σε σχέση με το 2008 και τα εξοπλιστικά προγράμματα παραμένουν ουσιαστικά παγωμένα από το 2006. Παραλλήλως όμως προς τις οικονομικές περικοπές συνεχίζονται από το παρελθόν ανεπίτρεπτες επίσης αμέλειες, καθυστερήσεις, παραλείψεις και αδιέξοδα που επηρεάζουν δραματικά την αποτρεπτική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων, σε μια στιγμή γεωπολιτικής ρευστότητας και ανακατατάξεων, που επηρεάζουν άμεσα τα ζωτικά συμφέροντα και την ίδια την εθνική ασφάλεια της χώρας.
Κορυφαίο παράδειγμα είναι το αδιέξοδο στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που κρατά καθηλωμένα στη ναυπηγική κλίνη τα άλλα τρία υπερσύγχρονα υποβρύχια τύπου 214 και ένα τέταρτο τύπου 209, που μετασκευάζεται σε 214. Τα υποβρύχια είναι σχεδόν έτοιμα. Δεν ολοκληρώνονται και δεν παραδίδονται όμως λόγω της γνωστής διαμάχης που υπάρχει μεταξύ του νέου ιδιοκτήτη των ναυπηγείων Ισκαντάρ Σαφά και της κυβερνήσεως. Έχουν επίσης ήδη πληρωθεί κατά 80%. Η άμεση παράδοσή τους στο Πολεμικό Ναυτικό, θα του εξασφάλιζε ένα τεράστιο πλεονέκτημα έναντι του Τουρκικού Ναυτικού, που θα αρχίσει να παραλαμβάνει υποβρύχια του ιδίου τύπου μετά το 2015. Είναι δυνατόν να παραμένουν καθηλωμένα τα υποβρύχια στον Σκαραμαγκά όταν η Άγκυρα κλιμακώνεται τις αμφισβητήσεις της για την ΑΟΖ και απειλεί να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα;
Η λύση που εξευρέθη για τα ναυπηγεία Ελευσίνος και την αποπεράτωση των τριών συγχρόνων πυραυλακάτων τύπου Super Vita, είναι ένα καλό προηγούμενο που μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση της διαφοράς και στον Σκαραμαγκά. Στην περίπτωση που δεν υπάρξει καλή θέληση για μια γρήγορη καλή λύση, η κυβέρνηση δεν πρέπει να διστάσει να επαναφέρει άμεσα υπό κρατικό έλεγχο το ναυπηγείο.
Ένα άλλο θλιβερό παράδειγμα είναι τα περίφημα βλήματα των υπερσύγχρονων αρμάτων Leopard II, χρειάσθηκαν δέκα ολόκληρα χρόνια για να εξασφαλισθούν δύο παρτίδες που αρκούν για ένα μόνο φόρτο των αρμάτων. Και μετά; Πώς είναι δυνατόν να είναι αξιόμαχα τα άρματα όταν κινδυνεύουν να ξεμείνουν από βλήματα μετά τις πρώτες ντουφεκιές;
Το ίδιο σκηνικό αντιμετωπίζεται και σε άλλα κρίσιμα οπλικά συστήματα, όπως είναι π.χ., οι σύγχρονες τορπίλες των νέων υποβρυχίων και οι μπαταρίες υποβρυχίων. Είναι επίσης η πενταετής καθυστέρηση στην υλοποίηση της συμφωνίας για την αγορά από τη Ρωσία 450 τεθωρακισμένων μάχης (TOMA) τύπου BMP3, που έχει απόλυτη ανάγκη ο στρατός για την κάλυψη των αναγκών του στη Θράκη. Είναι, τέλος, η περίεργη ματαίωσης της παραλαβής 400 αρμάτων μάχης τύπου Άμπραμς που παραχωρούνταν δωρεάν από τις ΗΠΑ. Δεν δόθηκε γι’ αυτό καμία εξήγηση. Δεν τα χρειαζόμαστε; Γιατί τότε το αρμόδιο Γενικό Επιτελείο Στρατού έκρινε ότι τα χρειαζόμαστε και τα συμφώνησε, εξασφαλίζοντας επιπλέον τη δωρεάν μεταφορά τους από Έλληνες εφοπλιστές;
Οι αμυντικές δαπάνες κάθε χώρας και το επείγον των αμυντικών προμηθειών και της αμυντικής ετοιμότητας δεν καθορίζονται μονομερώς, με την άνεση της οικονομικής καταστάσεως. Καθορίζονται με όρους εθνικών κινδύνων και ασφάλειας και με όρους ισορροπίας και αποτρεπτικής ικανότητας μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο.
Η αλλαγή της δομής των Ενόπλων Δυνάμεων
Ένα άλλο περίεργο που συμπίπτει, καθόλου τυχαία, με την παρουσία και τη δράση της «τρόικας», είναι η επιδημία αλλαγών και «μεταρρυθμίσεων» στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων. Υπό καθεστώς Μνημονίου οι εισαγόμενες αλλαγές πρέπει να αντιμετωπίζονται με πολλή καχυποψία και να εξετάζονται οι βαθύτεροι στόχοι που επιδιώκονται με το πρόσχημα του εκσυγχρονισμού της δομής διοικήσεως των Ενόπλων Δυνάμεων και της εξοικονομήσεως χρημάτων.
Επιδιώκεται τελικά από κάποιους και ποιους η αποδυνάμωση των Ενόπλων Δυνάμεων και ο περιορισμός της αποτρεπτικής τους ικανότητας στο πλαίσιο ενός προδιαγραφομένου ρόλου για τη χώρα και επιδιωκομένου ελέγχου των αντιδράσεών της;
Η υποψήφια αυτή δεν πρέπει να θεωρείται υπερβολική. Υπάρχει προηγούμενο στην Κύπρο. Είναι προφανής επίσης η τάση της «τρόικας» να υπεισέρχεται με πρόσχημα τις οικονομικές περικοπές σε θέματα που αφορούν αυστηρά τον σκληρό πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας και άμυνας.
Μεγάλο μέρος των εισαγομένων αλλαγών, ιδίως στον Στρατό Ξηράς, είναι αυτές που ήθελε να εισαγάγει ο πρώην υπουργός Αμύνης του Γιώργου Παπανδρέου Πάνος Μπεγλίτης. Καταργούνται μεγάλοι σχηματισμοί, όπως το Α’ και το Β’ Σώμα Στρατού. Στο Ναυτικό, μειώνονται οι Διοικήσεις και οι Μοίρες Πολεμικών Πλοίων. Στην Πολεμική Αεροπορία, μειώνονται οι Σχηματισμοί και κλείνουν Αεροπορικά Αποσπάσματα. Κλείνει μεταξύ άλλων το αεροδρόμιο Τυμπακίου Κρήτης, που έχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία σε σχέση με την Ελληνική παρουσία και άμυνα στα όρια της Ελληνικής ΑΟΖ και την Κύπρο.
Η υπολογιζόμενη οικονομία εφάπαξ ανέρχεται σε 100 εκατ. ευρώ. Είναι επαρκής λόγος το ποσό αυτό για βαθιές αλλαγές και μειώσεις στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, εάν αυτές δεν δικαιολογούνται με αυστηρά επιχειρησιακά κριτήρια; Ο καθένας αντιλαμβάνεται, υπό τις σημερινές περιστάσεις, την ανάγκη οικονομικών περικοπών σε όλους τους τομείς και περισυλλογής. Οι κίνδυνοι όμως και οι απειλές που αντιμετωπίζει η χώρα δεν είναι εύκολο να αναβληθούν για ευθετότερο χρόνο.
Πρέπει γι’ αυτό, ως λογική επιταγή, να διασφαλίζεται η αποτρεπτική ικανότητα της χώρας, ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες οικονομικές συνθήκες.